Stijging aantal scheepsongevallen in 2022 blijkt uit de jaarlijkse monitor van Rijkswaterstaat
Op de kanalen, rivieren en meren van Nederland zijn in 2022 meer scheepsongevallen geregistreerd dan in 2021. Ook het aantal geregistreerde (zeer) ernstige ongevallen is gestegen. Hierbij waren helaas meer slachtoffers te betreuren dan in voorgaande jaren.
De toename van de ongevalscijfers is zorgelijk. Er is niet één specifieke oorzaak of type ongeval aan te wijzen waar deze stijging aan gerelateerd kan worden. Zowel binnen de beroepsvaart als de recreatievaart is een stijging van het aantal ernstige ongevallen waarneembaar. Ten aanzien van beroepsvaart is het verminderen van het risico van aanvaringen met infrastructuur een speerpunt.
Vanwege een stijgende trend van met name het aantal eenzijdige ongevallen met recreatievaart, worden de risico’s onderzocht en worden maatregelen verkend. Zo wordt een onderzoek in gang gezet naar de invoering van een verplicht vaarbewijs voor de recreatievaart.
Stijging scheepsongevallen op het binnenwater
Het totaal aantal geregistreerde scheepsongevallen op het binnenwater (inclusief de zeehavens) steeg van 1225 in 2021 naar 1319 in 2022, waarvan er 1131 niet-ernstige ongevallen waren (tegenover 1070 in 2021) en 188 (zeer) ernstige scheepsongevallen. Dit is meer dan in andere jaren (tabel 1).
Onder deze laatste groep zijn helaas 21 dodelijke slachtoffers te betreuren. Ook dit is aanzienlijk meer dan in andere jaren (tabel 2). Dit is een zorgelijke stijging ten opzichte van de meerjarige trend, waarvan wel bekend is om welke soort ongevallen het gaat, maar waarvan de oorzaak nog niet duidelijk is.
Een ongeval wordt als ernstig of zeer ernstig aangemerkt als er doden en zwaargewonden te betreuren zijn, als er ernstige schade aan lading, infrastructuur of milieu is en daarbij een stremming van de vaarweg optreedt of een schip niet meer verder kan of mag varen als gevolg van het scheepsongeval. De tabel hieronder laat zien om welk type ernstige ongevallen het ging.
Verdeling over beroepsvaart en recreatievaart
Het totaal aantal geregistreerde scheepsongevallen tussen recreatievaart en beroepsvaart laat een dalende trend zien met een lichte daling van het aantal ongevallen in 2021 naar 2022 (32 naar 28). Het aantal ernstige scheepsongevallen tussen beroepsvaart en recreatievaart steeg weliswaar van 5 in 2021 naar 9 in 2022, maar laat langjarig nog steeds een dalende trend zien.
De toename van de ernstige ongevallen op het binnenwater is vooral te zien in de beroepsvaart (117 in 2022 ten opzichte van 78 in 2021) en in mindere mate in de recreatievaart (80 in 2022 tegenover 75 in 2021). Bij een deel van deze ongevallen was zowel beroepsvaart als recreatievaart betrokken en deze getallen tellen samen op tot een hoger aantal dan het unieke aantal ernstige ongevallen. Beroepsvaart betreft het vervoer van containers, droge en natte lading in bulk en ook het beroepsmatig vervoer van personen met motorpassagiersschepen en zeilschepen (bruine vloot).
Slachtoffers en gewonden
Bij de in 2022 geregistreerde ongevallen was sprake van 21 dodelijke slachtoffers en 19 zwaargewonden. In 2021 waren er 5 dodelijke slachtoffers en 12 zwaargewonden geregistreerd. Het aantal doden bij ongevallen in 2022 is aanzienlijk hoger dan in de afgelopen 5 jaar.
De 21 dodelijke slachtoffers vielen bij 16 ongevallen en waren zowel te betreuren in de recreatievaart (9) als in de beroepsvaart (13). Omdat bij 1 van deze ongevallen zowel recreatievaart als beroepsvaart was betrokken, tellen deze getallen samen tot een hoger aantal op dan het unieke aantal dodelijke slachtoffers (21).
In onderstaande grafiek is te zien hoe deze getallen zich verhouden tot het langjarige gemiddelde.
Geregistreerde scheepsongevallen op de Noordzee
Het aantal scheepsongevallen op de Noordzee kent een lichte stijging ten opzichte van 2021, maar valt binnen de trend van de afgelopen jaren. In 2022 zijn 2 zeer ernstige scheepsongevallen en 12 ernstige scheepsongevallen geregistreerd op de Noordzee.
De 2 zeer ernstige scheepsongevallen betroffen recreatievaart waarbij het schip verloren is gegaan door kapseizen/omslaan. Er zijn in 2022 geen dodelijke slachtoffers gevallen bij de scheepsongevallen op de Noordzee.
Maatregelen en acties voor de nautische veiligheid op de binnenwateren
In het beleidskader maritieme veiligheid is op basis van een risicoanalyse aan de 2 hoogste risico’s prioriteit gegeven: aanvaring van infrastructuur door beroepsvaart en aanvaring tussen beroepsvaart en recreatievaart.
Vanwege een stijgende trend van eenzijdige ongevallen van recreatievaart wordt daar ook meer aandacht aan besteed. Verkenningen vinden plaats naar aard en omvang van de risico’s bij recreatievaart, waarbij onder andere gekeken wordt naar snelvaren en snelvaargebieden, Klein Vaarbewijs en registratie van pleziervaartuigen.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Rijkswaterstaat werken samen met brancheorganisaties. De campagne Varen doe je samen is hier een voorbeeld van. Deze campagne omvat maatregelen zoals het scheiden van beroeps- en reactievaart op bepaalde trajecten, het geven van voorlichting, het inzetten van mobiele verkeersleiders op het water en het geven van adviezen aan recreatie- en beroepsvaart.
Op onze website lees je meer over de Scheepsongevallenregistratie en over veilig varen op de Rijkswateren.
Brief Tweede kamer
In de brief aan de Tweede Kamer (nr: I E NW/BSK-2023/166460) is nadere informatie opgenomen over de ongevalcijfers en de risicogestuurde aanpak om de veiligheid te vergroten.