(Beeldtekst: Nieuwe energievoorziening voor Heinenoordtunnel, van 4 voedingen naar 2. Fiona:) LEVENDIGE MUZIEK FIONA: Het is bijna 12 uur 's nachts. En iedereen hier is op weg naar de Heinenoordtunnel. Die wordt namelijk in 2023 en 2024 volledig gerenoveerd. Maar de voorbereidingen, die worden nu al getroffen. En dat gebeurt dus allemaal 's nachts, zodat wij overdag zo min mogelijk hinder daarvan ondervinden. Succes, hè! (Gehuld in oranje veiligheidskleding en met een witte helm op loopt Fiona naar een man:) DE LEVENDIGE MUZIEK SPEELT VERDER Theo, wat gebeurt hier vannacht? THEO VAN MARIS: Dan gaan we, de voeding gaan we beetpakken als eerste. Het kloppend hart van de tunnel, zeg ik dan altijd. We hebben hier te maken met vier voedingen en noodstroomaggregaten die op diesel draaien. En we gaan terug naar twee voedingen zonder dieselaggregaten. Je gaat over naar een nieuwe energievoorziening. Wat was er mis met de oude? Nou, op zich was er niks mis met de oude. Maar we gaan hier alle tunneltechnische installaties vervangen. Ja, en dat was de aanleiding om de energievoorziening ook beet te pakken. En noodstroomaggregaten gebruiken dus diesel. En daar willen we vanaf, en dat kan. Ja, en je zei het al, jullie gaan dus van vier punten naar twee punten. Is dat dan aan de noord- en de zuidkant? Ja, dat heb je goed gezien. We voeden dan de Heinenoordtunnel vanaf de noordzijde en als de voeding van de noordzijde uitvalt, gaan we automatisch over op de voeding van de zuidzijde. Kijk, dus dat vangt elkaar mooi op. Maar wat nou als allebei de kanten tegelijkertijd uitvallen? Nou, die kans is wel heel klein. Maar ook daar hebben we rekening mee gehouden. Als dat gebeurt, dan blijven de computersystemen op de batterijen draaien. De wegverkeersleider krijgt een signaal dat de voedingen zijn uitgevallen, en dan heeft hij de tijd om de tunnel af te sluiten. Kijk, zodat iedereen veilig de tunnel kan verlaten en niemand er meer in komt. En dan hopen we dat zo snel mogelijk de voeding terugkeert, dat we weer naar een normaal bedrijf kunnen en dat de tunnel weer open kan. (Fiona en een andere man lopen op een snelweg.) DE LEVENDIGE MUZIEK SPEELT VERDER Jan, een hele nieuwe energievoorziening klinkt ingewikkeld. Wat komt daar allemaal bij kijken? JAN HOLSTEIJN: Minimaal twee maanden voorbereiding. Onder andere een gestuurde boring, er is een buis onder de oude Maastunnel gemaakt. Nieuwe hoogspanningskabels. We hebben inkoopstations, een voorziening waar de energieleverancier binnenkomt met zijn kabel, zet twee transformatoren neer en we leggen de kabel naar de tunnel. Die hebben we de afgelopen week getest, zodat we vanavond kunnen schakelen en om kunnen gaan. Jeetje, dus helemaal een nieuwe buis die onder de Maas door loopt. Maar wat gaan we er nou van merken als straks alles wordt omgezet? Als het goed is, merken we er niks van. Want hier staat een dieselaggregaat. Op het moment dat wij de spanning van de tunnel af halen, start het aggregaat direct op en neemt de tunnel over. En dan draaien we op een noodstroomaggregaat. Dus geen flikkerende lampjes en zo? -Nee. Als wij ons werk goed hebben gedaan, en daar ga ik van uit, want alles is getest, dan lopen we rustig de tunnel in met volle licht. We gaan het zien. -Ja. (Een man opent een deur met een badge. Fiona volgt hem in een verlichte ruimte.) DE LEVENDIGE MUZIEK SPEELT VERDER FIONA: Marco, hier gaat het straks gebeuren. Is het niet ook een beetje spannend? MARCO DRAAK: Ja en nee. Als je de voorbereiding maar goed hebt gedaan, dan valt het mee. Maar ja, spannend. Het is apparatuur, die is allemaal ver over de levensduur. Ja, we hebben het wel getest. Maar het kan altijd fout gaan, het blijft techniek. Ja, precies. Maar die kans is heel klein. -Die kans is klein. Oké. Nou, ik ben heel benieuwd hoe dat gaat. Ik ga terug naar de tunnel. (In de tunnel zijn mensen druk aan het werk.) Kom 's kijken. -Wat is er? We zijn succesvol omgeschakeld naar de nieuwe energievoorziening. Is het gelukt? -Alle lichten blijven branden. Alles brandt nog. -Geweldig. Het is dus helemaal goed gegaan. Het licht brandt nog en ze blijven branden. Top gedaan. (Fiona loopt met Jan in de tunnel.) Jan, de echte tunnelrenovatie, die is in 2023 en 2024. En waarom dan nu al die nieuwe energievoorziening? Dat doen we om ruimte te gaan maken in de oude dienstgebouwen, daar zit de bediening. Die gaan we leegmaken, daar komen de nieuwe installaties in te staan. En dat kunnen we op deze manier doen. -Je bent aan het opruimen? En ruimte aan het maken voor de nieuwe installaties die er in '23, '24 in gaan, ja. Hé, en wat gebeurt hierachter allemaal? Daar doen we een thermische hechtproef. -Een thermische hechtproef? Ja, een thermische hechtproef. We warmen op tot 1.350 graden. 1.350 graden? -Ja. Dan moeten we maken dat we wegkomen. Ja, lijkt me wel verstandig, ja. -Oké, maar voordat we dat doen, kun je me nog vertellen wat er nog meer gebeurt vannacht? We doen een proef met de barriers, de betonnen constructie aan het weghalen, om te zien hoelang dat duurt, kunnen we daar weer de planning op gaan maken. We zijn met ventilatoren bezig, die worden vervangen. En ja, een stuk echt aan het voorbereiden en aan het onderzoeken hoe we straks snel en goed voorbereid de tunnel in kunnen. FIONA: Een hoop verschillende dingen. En je kan daar ook allemaal van leren voor de volgende afsluitingen. Een soort lessons learned die we hier nu doen, ja. Wil je meer weten over de renovatie? Bekijk dan de animatievideo 'Wat gaan we doen en wanneer?'. En kijk ook op rijkswaterstaat.nl/ renovatieheinenoordtunnel. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Ga naar: rijkswaterstaat.nl/renovatieheinenoordtunnel. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2022.)
De dieselaggregaten voor noodstroom verdwijnen uit de Heinenoordtunnel
Om verkeer veilig door de Heinenoordtunnel te laten rijden, zijn allerlei technische installaties nodig. Van luidsprekers en verlichte pictogrammen tot ventilatoren. Stuk voor stuk zijn ze belangrijk én gebruiken ze energie. Tijdens de voorbereiding van de renovatie van de Heinenoordtunnel bleek dat de hele energievoorziening vervangen moest worden. Deze energie-overgang is een project op zich.
Heinenoordtunnel aangesloten op nieuwe energievoorziening
In de nachten van 14 op 15, en 15 op 16 oktober 2022 is de tunnel losgekoppeld van de oude energievoorziening en aangesloten op de nieuwe. Deze nieuwe energievoorziening maakt de dieselaggregaten voor noodgebruik straks overbodig.
‘Eerst waren dieselaggregaten bij het uitvallen van de stroom de gebruikelijke noodstroomvoorziening, dus ook in de Heinenoordtunnel’, vertelt Johan Naber, technisch adviseur bij Rijkswaterstaat. ‘Omdat alles op dezelfde voorziening was aangesloten, had je aggregaten nodig als de stroom uitviel. In de nieuwe situatie zijn het noordelijke en zuidelijke deel van de tunnel elk op een andere ring van energievoorziening aangesloten.’
'Als bijvoorbeeld in het noordelijke deel van de tunnel de stroomvoorziening wegvalt, kan de energievoorziening van het zuidelijke deel dat opvangen.' De 2 dieselaggregaten zijn overbodig. 'Een storing aan beide kanten tegelijk is eigenlijk zeer onwaarschijnlijk. En mocht toch zoiets gebeuren, dan hebben we altijd accu’s die voor een korte tijd de belangrijkste systemen van energie kunnen voorzien. Zo hebben we tijd om de tunnel alsnog veilig af te sluiten.’
Nieuwsgierig naar het eindresultaat van de reportage die hierover gemaakt is? Bekijk hieronder de video Voorbereiden op een nieuwe energievoorziening.
Gestuurde boring
Om de kabels met elkaar te verbinden, hebben we gekozen voor een gestuurde boring. Daarbij worden geen sleuven gegraven: de boor gaat op 1 plek de grond in en komt er, door een machine gestuurd, op een andere plek weer uit. ‘Daarna trekken we de kabels daardoor’, vertelt Rick Schreurs, ontwerpleider bij bouwcombinatie Savera III.
‘Een andere optie was de kabel door de Tweede Heinenoordtunnel trekken. Maar dan moeten mensen door lastig toegankelijke kruipruimtes heen om de kabel goed te plaatsen. Bij een gestuurde boring beperk je de risico’s: alleen het materiaal kan stuk gaan. Uitvoerders weten precies hoe zo’n boring werkt. De gestuurde boring is dan ook succesvol verlopen.’
Energie-overgang geen routineklus
‘Ondertussen zijn er nieuwe schakelstations geplaatst die de hoogspanning van netbeheerder Stedin verbinden met de energievoorziening in de tunnel. Ook is in september 2022 de kabel door de buis van de boring getrokken en aangesloten’, legt Schreurs uit.
In het weekend van 14, 15 en 16 oktober 2022 volgde het hoogtepunt van project energie-overgang. ‘Op dat moment was de nieuwe energievoorziening al uitgebreid getest, en was het een kwestie van de apparatuur van de oude aansluiting afhalen en aan de nieuwe koppelen’, aldus Naber.
‘Dat klinkt als een makkelijke klus, maar is het niet. Deze apparatuur staat al jaren onder spanning. Als je die loskoppelt, heb je kans dat die uitvalt. Een kleine kans, maar we hebben natuurlijk wel een team van monteurs stand-by.’
Blauwdruk voor de toekomst
Als alles goed verloopt, gaat in de nacht van 14 op 15 oktober 2022 de noordkant van de tunnel over op de nieuwe energievoorziening, de volgende nacht de zuidkant. De volgende ochtend is de tunnel telkens weer open.
'Hiermee ontwikkelen we een blauwdruk; handig voor de ontwikkeling van andere tunnels in de toekomst.'
En wat levert het op? ‘Meerdere dingen’, stelt Naber. ‘Als eerste een betere beschikbaarheid van de tunnel. De dieselaggregaten verkleinden de kans op energie-uitval, dus sluiting van de tunnel, al flink, maar hebben zelf ook nog een risico dat ze niet starten. Met de vaste back-up maken we de totale uitvalkans nog kleiner.’
De ruimte die ontstaat door het verwijderen van de aggregaten wordt gebruikt voor de nieuwe extra installaties. Hiervoor hoeft geen apart gebouw buiten de tunnel te komen. Naber: ‘Een laatste voordeel is dat we hiermee een blauwdruk ontwikkelen hoe we het in de toekomst ook bij andere tunnels aan gaan pakken.’
Levertijden
Alles loopt dus prima volgens plan. Daar wil Schreurs nog wel iets over zeggen. ‘Door corona lag veel werk stil. Ook de fabrieken waar we onze materialen en onderdelen vandaan halen. Het lijkt nu alsof zij al het uitgestelde werk in 1 keer inhalen.’ Hierdoor zijn de levertijden enorm gestegen, wat voor nieuwe uitdagingen zorgt.
‘Je wil geen vertraging krijgen omdat je het materiaal nog niet binnen hebt. Daarom hebben we voor deze ombouw al bestellingen gedaan vóórdat we het uitvoeringsontwerp hebben vastgesteld. Dat is niet meteen een risico, maar het is wel anders dan we gewend waren.’