Slim bouwen scheelt afsluitingen van de Heinenoordtunnel
Tijdens de renovatie van de Heinenoordtunnel vervangt Rijkswaterstaat onder andere alle technische installaties en systemen van de tunnel. Terwijl de oude installaties nog in gebruik zijn en blijven, bouwen we de nieuwe al in de tunnel in. Dat heeft als voordeel dat de Heinenoordtunnel niet maanden aaneen dicht hoeft voor verkeer.
Tunnelrenovaties hebben altijd grote gevolgen voor het verkeer. Zo ging de Velsertunnel in 2016 9 maanden dicht voor verkeer. De 1eCoentunnel werd een paar jaar eerder zelfs een volledig jaar afgesloten. ‘Dat zorgt voor veel hinder voor het wegverkeer’, stelt Johan Naber, projectleider technische installaties bij Rijkswaterstaat.
‘Dat zou ook zeker gelden bij de Heinenoordtunnel, omdat er niet veel mogelijkheden zijn om het verkeer goed om te leiden.’
Primeur voor Heinenoordtunnel
Bij vorige tunnelrenovaties haalden we eerst de oude installaties eruit, om pas daarna de nieuwe erin te bouwen. Dit is de gemakkelijkste manier om installaties te vervangen. Maar voor de Heinenoordtunnel kunnen we een andere wijze toepassen. Daarmee kunnen we de afsluitingen beperken.
We bouwen de nieuwe installaties al in de tunnel, terwijl de oude nog aanwezig en in gebruik zijn. Deze manier noemen we parallel ombouwen. De tunnel hoeft hierdoor niet maanden aaneen dicht. De installaties blijven immers werken.
‘In het verleden deden we dat al eerder, maar dan voor 1 installatie tegelijk. Bij de Heinenoordtunnel doen we het nu voor de hele tunnel en alle installaties’, vertelt Naber.
Heinenoordtunnel minder vaak en korter dicht
In de Heinenoordtunnel kunnen we tot zo’n 90% van de werkzaamheden aan installaties buiten de verkeersbuizen uitvoeren. Dit is mogelijk dankzij het middentunnelkanaal. Naber: ‘Die hebben we in de zomer in de tunnel gebouwd. De tunnel was toen 4 weken volledig dicht.’
‘We kunnen nu in dit middentunnelkanaal verder werken aan de installaties, zonder dat de tunnel dicht moet.’ De tunnel moet soms wel dicht voor verkeer als we onder andere lampen en camera’s ophangen en voor sloopwerkzaamheden in de tunnel zelf. En als we de installaties gaan testen. ‘Maar alles bij elkaar hoeft de tunnel veel minder vaak en maar voor relatief kortere periodes dicht’, stelt Naber.
Kabels Heinenoordtunnel
Naber vertelt dat er aan parallel ombouwen wel uitdagingen zitten. ‘Wanneer je eerst al het oude materiaal eruit hebt gehaald, heb je alle ruimte en vrijheid om te werken. Bij parallel ombouwen moet je meer puzzelen op welke manier je gaat werken.’
‘Want er moet ook ruimte zijn voor 2 keer zoveel kabels en voor oude en nieuwe installaties. Ook willen we niet dat we de tunnel met 2 verschillende computersystemen moeten bedienen. Dat komt de verkeersveiligheid niet ten goede.’
Meer uitdagingen
Bij parallel ombouwen is ook extra aandacht voor de veiligheid van medewerkers, omdat de ruimtes waarin zij werken niet leeg zijn. Daarnaast zijn er aanpassingen nodig in de dienstgebouwen van de tunnel. Verder is hergebruik van materialen een grotere uitdaging.
Hergebruik van oude installaties is in ieder geval niet mogelijk. Want deze moeten blijven werken totdat de nieuwe getest zijn en goed zijn bevonden. Naber: ‘Maar deze nadelen wegen niet op tegen de winst dat de tunnel niet maanden aaneen dicht hoeft.’
Ook onderhoud gaat sneller
Het is de bedoeling dat we het parallel ombouwen ook bij andere tunnelrenovaties gaan toepassen. Dat is mogelijk omdat de meeste tunnels vergelijkbare installaties hebben. ‘Dat de installaties er grotendeels op dezelfde manier worden ingebouwd, komt later bij het onderhoud goed van pas’, legt Naber uit.
‘Monteurs kunnen op dezelfde manier in de tunnels aan de slag. Hierdoor zijn de onderhoudswerkzaamheden straks ook sneller uit te voeren, met minder hinder als gevolg.’
Integrale testen Heinenoordtunnel voor groen licht
In de Heinenoordtunnel zijn al verschillende nieuwe installaties ingebouwd, bijvoorbeeld het nieuwe energiesysteem en delen van de nieuwe besturing. In februari 2024 zijn alle nieuwe installaties klaar. Naber: ‘Vanaf half februari 2024 gaan we de nieuwe installaties in meerdere weekenden testen.
'Ook tijdens de zomerafsluiting in 2024 staan nog testen gepland. Zijn die allemaal goed gegaan, dan geven we groen licht voor de nieuwe installaties.’
‘Pas dan kunnen we de bediening, besturing en bewaking van de tunnel overschakelen van de oude naar de nieuwe installaties en systemen. En vervolgens verwijderen we alle oude installaties met alles wat daarbij hoort uit de tunnel. Daar zijn dan nog wel afsluitingen voor nodig, die al gepland zijn.’