Natuurcompensatie bij verbreding van de A2
Natuur die verdwijnt voor de aanleg van een snelweg wordt gecompenseerd met nieuwe natuur. Ook tussen de knooppunten Het Vonderen en Kerensheide. Micha van Hoof, projectleider plattelandsontwikkeling bij de Provincie Limburg, vertelt wat er in deze provincie gebeurt.
Voor de uitbreiding van de A2 tussen Het Vonderen en Kerensheide moet ongeveer 2 ha natuur wijken. Deze 2 ha wordt op een viertal provinciale percelen met in totaal 3,5 ha gecompenseerd.
Nieuwe bomen en struiken
Op een deel van deze 3,5 ha, namelijk op 2,3 ha, is de compensatie al gerealiseerd. ‘Daar groeien sinds eind 2020 nieuwe bomen en struiken’, vertelt Van Hoof. De percelen bevinden zich langs de Krekelzankweg (bosgebied ’t Hout) en de IJsstraat (bosgebied het IJzerenbos), vlakbij de plaatsen Nieuwstadt en Susteren.
Ook de overige 1,2 ha die nog gecompenseerd moet worden, bevindt zich in dit gebied. Daar gaat de natuurcompensatie volgens de planning in het najaar van 2023 gebeuren.
Passend in het landschap
In maart 2023 was Van Hoof met zijn collega’s op de andere in te richten locaties om een beeld te krijgen van het landschap. ‘De inrichting moet ecologisch en landschappelijk goed passen’, vertelt hij.
‘Samen met een ecoloog en landschapsdeskundige bepalen we de komende tijd de exacte invulling: bos, struiken, kruidenrijk grasland en -akkers of een combinatie daarvan. Op dit moment zijn de percelen niet meer in gebruik door de intensieve landbouw en worden ze niet bemest en niet bespoten met bestrijdingsmiddelen.’
‘Misschien moet er voor een aantal locaties waar nog aangeplant gaat worden archeologisch onderzoek plaatsvinden.’ De plannen worden onder andere afgestemd met partijen als Natuurmonumenten, de grootste terreinbeherende organisatie hier, en de gemeente Echt-Susteren.
Wildvraat en droogte
De aannemer heeft eind 2020 op de 2,3 ha zomereiken, haagbeuken, zoete kers en winterlindes aangeplant. Naast een tiental soorten struiken zoals meidoorn, zuurbes en kamperfoelie.
Van Hoof gaat vaak even kijken hoe het gesteld is met de nieuwe aanplant. ‘We houden het goed in de gaten samen met de aannemer. Er staan natuurlijk veel jonge boompjes en struikjes en die moeten nog goed wortelen en groeien.'
'Ze moeten voldoende water en voedingsstoffen krijgen en daarnaast beschermd worden tegen wild. Er gaan tientallen jaren overheen voordat het een volwaardig bos is geworden.’
Extra controles
In erg droge of natte periodes controleren de medewerkers van de provincie extra. ‘Na de droge zomer van 2022 zagen een aantal bomen en struiken er niet meer levend uit. Ondanks de extra controles heeft sommige aanplant last gehad van de droogte: de bladeren waren er vroeg afgevallen.’
‘Na de winterperiode zijn er toch weer knopjes aangekomen, dus die hebben het nog overleefd. We zagen ook dat de kersenbomen op de locatie in het IJzerenbos veel last hebben gehad van vraatschade door wild, bijvoorbeeld van reeën die eraan geknabbeld hebben. De nieuwe bomen die in het voorjaar van 2023 zijn aangeplant, zijn extra beschermd tegen vraatschade.’
Herplantingsplicht
‘Als bomen ergens voor moet wijken, bijvoorbeeld voor een wegverbreding, is er een herplantingsplicht’, vertelt Van Hoof. Deze verplichting stond vroeger in de Boswet en sinds 2017 in de Wet natuurbescherming.
Daarnaast heeft de provincie beleidsregels voor natuurcompensatie als natuur moet wijken binnen het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Een netwerk van op elkaar aangesloten natuurgebieden in ons land.
Dat er bij de A2 meer natuur terugkomt (3,5 ha) dan dat er verdwijnt (ongeveer 2 ha) komt door de wettelijk verplichte kwaliteitstoeslag met een factor 1,66.
‘Een deel van de natuur waarop de A2-verbreding plaatsvindt, was namelijk bos van een bepaalde leeftijd waardoor een extra oppervlakte (factor 1,66) moet worden gecompenseerd. Per locatie kijken ecologen wat de precieze invulling wordt.'
'Om de biodiversiteit te versterken moeten sowieso inheemse soorten geplant worden die kenmerkend zijn voor de specifieke locatie. In dit geval Midden- en Zuid-Limburg.’
Parkway en faunapassages
De opdrachtnemer van de verbreding van de A2 legt in opdracht van Rijkswaterstaat een zogenoemde ‘parkway’ aan.
Dit gebeurt langs het te verbreden traject. Daarin komen landschapselementen langs de weg, zoals bomen. Die zorgen ervoor dat de snelweg zoveel mogelijk onderdeel is van het landschap. Daarnaast komen er 3 grote faunapassages: de Corridor Geleenbeek (kruising A2 en Julianakanaal) en de dierenpassage Den Uil (kruising A2).