66 jaar Roggebotsluis: het einde van een tijdperk

31 maart 2023 droeg operator Mirjam Rikken-Stoffels de sleutel over aan directeur Netwerkmanagement Midden-Nederland Marianne Nauta. Zij gaf hem weer aan de aannemer die de sloop uitvoert.

Met Mirjam en adviseur en officier van dienst Freddie Hagen halen we herinneringen op. Assetmanager Niels de Boer kijkt met ons vooruit. Over dwarsliggers, ruzie in de Roggebot en het hoe en waarom van de nieuwe Reevesluis.

Sluismeester op de Roggebot

Freddie werkt sinds 2006 bij Rijkswaterstaat en begon bij de Roggebotsluis. Met een glimlach vertelt hij over die tijd. ‘Ik werkte als operator, maar toen heette je nog sluismeester. Wij draaiden de hele week 12-uursdiensten met 2 personen. In die tijd zorgden we als goed huismeester voor ons eigen object, daar waren we trots op.

’s Morgens liep je een rondje. Dan hesen we de Rijkswaterstaat-vlag, met feestdagen de nationale vlag erbij. Natuurlijk zonder de grond te raken, anders kreeg je ruzie,’ lacht Freddie. ‘We verkochten toen nog kranten op de sluis. De opbrengsten verdeelden we onder elkaar. Tegen de tijd dat we de kranten in de bakken hadden, lagen de eerste schepen al te wachten.’

Met deze analoge waaiersluis konden we ook spuien

De Roggebot had nog knoppenbediening met lampjes die gingen branden. Allemaal analoog. Het is een van de weinige sluizen met waaiervormige deuren. Die draaien in een halfronde koepel. Freddie: ‘Via de omloopriolen (ondergrondse doorgangen) stuurden we ze dicht. Voordeel van een waaiersluis is dat de deuren een hoger verschil in waterstand kunnen hebben.’

‘Uniek is dat we met deze sluis ook konden spuien,’ vertelt Mirjam. ‘Het was altijd erg indrukwekkend om het water door de sluis te zien stromen.’

Dwarsliggers en brokkenpiloten

Freddie: ‘In de winter was het rustig, maar ’s zomers hadden we zomaar 500 tot 600 recreanten per dag. De Roggebot was een van de eerste sluizen met stewards om ze erdoor te loodsen.’

Vliegende kiep Mirjam kan daarover meepraten. Sinds 2011 zit ze in de nautische pool en werkt onder andere op de Roggebotsluis. ‘Naast het werk als operator, coördineer ik in het zomerseizoen ook de stewards voor de randmeren. Soms, als de kolk bijna vol was en er lag nog 1 bootje te wachten, legden we dat er dwars achter. Dat kan alleen met de begeleiding van stewards.’

Freddie: ‘Maar brokkenpiloten hou je altijd. Er kwam eens een huurbootje de sluis invaren. Eerst kwam de vrouw eraf, toen gooide de man een tas op de kant. Dikke ruzie, ze hadden het helemaal gehad. Met varen en met elkaar. Ik heb het verhuurbedrijf gebeld en de boot achteruit gevaren, waar hij niet in de weg lag. Ik heb ze wel gewaarschuwd. Er zat geen meter lak zonder schade meer op die boot.’

Mirjam: ‘Of je had een dag dat het hard waaide. Als je dan de sluis in komt met de wind op de kont, moet je eerst aan de achterkant vastmaken, anders draai je weg. Onervaren schippers weten dat niet. Dan heb je algauw een dwarsligger. Via de omroepinstallatie riep ik dan om: denkt u aan de achterlijnen!’

Een grote stap voorwaarts

De Reevesluis en de nieuwe brug over het Drontermeer vormen een grote stap voorwaarts. Het wegverkeer krijgt minder te maken met een geopende brug door de vergrote doorvaarhoogte van 7 m.

Ook op het gebied van waterveiligheid is dit een verbetering. Assetmanager Niels de Boer: ‘De sloop van de Roggebotsluis en de bouw van de Reevesluis zijn een deelproject binnen het IJsseldeltaprogramma, waarin we samen met de provincies, gemeenten en waterschappen de waterveiligheid in de regio verbeteren.'

'Als de afvoer door de IJssel hoog is, verlagen we de waterstand met het Reevediep, een nieuwe zijtak van de IJssel die meestroomt als de waterstand op de IJssel stijgt. De Reevesluis zorgt ervoor dat het water van de IJssel naar het IJsselmeer gaat en niet naar de randmeren. De Roggebot ligt daarbij in de weg. Hij is ook verouderd en zou anders toch gerenoveerd moeten worden.’

Mirjam: ‘En de nieuwe sluis heeft een vispassage en een fietspad over de deur, uniek in deze regio.’

Begin en eind

In 2011 werkte Freddie Mirjam in. Zelf is hij gaan varen op een Rijkswaterstaat patrouillevaartuig. ‘Meer collega’s in de bediening, het eigene was eraf. Ik moest een aannemer bellen voor storingen die we eerst gewoon zelf oplosten. Ik begon bij de Roggebot, nu kom ik terug om te adviseren bij de sloop. Als ik naar die ouwe sluis kijk, krijg ik tranen in mijn ogen. Je ziet hem aftakelen.’

Mirjam: ‘Het is echt de afsluiting van een tijdperk. Aan de ene kant ga ik het wel missen. Het was een gezellige sluis. Maar de brug, daar werd ik weleens moe van, zo druk. Dan was ik echt blij dat ik naar huis kon en dat alle slagbomen nog heel waren.’

31 maart draaide ze de laatste dienst. Mirjam: ‘Ook gepensioneerde collega’s kwamen afscheid nemen van de Roggebot. Erg leuk om die terug te zien. Maar ik vond het ook een gekke avond. 12 jaar heb ik deze sluis gedraaid en nu is het voorbij. Het huilen stond me even nader dan het lachen.' 

'Tegen 20 uur deed ik voor de laatste keer de deuren dicht en zette de lichten op sper. Daaraan zien schippers dat de sluis niet meer bediend wordt. Gewoonlijk voor de nacht, nu voor altijd. Toen draaide ik de sleutel op het bedienpaneel om.’