Digitaal bouwen en 3D-modellen bij Selectieve Onttrekking
Bedrijven passen steeds vaker digitale bouwprocessen toe in grote projecten. Aannemer Van Hattum en Blankevoort (VHB) doet dit ook bij Selectieve Onttrekking. Gino Koolman is senior ontwerper bij de aannemer. Hij stemt alle digitale bouwprocessen op elkaar af. Hij vertelt graag hoe de aannemer gebruikmaakt van 3D-modellen.
Als senior ontwerper vervult Gino Kooiman de rol BIM-regisseur op Selectieve Onttrekking. ‘BIM’ is voor veel mensen een onbekend begrip. Hij legt uit dat BIM staat voor ‘Bouw Informatie Management/Model’. Het is een werkwijze voor digitaal bouwen en gaat over hoe we met informatie of ontwerpdata omgaan. Bijvoorbeeld bij 3D-modellen.’
’Voor Selectieve Onttrekking maakt VHB een 3D-model via de computer. Het 3D-model bevat informatie over het hele project, zoals afmetingen en materialen. Via het 3D-model ontwerpen we alle onderdelen voor Selectieve Onttrekking, ook wel de zoutdam. Alle palen die wij plaatsen en alle ankers die wij boren, staan in ons 3D-model,' aldus Kooiman.
3D-modellen: van de computer tot op de bouwplaats
Het 3D-model zorgt ervoor dat alle relevante informatie samenkomt in het ontwerp. Zo ook de informatie van leveranciers en onderaannemers.
‘Voor Selectieve Onttrekking verdiepen we een heel stuk van het Binnenspuikanaal. Het baggerwerk doet onze onderaannemer Van den Herik. Wij wisselen de informatie hiervoor uit in het 3D-model. De onderaannemer laadt de 3D-data in en kan zo zijn graafmachine en kraan aansturen. Ook kunnen wij de afmetingen van de palen die we plaatsen precies berekenen op de uiteindelijke hoogte van de grond’, licht Kooiman toe.
Tekeningen van het 3D-model liggen ook op de bouwplaats en wisselt de aannemer uit met leveranciers.
‘De timmermannen en uitvoerders zien in het 3D-model precies wat zij moeten doen. Ook gaan veel van de tekeningen naar leveranciers. Via het 3D-model maken zij onze onderdelen. Soms werken zij een stuk model verder uit met hun eigen kennis. Wij krijgen dat weer terug en daarna plaats ik dat weer in het 3D-model’, legt hij uit. Zo blijft alle informatie up-to-date.
Slimme oplossingen bedenken in 3D
Tijdens de bouw van de zoutdam heeft het 3D-model veel voordelen. Kooiman: ‘Het 3D-model is voor ons belangrijk, omdat het fouten voorkomt tijdens de uitvoering. We kunnen gedetailleerder ontwerpen en verschillende analyses doen.’
Hij geeft als voorbeeld de 600 ankers die de aannemer in de grond boort. Hiermee zetten zij de palen van de combiwand vast. ‘Deze ankers hebben allemaal een kleine afwijking. Als we niet goed in kaart brengen waar de ankers terechtkomen, bestaat de kans dat we ze kapot boren. Door dit digitaal uit te zoeken via het 3D-model, weten we zeker dat we dit voorkomen.’
Kooiman probeert dus vooral slimme oplossingen te bedenken voor ingewikkelde constructies.
‘Voor de combiwand moesten we 300 palen tekenen. Met de hand is dit niet te doen, want iedere paal is uniek en heeft een andere doorsnede. Daarom heb ik daar een slimme automatisering voor bedacht. Via de informatie uit het 3D-model kon ik voor elke paal automatisch een unieke doorsnede uittrekken. Dit bespaarde ons veel tijd en moeite.’
Een ‘digital twin’ voor Selectieve Onttrekking
Tijdens de werkzaamheden werkt de aannemer aan een bijzonder project. VHB ontwikkelt op dit moment een ‘digital twin’. Dit is een digitale 3D-kopie van de werkelijkheid of een fysiek product. In dit geval de zoutdam.
Kooiman: ‘We maken een digital twin van de zoutdam. Een digital twin is de basis voor alle digitale middelen van de toekomst. Bij Selectieve Onttrekking zetten we de digital twin bijvoorbeeld in voor de beweegbare deur in de zoutdam. Via de beweegbare deur laten we onderhoudsschepen door.'
'Met de digital twin kunnen we de medewerkers die de beweegbare deur gaan bedienen, vooraf op afstand opleiden. Dit bespaart veel tijd. We ontwikkelen hiervoor een digitaal bedienpaneel. Op de computer zien de medewerkers een exacte kopie van het apparaat dat zij straks in handen hebben.’
Het proces rondom de ontwikkeling van de digital twin stemt de aannemer goed af met Rijkswaterstaat. ‘Rijkswaterstaat is de beheerder en moet de bedienaars van de beweegbare deur straks gaan opleiden. Daarom is het belangrijk om te bespreken hoe het bedienpaneel er straks uit moet komen te zien. Wat wil Rijkswaterstaat in de digitale kopie terugzien? Op dit gebied hebben we een groot raakvlak’, licht Kooiman verder toe.
Het 3D-model als levend document
Bij digitaal bouwen en werken met 3D-modellen ontstaan ook grote uitdagingen.
Kooiman: ‘De grootste uitdaging is de software zelf. Ik denk dat het belangrijk is dat je als organisatie je werkmethode uitdraagt. Dit vraagt best wel wat energie, tijd en geld. We schakelen tijdens het bouwproces steeds tussen de werkzaamheden en het 3D-model. Afwijkingen en wijzigingen tijdens de bouw, verwerken we meteen in het model. Het 3D-model is dus eigenlijk een levend document.’
De omvang van dit project zorgt ervoor dat de aannemer de zoutdam niet had kunnen bouwen zonder 3D-model.
‘Het ontwerp heeft veel unieke onderdelen. Door het 3D-model kijken we allemaal precies naar dezelfde informatie. De kans dat we alles goed uitvoeren, vergroten we hierdoor. We weten beter wat we tegenkomen bij het bouwen en hebben minder omgevingshinder en faalkosten. En uiteindelijk natuurlijk een beter product voor Rijkswaterstaat’, sluit Kooiman af.