Renovatie Heinenoordtunnel tot in het kleinste detail voorbereid
Een megaklus met een zeer strakke planning die alleen kan slagen dankzij de minutieuze voorbereiding. Zo kan de renovatie van de bijna 60 jaar oude Heinenoordtunnel wel omschreven worden. Theo van Maris is als technisch manager complexe projecten bij Rijkswaterstaat verantwoordelijk voor de hele operatie.
‘Het liefst had ik, net zoals we bijvoorbeeld bij de Velsertunnel in de A22, de Heinenoordtunnel 9 maanden volledig afgesloten voor het verkeer.'
'Dan zouden we hem helemaal strippen en alles in 1 keer kunnen vernieuwen. Maar dat is hier onmogelijk. Elke dag gaan er 110.000 voertuigen door de tunnel. En die kunnen we niet 9 maanden omleiden. Dat kan het omliggende wegennet niet aan, zonder een enorme toename van verkeershinder.’
Parallel opbouwen
De Heinenoordtunnel blijft tijdens de renovatie grotendeels open. We sluiten de tunnel voornamelijk voor kortere periodes (weekenden) af en enkele langere periodes in de vakanties.
Dat doen we zoveel mogelijk in verkeersluwe perioden. Juist omdat we de tunnel zo veel mogelijk openhouden, hebben we gekozen voor parallel opbouwen. Dit wil zeggen dat de oude installaties in bedrijf blijven, terwijl we de compleet nieuwe installaties in de tunnel opbouwen, naast de oude dus.
Pas als we de nieuwe installaties uitgebreid hebben getest en zeker weten dat alles werkt zoals het hoort, worden de oude installaties uitgezet en weggehaald.
Middentunnelkanaal
Dat alles bij elkaar maakt de renovatie zeer complex. Maar in de zomer van 2023 hebben we tijdens de 4 weken lange afsluiting een belangrijke en essentiële stap gezet.
‘Toen hebben we een middentunnelkanaal gebouwd. De Heinenoordtunnel bestaat uit een oost- en een westbuis, gescheiden door een tussenwand. Naast die tussenwand hebben we in de westbuis een nieuwe wand gemaakt. Daardoor is een middentunnelkanaal ontstaan.’
In dit kanaal zit een vluchtgang met daarboven een dienstgang waar de onderhoudsmedewerkers doorheen kunnen zonder dat het verkeer er last van heeft. Ook liggen daar de kabels en leidingen van de installaties en systemen.
‘Het grote voordeel is dat we dankzij het middentunnelkanaal het overgrote deel van de resterende werkzaamheden voor de installaties en systemen kunnen uitvoeren zonder dat de tunnel dicht hoeft. Wij kunnen onder meer ruim 100 kilometer aan kabels trekken vanuit de dienstgebouwen naar kasten in de dienstgang, terwijl het verkeer gewoon door de tunnel rijdt.’
Spannend moment vlak voor opening tunnel
‘De bouw van het middentunnelkanaal ging voorspoedig’, zegt Van Maris, ‘mede dankzij de minutieuze voorbereiding, de planning en het gebruik van prefab elementen die snel geplaatst konden worden.’ Tot vlak voordat de tunnel op 1 september weer open zou gaan, is gewerkt aan de vluchtdeuren. Deze gingen bij het testen te zwaar open en dicht.
‘Het is altijd spannend of na een afsluiting alles werkt en de tunnel veilig open kan, maar nu hadden we ook een heel nieuw middentunnelkanaal met nieuwe installaties en vluchtdeuren. Door de overdruk in de vluchtgang die nodig is om ervoor te zorgen dat er geen rook in de vluchtgang kan komen, bleef een aantal vluchtdeuren op een kleine kier staan. Dat is een reden om de tunnel niet open te stellen voor verkeer.'
'Onze aannemer heeft toen samen met de leverancier van de deuren alles op alles gezet om dit op te lossen. Een paar uur voor de tunnel open moest, was het opgelost en was het inderdaad veilig om de tunnel open te stellen.’
Weekendafsluitingen
Dankzij het middentunnelkanaal kunnen we dus een groot deel van de werkzaamheden uitvoeren, terwijl het verkeer gewoon door de tunnel rijdt. Toch moeten we ook nog veel werk verrichten in de tunnelbuizen zelf.
‘Ook daar gaan we alle installaties parallel vervangen. Denk aan het ophangen van nieuwe ventilatoren, hoogtedetectiesystemen, hitte-werende bekleding, lichtroosters en camerasystemen. Dat doen we de komende maanden tijdens de weekendafsluitingen. Als dat allemaal klaar is, gaan we de nieuwe installaties natuurlijk nog uitgebreid testen. Dat doen we in april 2024.’
Belangrijk moment
‘Ook de zomer van 2024 is een belangrijke periode. De tunnel is dan in juli/augustus zo'n 2 weken beide richtingen dicht. Dan zetten we de oude installaties uit en de nieuwe installaties aan. We oefenen vervolgens met de hulpdiensten en uiteindelijk wordt de hele tunnel gekeurd.'
'Als dat klaar is, kan de tunnel open en zit het meeste werk erop. Wel moeten dan de oude installaties nog weggehaald worden. En we houden altijd rekening met restpunten of kinderziektes. Daar hebben we in de tweede helft van 2024 nog een aantal weekenden voor gereserveerd.’
Regulier onderhoud van 2025
Eind 2024 rijdt het verkeer door een gloednieuwe Heinenoordtunnel. En ook na de renovatie zal het middentunnelkanaal zijn waarde bewijzen.
‘De tunnel hoeft namelijk minder vaak dicht voor regulier onderhoud, omdat we een deel ervan in de dienstgang kunnen uitvoeren. Toch moeten we ook alle apparatuur boven het asfalt met enige regelmaat controleren en schoonmaken. Dat kan natuurlijk niet als er verkeer door de tunnel rijdt. Dus af en toe een afsluiting van een tunnelbuis; we ontkomen er niet aan. Maar dankzij het middentunnelkanaal hoeft de Heinenoordtunnel veel minder dicht dan voor de renovatie.’