Afsluitingen Heinenoordtunnel en Haringvlietbrug: extra reistijd bleef beperkt tot gemiddeld 1 uur - ook dankzij weggebruikers

Natuurlijk was er hinder, en voor sommigen was die zelfs fors , maar samen met de weggebruikers zijn de projectteams erin geslaagd de extra reistijd op de drukste momenten van de dag te beperken tot gemiddeld 1 uur extra, terwijl het anders misschien wel 2 uur was geweest.

Complimenten voor weggebruikers en bedrijven

Volgens Daisy Hofmans, omgevingsmanager voor de renovatie van de Heinenoordtunnel, is dit resultaat mede te danken aan alle weggebruikers die hun reisgedrag tijdens de afsluitingen hebben kunnen aanpassen.

‘Dus veel complimenten voor hen. Hinder beperken kunnen we niet alleen, daar hebben we ook echt de hulp van de weggebruikers bij nodig. En ook veel complimenten aan alle ondernemers, bedrijven en organisaties die maatregelen hebben genomen om de hinder te beperken. Zij hebben het mogelijk gemaakt dat weggebruikers anders zijn gaan reizen of thuis konden werken.’

Samen hinder beperken

De omgevingsmanagers benadrukken dat hinder beperken bij zulke grote projecten inspanningen van alle betrokken partijen vereist. Wonnink: ‘Samen met gemeenten en provincies kunnen we als Rijkswaterstaat nog zoveel maatregelen nemen. Maar als mensen hun reisgedrag niet willen en kunnen aanpassen, dan hebben die maatregelen minder effect.’

Hofmans vult aan: ‘We hebben we een groot pakket aan maatregelen getroffen om de doorstroming zoveel mogelijk op peil te houden. En om ander reisgedrag mogelijk te maken en te stimuleren. Want al tijdens de voorbereidingen bleek dat we alleen met verkeersmaatregelen de drukte op de lokale wegen en omleidingen niet voldoende konden verminderen.'

‘Het was ook nodig dat een deel van de weggebruikers hun reisgedrag zouden aanpassen. Dat betekent: niet reizen als het niet noodzakelijk is of anders reizen als dat kan.’

Veel minder verkeer in Hoeksche Waard

Hofmans ziet in de cijfers van onderzoeken over de verkeersdrukte dat veel mensen inderdaad hun reisgedrag hebben aangepast. In de hele regio was er gemiddeld 10% minder verkeer tijdens de afsluitingen van de Haringvlietbrug en de Heinenoordtunnel. In de Hoeksche Waard was er zelfs tussen de 40 en 45% minder verkeer.

Connexxion en Arriva vervoerden tijdens de afsluitingen van de Heinenoordtunnel zo’n 35 tot 40% meer reizigers en bijna 30.000 (brom)fietsers en 16.000 motoren hebben gebruikgemaakt van de pont bij Nieuw-Beijerland. Het aantal (brom)fietsers op de pont Rhoonsveer en Puttershoek steeg met 380%.

Hofmans: ‘Veel weggebruikers hebben dus gehoor gegeven aan de oproep om niet of anders te reizen. Ze hebben hun auto laten staan en zijn bijvoorbeeld met bus of fiets gaan reizen. Dat is super!’

Veel drukker in de Kiltunnel

Natuurlijk zijn er situaties waarbij mensen de (vracht)auto niet kunnen laten staan. Deze weggebruikers moesten tijdens afsluitingen de omleidingsroutes volgen. Toen de Heinenoordtunnel in de zomer dicht was, steeg daardoor het aantal passages door de Kiltunnel met 260%. Tijdens de afsluiting van de Haringvlietbrug was dat 65%.

Op lokale wegen en op de A17 en A16, bij Moerdijk en knooppunt Klaverpolder, was door omrijdend verkeer het veel drukker dan anders. Bij ongevallen of slecht weer was de extra reistijd meer dan een uur.

65.000 voetgangers en (brom)fietsers op de pont bij de Haringvlietbrug

Volgens Diana Wonnink, omgevingsmanager voor de renovatie van de Haringvlietbrug, waren er bij de renovatie van deze burg minder mogelijkheden om anders te reizen.

‘In tegenstelling tot de Heinenoordtunnel moesten bussen hier omrijden. We hebben daarom vooral ingezet op niet reizen, een pont voor fietsers en voetgangers, en een pont voor landbouwverkeer. Dat lijkt misschien eenvoudig, maar er komt heel veel regelwerk bij kijken om dit soort maatregelen mogelijk te maken. Het zijn als het ware projecten op zich.’

Zo hadden de 3 betrokken gemeenten pendeldiensten opgezet om reizigers van en naar de pont te vervoeren. En in de periode tot de zomervakantie vervoerde een pendeldienst scholieren die eerst met de bus de Haringvlietbrug over reden.

Verder hebben we voor busreizigers die met de duurdere trein zijn gaan reizen, de extra reiskosten gecompenseerd. ‘Hoe veel werk het ook is om dit soort maatregelen te organiseren, het belangrijkste is dat ze hebben gewerkt’, kijkt Wonnink terug. ‘De pont heeft maar liefst 65.000 mensen overgezet. En elke dag maakten ongeveer 10 agrarische voertuigen gebruik van de pont voor landbouwverkeer.’

Hinderaanpak werkt

Om hinder te beperken hanteert Rijkswaterstaat de zogenaamde Hinderaanpak. Die gaat uit van 3 principes: slim plannen, slim bouwen en slim reizen. Dat laatste principe komt neer op een ander reisgedrag. Hoe belangrijk en noodzakelijk dat bij werkzaamheden is, blijkt ook uit de cijfers over de afsluiting van de Haringvlietbrug.

Wonnink: ‘In de eerste weken was de extra reistijd een aantal keer langer dan 60 minuten. Dat hadden we ook verwacht. Maar naarmate de weken vorderden, trad er gewenning op en zagen we dat mensen eerder of later gingen reizen. Hierdoor en door de vakantieperiode die in juli aanbrak, nam de extra vertraging af.’

Hofmans zag hetzelfde bij de weekendafsluitingen van de Heinenoordtunnel: ‘Na de eerste weekenden zagen we gewenning. Alleen tijdens incidenten, zeer slecht weer of een toename van recreatief verkeer door feestdagen, liep de extra reistijd soms op tot boven de 60 minuten.’

Slim plannen en slim bouwen

Bij beide projecten is er ook fors ingezet op slim plannen en slim bouwen. Bijvoorbeeld door de werkzaamheden zo veel mogelijk te plannen in de perioden dat er minder verkeer is, dus in weekenden en vakantieperiodes.

Ook hebben we systemen en installaties grotendeels vooraf getest. En vooraf belangrijke handelingen geoefend, zodat we het uiteindelijke werk sneller en beter konden uitvoeren. Bijvoorbeeld het tillen en plaatsen van de grote betonnen elementen voor de Heinenoordtunnel. Die elementen waren bovendien al slim gebouwd in de fabriek. Daar hadden we er al de gaten voor de vluchtduren, kabels en leidingen in gemaakt.

Deze principes hanteerden we ook bij de Haringvlietbrug om hinder voor het wegverkeer zo kort mogelijk te houden. Via een gat in de zijwand van de kelder konden we de brugkelder leeghalen en zoveel mogelijk voorbereidende maatregelen nemen voor de 8-weekse afsluiting terwijl het verkeer kon doorrijden. Ook hebben we de nieuwe klep en ballastkist op een andere locatie gemaakt en aan elkaar gezet, en daarna in 1 keer in de Haringvlietbrug gemonteerd.

Renovatie en afsluitingen Heinenoordtunnel nog niet voorbij

De renovatie van de Heinenoordtunnel gaat door tot eind 2024. Daarom is de tunnel door het hele jaar heen een aantal weekenden en in de zomer van 26 juli tot en met 9 augustus weer dicht.

Hofmans: ‘Met dezelfde maatregelen als vorig jaar proberen we de hinder weer zo veel mogelijk te beperken. En we vertrouwen erop dat bedrijven ook weer maatregelen nemen. En dat mensen die dat kunnen hun reisgedrag aanpassen of omdat de lange afsluitingen in de vakantieperiode zijn vrije dagen opnemen.' 

'Tijdens de komende afsluiting zal er hinder zijn, en voor sommigen zal deze fors zijn. Maar samen kunnen we er weer voor zorgen dat de extra reistijd beperkt blijft tot gemiddeld een uur.’