Early Warning van de maand: het regent regentuinen en wadi’s
Een van de taken van het programma Strategische Verkenningen is om veranderingen in de omgeving op tijd te signaleren. Deze kunnen gevolgen hebben voor ons werk en onze organisatie. We verzamelen signalen van mogelijke veranderingen door in gesprek te gaan met experts binnen en buiten de organisatie. De resultaten worden weergegeven in korte Early Warning-signalen.
Wateroverlast en -tekorten vragen om creatieve oplossingen
Door klimaatverandering worden onze zomers droger en winters natter. November en december 2023 behoorden tot de natste wintermaanden ooit, met hoge waterstanden als gevolg. Het watersysteem bleek goed in staat om het overtollige water af te voeren. Maar de drogere zomers dwingen ons nu na te denken hoe we het water beter vast kunnen houden. In andere landen worden daarom steeds vaker regentuinen en wadi’s aangelegd om wateroverlast en –tekorten in stedelijk gebied tegen te gaan.
Ook binnen Nederland experimenteren steeds meer gemeenten hiermee. Regentuinen en wadi’s komen nu vooral voor in stedelijk gebied, maar ze hebben ook veel potentie in de buurt van snelwegen. Bijvoorbeeld voor het managen van het afstromend wegwater, of het filteren van verontreinigd wegwater. We leggen het uit.
Wat zijn regentuinen en wadi’s precies?
Regentuinen en wadi’s zijn verlaagde groenstroken waar regenwater wordt opgevangen. Dit water infiltreert vervolgens de bodem in. Loopt een regentuin of wadi vol, dan voert een drainagebuis het overtollig regenwater af naar de ondergrond.
Daar houdt de overeenkomst op. Een regentuin is vaak een soort betonnen plantenbak met steile wanden. Een wadi is gemaakt van aarde en de zijkanten lopen geleidelijk af. Een regentuin wordt daarnaast meestal gevuld met granulaat (zoals grind, kleikorrels of lavakorrels) en een wadi vooral met zand. Ook de vegetatie verschilt: een regentuin wordt vaak ontworpen met diverse plantensoorten en een wadi bestaat meestal uit gras.
Regentuinen en wadi’s zijn multifunctioneel
Naast het opvangen, vasthouden en afvoeren van regenwater, hebben regentuinen en wadi’s nog 3 andere belangrijke functies. Zo dragen ze bij aan meer biodiversiteit in de omgeving. Een regentuin met een grote diversiteit aan plantensoorten of een wadi met een bloemrijk grasland, trekken verschillende insecten en dieren aan.
Ook voorkomen regentuinen en wadi’s hittestress. Op hete dagen verdampt het opgevangen regenwater, waardoor een natuurlijk koelend effect ontstaat. Tot slot hebben regentuinen en wadi’s een waterzuiverende functie. Een deel van het verontreinigd afstroomwater wordt door de wortels van de planten opgenomen. Bovendien herbergt de bodem van een regentuin en wadi micro-organismen die schadelijke stoffen afbreken.
Regentuinen nabij snelwegen?
Hoe kunnen regentuinen en wadi’s gebruikt worden naast snelwegen? Het verharde oppervlak van een snelweg belemmert de bodeminfiltratie van regenwater. Regentuinen en wadi’s kunnen het afstromend wegwater beter managen.
Daarnaast zijn snelwegen een bron van vervuild afstroomwater. Water dat afkomstig is van het wegdek kan zware metalen (zoals koper, lood en zink) bevatten, maar denk bijvoorbeeld ook aan strooizout, microplastics, fijnstof en chemicaliën van autobanden.
Regentuinen en wadi’s kunnen het verontreinigd wegwater filteren, voordat het in de natuur of in het oppervlaktewater terecht komt. Kortom: regentuinen en wadi’s bieden genoeg kansen langs snelwegen om beter om te gaan met de effecten van klimaatverandering, en tegelijkertijd vervuilende stoffen beter te managen.