Waddenzee zal eerst nog ondieper worden
De Dag van het Wad wordt dit jaar op 25 juni 2022 gevierd. Tal van organisaties vieren dan de benoeming van de Waddenzee tot Unesco Werelderfgoed. We hebben nu een van de drijvende krachten achter die natuurwaarden in beeld gebracht via een speciale brochure: Waddenzee, Morfologische Veranderingen.
De Waddenzee is in 2009 uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Het is het grootste getijdengebied ter wereld met unieke natuurwaarden. De brochure Waddenzee: Morfologische Veranderingen laat onder meer zien dat de Waddenzee in de loop der tijd een stuk kleiner is geworden en wat de gevolgen zijn van zeespiegelstijging. Met de brochure willen we de bestaande kennis toegankelijk maken voor de beheerders van de Waddenzee.
Wadbodem
Morfologie is de wetenschap die de ontwikkeling van de wadbodem bestudeert met z’n geulen en zandplaten. Het gaat daarbij om de dynamiek van erosie, aanzanding, opslibbing, waterstromen en golfwerking. Kennis van de bodemligging, en vooral van veranderingen daarin, is nodig om het wad te begrijpen en het kunnen uitvoeren van het beheer.
Ingesnoerd
De brochure laat onder meer met een gedetailleerde kaart van de bedijkingsgeschiedenis zien hoe de Waddenzee is ingesnoerd en steeds kleiner wordt. Door de bedijkingen is het oppervlak van de Waddenzee met ongeveer twee derde afgenomen. Hierdoor heeft het getijdewater veel minder ruimte gekregen, met grote gevolgen voor de ontwikkeling van geulen en wadplaten.
Morfoloog Ernst Lofvers van Rijkswaterstaat: 'Met dit boekje schetsen we de samenhang tussen verschillende ontwikkelingen en de gevolgen voor het uiterlijk van het waddengebied. Denk aan de bedijkingsgeschiedenis. Die eindigde voor de Waddenzee niet na een aanleg van een dijk of dam. Nee, pas daarna begonnen de gevolgen door te werken op het natte wad, tot op de dag van vandaag. Waar het binnendijkse land daalt door het wegvallen van getij en aanvoer van zand en klei, stijgt het wad voorlopig nog ieder jaar.'
Waddennatuur
Het inperken van de Waddenzee heeft grote gevolgen. Zo verdwijnen paai- en doortrekgebieden voor vissen, vermindert de oppervlakte broed- en rustgebied voor vogels en daalt het aantal soorten kwelderplanten. Het kan nog honderden jaren duren voor de geulen zich hebben aangepast en het proces van veranderdende sedimentstromen tot stilstand komt.
Zeespiegelstijging
Ondanks de verwachte zeespiegelstijging door opwarming van de aarde zal de Waddenzee de komende decennia eerst nog ondieper worden door de aanvoer van zand en slib. Hoe dat precies werkt wordt in de brochure beschreven.
Projectleider Rick Hoeksema van Rijkswaterstaat: 'De brochure toont aan dat je zeer terughoudend moet zijn met ingrepen die de natuurlijke dynamiek verstoren. Alleen zo kun je het werelderfgoed beschermen en in al z’n natuurlijke rijkdom voor de toekomst bewaren. Dat is mooi om je te realiseren zo met de Dag van het Wad.'
Brochurereeks
De brochure Waddenzee: Morfologische Veranderingen is de eerste in een reeks over duurzame bescherming en ontwikkeling van de Waddenzeenatuur. Hiermee willen we de bestaande kennis toegankelijker maken om het systeem van de Waddenzee beter te begrijpen, ten dienste van het waterkwaliteits- en natuurbeheer.