Geen brug te ver in herstel John Frostbrug

De John Frostbrug is een icoon. Het verbindt de stadsdelen ten noorden en zuiden van de Nederrijn, maar ook de Arnhemmers met ‘hun’ stad. Alle reden voor Rijkswaterstaat en de gemeente om samen het groot onderhoud uit te voeren zodat zij er weer jaren tegenaan kan.

‘Arnhem zou Arnhem niet zijn zonder de John Frostbrug’, vertelt bestuursadviseur erfgoed Boukje Overbeek van de gemeente Arnhem.

De Rijnbrug

De John Frostbrug heeft een roemrucht verleden. De brug werd gebouwd tussen 1932 en 1935 als onderdeel van het Rijkswegenplan, een nationaal project om de Nederlandse wegen te verbeteren. De brug kreeg een lichte boogconstructie om de lage stadsbebouwing niet te domineren.

Omdat het voor Rijkswaterstaat toen gebruikelijk was om een brug te vernoemen naar de rivier die er onderdoor liep, kreeg de brug de naam ‘Rijnbrug’. ‘De bogen van geklonken staal vind ik erg indrukwekkend’, vertelt Overbeek. ‘Maar ook kleinere details zoals de afwerking van de chique trapopgangen met basaltlava vind ik heel mooi.’

Symbool van herrijzenis en wederopbouw

In de oorlog, die kort na de opening begon, werd de brug 2 keer opgeblazen en weer hersteld. De eerste keer, in 1940, vernietigden de Nederlandse strijdkrachten de brug om de opmars van de Duitse bezetter te stoppen. Tijdens de bezetting werd de brug weer gerepareerd door de Duitsers. 

Kort na de heropening werd de brug het middelpunt van hevige gevechten in de laatste fase van de Operatie Market Garden in september 1944. Pogingen om de brug te veroveren mislukten. De brug bleek ‘een brug te ver’.

De brug is wereldberoemd om zijn oorlogsgeschiedenis. Het is een symbool van bevrijding en wederopbouw.

In de jaren na de oorlog werd de brug opnieuw hersteld en in 1950 heropend. In 1978 kreeg de brug de huidige naam, die verwijst naar de Britse militair die de Slag om Arnhem leidde.

Tot nu toe is er altijd oorlogsschade zichtbaar gebleven. Ook in de opknapbeurt die we nu uitvoeren wordt deze niet hersteld. Overbeek: ‘De brug is wereldberoemd om zijn oorlogsgeschiedenis. Het is een symbool van bevrijding en wederopbouw.'

'De oorlog en de brug hebben in grote mate bepaald hoe de zuidelijke binnenstad er nu uitziet. Het is in die optiek heel vreemd om de oorlogsschade weg te poetsen.’ In de werkomschrijving van aannemer Mobilis Iris staat het dan ook expliciet omschreven als: ‘Oorlogsschade hoort zichtbaar te blijven uit cultuurhistorische overwegingen.’

Herdenkingstekens

Er zijn nog veel elementen op en rond de brug te vinden die herinneren aan het turbulente verleden. Zo zijn er verschillende herdenkingstekens die herinneren aan de oorlogstijd, zoals in het noordelijke landhoofd en boven de fietsopgang aan de noordzijde van de brug. Aan deze kant staan ook nog 2 bunkers met kogelgaten met daarin een monument ter nagedachtenis aan gesneuvelde soldaten.

Schijnvoeg

Een bijzonder detail aan de brug is de zogeheten schijnvoeg. Deze is bij het ontwerp van de brug toegepast om de brug in tijden van oorlog snel en gecontroleerd te kunnen opblazen. Tijdens het onderhoud krijgt deze schijnvoeg in het asfalt een afwijkende kleur.

Als de John Frostbrug in september weer open gaat voor het verkeer komt er ook een bordje om de historische betekenis van de schijnvoeg toe te lichten.

‘Maroon Red’

Tijdens het onderhoud krijgt de brug waar nodig een schilderbeurt. De leuningen van de brug behouden hun opvallende, bordeauxrode kleur: ‘Maroon Red’. Ook dit is een verwijzing naar de oorlog: het is de achtergrondkleur van het embleem van de Britse 1^st Airborne Division, die in 1944 bij Arnhem landde om de brug in te nemen.

Klaar voor de herdenking

Behalve het schilderen van delen van de brug heeft aannemer Mobilis Iris de afgelopen maanden het betondek gerepareerd, geasfalteerd en de voegovergangen vernieuwd.

Vanaf 10 september 2022 is de John Frostbrug weer opgeknapt, open voor het verkeer en klaar voor de jaarlijkse herdenking van de Slag om Arnhem.