Groenbeheer langs de vaarwegen: wat komt daarbij kijken?

Groenonderhoud Oost-Nederland

De bulk van het groenonderhoud bestaat uit het verzorgen van bomen en beplanting. Met het team Oost-Nederland Vaarwegen (ON Vaarwegen) doen we dat langs de vaarwegen in Gelderland en Overijssel, zoals de Rijn, Waal, IJssel en Twentekanalen.

We zijn ervoor verantwoordelijk dat planten, struiken en bomen op de kribben en verharde oevers gezond blijven en geen gevaar vormen. Dat doen we onder andere door begroeiing kort te houden. Zo blijft de rivier goed doorstromen, wat extra belangrijk is bij hoogwater. Ook houden schippers zo goed zicht.

Alle werkzaamheden voeren we uit in overleg met de omgeving en met respect voor de natuur. Zo werken we altijd buiten het broedseizoen en betrekken we ecologen bij veel van onze werkzaamheden.

Gevaarlijke situaties voorkomen

Met het snoeien van takken en de zorg voor goede kroonvorming, voorkomen we scheefgroei en omvalgevaar. Een tak of een hele boom die op de weg of in de vaarweg terechtkomt, kan gevaarlijk zijn en ongelukken veroorzaken. Tijdens het snoeien wordt dat goed bekeken.

Daarnaast voeren we een keer per jaar boomveiligheidscontroles uit in Oost-Nederland. Zijn de bomen nog gezond, hebben ze geen stormschade en staan ze nog stevig in de grond?

Afwisselend onderzoeken we dit hartje zomer en in het najaar. In de zomer zien we hoe de bomen erbij staan als ze vol in het blad zitten. Voor de herfst geldt dan weer dat je goed kunt controleren op parasitaire zwammen.

Gezondheid van bomen

Door deze seizoensafwisseling ontstaat een goed beeld van staat, kwaliteit en gezondheid van elke boom. Ook is goed in te schatten of een tak een flinke windkracht of een pak sneeuw aankan.

Wanneer een boom echt niet meer te redden is, moet die weggehaald worden. Maar door onze goede monitoring kunnen we het verwijderen van bomen langs al onze vaarwegen in Oost-Nederland tot een minimum beperken.

Boom voor een boom

Voor elke boom die toch verwijderd moet worden, plaatsen we een boom terug. Meestal gebeurt dit binnen 1 jaar, dat heeft ook onze voorkeur, maar in ieder geval binnen 3 jaar. Bij projecten die langer dan 2 jaar duren, geldt tot 5 jaar als termijn voor vervanging. Hoe we dat doen, hangt af van de situatie.

Het mooiste is natuurlijk als een vervangende boom op dezelfde plek komt te staan. Mocht dat op een of andere manier niet mogelijk of wenselijk zijn, dan overleggen we met gemeente en provincie waar het wel kan. Met als uitgangspunt dat vervanging dan in ieder geval zo dicht mogelijk in de buurt plaatsvindt.

Biodiversiteit

In de regel vervangt ON Vaarwegen dus 1 op 1 elke boom. Toch is het goed voor de natuur om daar soms van af te wijken. Zo halen we ook wel eens een boom weg in een bosschage, die we vervolgens niet vervangen maar juist bewust op de grond laten liggen.

Met herplaatsen maak je namelijk ook iets aan de ondergrond kapot. Met het laten liggen van dood hout creëer je een klein paradijs voor insecten en kleine bodemdieren en draag je bij aan een grotere biodiversiteit.

Snelgroeiende wilg

Kribben, aangelegd om erosie en het meanderen van een rivier tegen te gaan, zijn vaak begroeid met wilgen. Een boomsoort die buitengewoon snel groeit. Eens in de zoveel jaren snoeien we de wilgen, omdat de wortels – bij te veel begroeiing – de krib beschadigen.

Ook belemmert het de doorstroming van de rivier en het zicht van de schipper. Bij het snoeien schrikken mensen soms van de hoeveelheid hout die vrijkomt, soms wordt zelfs gedacht dat we de hele wilg verwijderen. Maar geen zorgen: de stronk blijft staan en van daaruit groeit de wilg weer volledig uit.

Hout duurzaam verwerken

Hout dat vrijkomt na werkzaamheden wordt zo duurzaam mogelijk verwerkt. Bijvoorbeeld als hoogwaardige toepassing in de houtverwerking of de meubelindustrie.

Is het hout daarvoor niet goed genoeg, dan zijn zogenoemde OSB-platen (Oriented Strand Boards) de volgende mogelijkheid. Deze platen worden gemaakt van houtschilfers zodat alles van een boom bruikbaar is.

De laatste optie is versnippering van het resthout, voor duurzame bio-energie, ofwel biomassa.