Hierom zijn de tandwielen van sluis Weurt zo belangrijk
Op dit moment is de westkolk van sluis Weurt gesloten voor herstelwerkzaamheden aan beschadigde tandwielen. Met behulp van onderstaande infographic leggen we uit waarom die tandwielen zo belangrijk zijn om de sluis veilig te laten werken. En waarom herstel zo lang duurt.
De tandwielen waar het om gaat, bevinden zich bovenin de karakteristieke sluistorens aan de kant van het Maas-Waalkanaal. Ze zijn nodig voor het op en neer bewegen van de enorme sluisdeur tussen die torens. ‘Die deur is maar liefst 16 m breed, 12 m hoog en weegt 155.000 kg, zo zwaar als 100 auto’s’, vertelt omgevingsmanager Arjan Thielking.
Groot tandwiel, kleiner rondsel
De sluisdeur hangt aan 4 forse kabels van elk bijna 130 m. Bij het bewegen van de deur draaien die kabels om een kabeltrommel die vastzit aan een heel groot tandwiel: ruim 2,5 m doorsnee. Dat grote tandwiel wordt aangedreven door een veel kleiner tandwiel, het zogeheten rondsel met een doorsnee van ruim 25 cm.
De beschadigingen zijn ontstaan waar het grote tandwiel en het rondsel op elkaar ingrijpen. Om verergering van de schade te voorkomen, is het belangrijk om deze zo snel mogelijk te herstellen. Alleen dan blijft de sluis veilig en betrouwbaar werken.
Grote kracht, zware belasting
Het verschil in grootte tussen de 2 tandwielen zorgt voor vergroting van de kracht. Dit effect wordt nog versterkt met een tandwielkast. Daardoor lukt het om de enorme deur in beweging te brengen met een relatief kleine elektromotor.
Thielking: ‘Tegelijk komt in deze constructie een zware belasting op de tandwielen terecht. Daarom kan een kleine afwijking direct grote gevolgen hebben. Om beschadigingen te voorkomen, moeten rondsel en tandwiel optimaal afgesteld staan. Eigenlijk mogen ze elkaar net niet raken. Een heel dun vetlaagje ertussen zorgt voor de juiste smering.’
Specialistisch precisiewerk
Zowel de grote tandwielen als de rondsels zijn speciaal ontworpen voor sluis Weurt. Het schadeherstel is dan ook specialistisch werk dat ook nog eens zeer precies komt. Daarbij is het een uitdaging om de juiste mensen en materialen op het juiste moment ter plaatse te krijgen.
Thielking: ‘Ook na herstel is een zorgvuldig inloopprogramma nodig met voldoende tijd om het benodigde vet op de juiste plaatsen te krijgen. Eerst een week onbelast draaien, dus zonder deur aan de kabels, en daarna nog een aantal weken waarin we de snelheid heel langzaam opvoeren. Pas als dat allemaal goed gaat, kunnen we weer veilig schepen doorlaten.’
Lange termijn
Grondiger oplossingen voor de lange termijn, zoals het vervangen van tandwielen en rondsels, kosten nog meer tijd. Voor nieuwe onderdelen geldt bijvoorbeeld een levertijd van 2 tot 8 maanden. Daar komen dan nog werkzaamheden bij om nieuwe en bestaande onderdelen optimaal op elkaar af te stemmen. Inmiddels zijn vervangende onderdelen voor alle 3 de sluisdeuren in bestelling.
Thielking: ‘We doen er alles aan om de hinder voor gebruikers zo veel mogelijk te beperken. Ondertussen staat sluis Weurt op de nominatie voor volledige renovatie in 2028. We kijken naar mogelijkheden om die renovatie eerder uit te voeren. Waarschijnlijk komt hier in het voorjaar van 2023 meer duidelijkheid over.’