Natuur vindt haar weg langs de Twentekanalen

Hoe dat verliep, vroegen we Sergé Bogaerts, ecoloog bij Rijkswaterstaat.

Aanleg natuurvriendelijke oevers

Een belangrijk onderdeel van de verruiming is de natuur. Zo ontwikkelen we op veel plaatsen fauna-uittreedplaatsen, plekken waar dieren gemakkelijk het kanaal uit kunnen. Daarnaast leggen we 12 km aan natuurvriendelijke oevers aan.

‘Een aantal van de natuurvriendelijke oevers is nu gereed voor de beheerfase. In deze fase heeft de aannemer zijn werkzaamheden afgerond en de oevers volgens afspraak ingericht', zegt Sergé Bogaerts, adviseur ecologie bij Rijkswaterstaat. ‘Vanaf dan neemt Rijkswaterstaat het beheer van de oevers voor zijn rekening.'

Duidelijke afspraken over inrichting oevers Twentekanalen

‘Hoe de oevers ingericht moesten worden en aan welke eisen ze moeten voldoen, is van tevoren allemaal vastgelegd in het uitvoeringsplan’, vertelt Bogaerts. ‘Daarin staan de ontwerpkeuzes. Bijvoorbeeld hoe lang de oevers worden en welke soorten en hoeveel planten en bomen er terug te vinden zijn.'

Naast deze afspraken, zijn ook de garanties van de natuurvriendelijke oevers helder vastgelegd. Bogaerts: ‘Bij de kades zelf zijn zulke afspraken niet heel ingewikkeld. De stortstenen oevers liggen namelijk stabiel en daar verandert weinig. Maar het wordt lastiger als er veranderingen plaatsvinden, zoals bij bomen.'

'Dan is bijvoorbeeld afgesproken dat de eerste 2 jaar nazorg voor de aannemer is, om zeker te zijn dat de bomen goed groeien en bloeien. Maar we streven ernaar om zo snel mogelijk het beheer over te dragen. Dan kan de aannemer zich beter focussen op zijn andere werkzaamheden.’

Oesterzwaluw verrassende bezoeker

Naast de geplande ingrepen voor de natuur, waren er ook verrassende ontwikkelingen. Bogaerts: ‘Bij het vervangen van de damwanden komt de oever tijdelijk bloot te liggen voordat de nieuwe damwand geplaatst wordt.'

Als de oever een lang weekend met rust gelaten wordt in de nestelperiode, heeft zo’n beestje er al een gang en een nest gebouwd.

'Bij deze werkzaamheden vond de oeverzwaluw de steile, blootliggende oevers zo aantrekkelijk, dat ze zich er genesteld hebben.’ De oeverzwaluw graaft een gang in steile oevers om zich in erin te nestelen en te gaan broeden.

‘Dat kan heel snel gaan,’ zegt Bogaerts. ‘Als de oever een lang weekend met rust gelaten wordt in de nestelperiode, heeft zo’n beestje er al een gang en een nest gebouwd. Waarschijnlijk hebben ze zich er in het Hemelvaarts- of Pinksterweekend gevestigd.'

Knopen doorhakken over toekomst Oesterzwaluw

De aannemer heeft de plek waar de oeverzwaluw zit even met rust gelaten. ‘Oeverzwaluwen gebruiken zo’n nest maar 1 seizoen’, weet Bogaerts. ‘Daarna vliegen ze uit en maken ze een jaar later weer een nieuw nest. Dat kan heel goed op dezelfde locatie zijn.'

Rijkswaterstaat overlegt nu met verschillende partijen over de toekomst van de oeverzwaluw langs het kanaal. ‘Het is een goed teken dat ze de plek uitkiezen. Maar het vraagt veel onderhoud om van de kanaaloevers een terugkerende plek te maken, vooral omdat oeverzwaluwen elk jaar nieuwe gangen graven. Dat zou betekenen dat we jaarlijks de ongebruikte gangen van de oevers weer dicht moeten gooien zodat ze stevig blijven. Zowel in tijd als financieel gezien een kostbare klus.’

We gaan nu onderzoeken of een andere optie mogelijk is. Anders moeten de oeverzwaluwen volgend jaar weer een andere broedlocatie zoeken in de omgeving van het Twentekanaal.