Brug- en sluisoperator Cenk Özçelik: ‘Als ik niet op de noodstop druk, valt iemand meters naar beneden’

Vanuit de bediencentrale in Tilburg bedienen Özçelik en zijn collega’s 20 bruggen en 24 sluizen. Özçelik: ‘Als je van drukte houdt, dan is dit de perfecte baan. Samen met een hecht team zorgen we ervoor dat de scheepvaart vlot kan doorvaren.’ Özçelik en zijn collega’s kunnen dus wel tegen een beetje stress, maar zelfs zij krijgen met enige regelmaat de schrik van hun leven als weggebruikers slagbomen negeren.

Per ongeluk of expres

Met camera’s houden Özçelik en zijn collega’s de situatie op de brug 24/7 in de gaten. Özçelik: ‘Aan iemands lichaamstaal zie ik of iemand de slagboom mist door onoplettendheid of omdat diegene er maling aan heeft. Er gaat een luide bel af, er knipperen rode waarschuwingslampen én de slagbomen gaan omlaag.'

'Desondanks zijn er mensen die bijvoorbeeld met een koptelefoon op, verzonken in hun telefoon, onder de neergaande slagbomen doorlopen. Gelukkig zitten wij er en kunnen we de brug stilzetten. Via het omroepsysteem kan ik iemand verzoeken de brug te verlaten. Iemand met een koptelefoon hoort je dan alsnog niet. Enorm frustrerend en gevaarlijk.’

‘Bij mensen die bewust slagbomen negeren heeft omroepen geen zin. Soms steken ze ook nog even doodleuk hun middelvinger op naar onze camera’s. Ongelofelijk onbeschoft, maar je moet het van je af laten glijden. Ik zit er ook voor hun veiligheid. Dus als het nodig is, stop ik alles om diegene tegen zichzelf te beschermen.’

Volle laag

Een brugopening onderbreken is niet zonder gevolgen. Özçelik: ‘Na een incident kan het best even duren voordat de schipper erdoor kan. Door een noodstop kan het hele systeem vastlopen. Als er een monteur nodig is om alles weer aan de praat te krijgen, ben je zo 1 of meerdere uren verder. Iemand die denkt nog even onder de slagboom door te kunnen, staat er niet bij stil dat hij of zij de scheepvaart enorm hindert. Schippers moeten soms hun hele planning aanpassen.’

‘Schippers kunnen ook flink boos worden. Omdat wij via de marifoon het eerste aanspreekpunt zijn, krijgen wij de volle laag. Soms word je helemaal verrot gescholden. Niet fijn, maar je moet zelf altijd kalm blijven. Wel zo professioneel, maar nog belangrijker: voor de veiligheid. Je moet alles in de gaten blijven houden. Ik snap hun frustraties ook wel, maar ik druk écht niet voor m’n lol op de noodknop. Meestal krijg je meteen excuses als je schippers erop wijst dat ze te ver gaan.’

'Dat het écht fout gaat, dat is mijn grootste nachtmerrie'

Verantwoordelijkheidsgevoel

‘Inmiddels heb ik al zo veel gezien. Automobilisten die nog net even onder de slagboom doorglippen, maar ook een fietser die zijn fiets over de gesloten slagboom tilt en doorfietst terwijl de brug opengaat. Als ik dan niet op de noodstop druk, valt iemand meters naar beneden.’

‘Laatst zag ik een scooterrijder al bellend alle signalen missen en net onder de neergaande slagboom doorglippen. Je ziet het gewoon fout gaan en wil iets doen, maar deze bestuurder was echt compleet afgeleid. Bij de dichte slagboom aan de andere kant kwam hij lelijk ten val. Gelukkig stond hij zelf weer op.’

‘Gelukkig heb ik het nog nooit écht fout zien gaan. Dat is voor iedere operator de grootste nachtmerrie. Als iemand echt alle waarschuwingen negeert, is het niet mijn schuld. Toch zou ik me eindeloos afvragen wat ik anders had kunnen doen voor een betere uitkomst. Hopelijk maak ik dat nooit mee.’

Het werk gaat door

‘Ook al ben je je net rot geschrokken, het werk gaat door. Je moet scherp blijven en direct de schipper waarschuwen dat de brug toch niet open gaat. Anders blijft die doorvaren en botst die tegen een dichte brug. Via de marifoon hou ik de schipper op de hoogte van wat er gebeurt. Het proces hervatten en de brug openen kan best spannend zijn. Ik kan alleen uitgaan van wat ik zie en moet erop vertrouwen dat iemand niet wéér een gevaarlijke stunt uithaalt.’

‘Pas als het hele proces is afgerond - als het schip erdoor is en de brug weer dicht - kan je even een moment voor jezelf pakken. Even stoom afblazen, een kopje koffie drinken. Maar het is niet alsof je een kwartier pauze kan nemen. We bedienen meerdere bruggen en sluizen, dus er is altijd wel iets dat je aandacht nodig heeft.’

Haastige spoed

‘Met ons team houden we samen het hoofd koel en bewaken we de veiligheid. Maar het zou natuurlijk fijner zijn als bruggebruikers zelf ook nadenken over hun eigen veiligheid. Helaas worden mensen zich vaak pas bewust van de gevaren als het een keer écht misgaat, maar dat wil ik voorkomen. Ik snap best dat mensen haast hebben, maar het is het risico echt niet waard. Zo moeilijk is het niet om eventjes te wachten voor een brug die open staat.’