Early Warning van de maand: Klimaatrisico’s gaan financiële sector veranderen
Een van de taken van het programma Strategische Verkenningen is om veranderingen in de omgeving op tijd te signaleren. Die kunnen namelijk gevolgen hebben voor ons werk en onze organisatie. We verzamelen signalen van mogelijke veranderingen door in gesprek te gaan met experts binnen en buiten de organisatie. De resultaten worden weergegeven in korte Early Warning-signalen.
Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met extreem weer. Dit leidt tot enorme schade. In eerste instantie denken we daarbij vaak aan fysieke schade zoals acute gevolgen van overstromingen of chronische klimaatrisico’s zoals verlies van biodiversiteit of de gevolgen van aanhoudende hitte. Echter wordt in toenemende mate duidelijk dat niet alleen deze fysieke risico’s een bedreiging vormen.
Ook financiële risico’s kunnen een grote impact hebben. Doordat de kans op schade door klimaatverandering toeneemt, verandert het gedrag en beleid van de financiële sector. Daar gaan we in dit artikel wat dieper op in.
Is vastgoed in kwetsbare gebieden nog te verzekeren?
Klimaatverandering heeft op verschillende manieren gevolgen voor de financiële sector. Allereerst via vastgoed. In Nederland bestaat een kwart van de bezittingen van banken, verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen uit vastgoed. Daarbij ligt de helft van al het Nederlands vastgoed in gebieden die kwetsbaar zijn voor overstromingen. Er zijn nu al veranderingen te zien in de verzekerbaarheid van woningen met risico op verzakkingen.
Onlangs werd door de AFM bepleit dat kopers van een woning met een klimaatrisico moeten worden gekort op hun hypotheekruimte. Zo houden zij financiële ruimte over voor het dekken van eventuele schade aan hun huis door extreme droogte of hevige regenval.
Kredietwaardigheid van bedrijven onder druk door klimaatverandering
Naast weersextremen zijn er ook geleidelijke klimaatveranderingen die schade met zich meebrengen. Steeds langer aanhoudende droogtes, bodemvervuiling, stijging van de zeespiegel, landgebruik en het verlies van biodiversiteit beïnvloeden ons ecosysteem. Bedrijven in bijvoorbeeld de voedselindustrie kunnen in kredietwaarde dalen als hun productie door klimaateffecten onzekerder wordt. Wat dan weer effect heeft op de economie.
Aan klimaatverandering zit een kostenplaatje
Verder zijn er ook transitierisico’s. De kosten van schade door klimaatverandering worden door de overheid op zo’n 77 tot 173 miljard euro geschat in 2050. Klimaatrisico’s verminderen kan door sneller te verduurzamen.
De investeringen die bedrijven hiervoor moeten doen, brengen transitierisico’s met zich mee. Wanneer de duurzaamheidsinvesteringen onvoldoende snel renderen, kunnen bedrijven failliet gaan. Dat heeft effect op de financiële sector en kan de Nederlandse economie schaden.
Beursgenoteerde bedrijven moeten vanaf 2024 in detail gaan rapporteren over hun impact op het klimaat en de leefomgeving. Deze nieuwe rapportageverplichting, voluit de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), gaat gelden voor bijna 50.000 Europese bedrijven en is onderdeel van de EU-klimaatplannen. Zo hopen we meer inzicht te krijgen in het effect van bedrijfsactiviteiten op het klimaat.
Wat betekent dit voor infrabeheerders?
Infrabeheerders spelen een belangrijke rol in het voorkomen of beperken van klimaatschade. Extreme weersituaties kunnen ze niet voorkomen, maar ze kunnen wel de ruimtelijke inrichting aanpassen om de effecten te verminderen.
Ook kunnen ze in hun contact met partners en met de markt forser inzetten op CO2-reductie om klimaatrisico’s te verminderen. Dat vergt meer investeringen op de korte termijn. Maar op de lange termijn zou dat, gezien het tempo van de huidige klimaatontwikkelingen, weleens economisch voordeliger kunnen uitpakken.