Productie van de stalen zakdeur van Zoutdam IJmuiden

Rens van Ham is projectmanager bij SPIE en eindverantwoordelijk voor onder andere de productie van de deur, waar hij ons alles over kan vertellen.

Onderhoudsschepen

Zoutdam IJmuiden wordt gebouwd in het Binnenspuikanaal van sluizencomplex IJmuiden om verdere verzilting van het Noordzeekanaal door het gebruik van Zeesluis IJmuiden tegen te gaan.

Een essentieel onderdeel van de zoutdam is de stalen zakdeur. 'In het midden van de zoutdam is een zakdeur bedacht. Deze deur maakt het mogelijk dat onderhoudsschepen de zoutdam incidenteel kunnen passeren om onderhoud uit te voeren aan bijvoorbeeld het gemaal, dat aan het eind van het Binnenspuikanaal staat', aldus Van Ham.

Stalen constructie

SPIE bouwt de werktuigbouwkundige en stalen onderdelen van de zoutdam, waaronder dus de zakdeur. Van Ham: 'De zakdeur bestaat uit een stalen dekplaat met aan de achterzijde een stalen buisconstructie, die zorgt voor voldoende stijfheid van de zakdeur. De zakdeur zelf weegt ongeveer 80 ton en is 27 m breed, 7,5 m hoog en 4 m diep.

'Een zakdeur van deze omvang moet aan diverse eisen voldoen. Zo moet de zakdeur een levensduur van minstens 100 jaar hebben, goed te onderhouden zijn, zware belastingen kunnen weerstaan en lekdicht zijn.'

De lekdichtheid is volgens Van Ham van belang om te voorkomen dat te veel zout water langs de zakdeur terugstroomt richting het Noordzeekanaal, zodat het principe van Selectieve Onttrekking gewaarborgd blijft.

Productie en transport

De zakdeur is, in tegenstelling tot alle andere onderdelen van de zoutdam, niet in IJmuiden gebouwd. SPIE heeft de zakdeur in hun eigen fabriekshal in Wijhe gemaakt. Van Ham blikt terug op het productieproces.

'Begin 2024 zijn we gestart met de bouw van de deur en dit heeft ongeveer een half jaar geduurd. De zakdeur is volledig van staal, dus er kwam veel laswerk aan te pas. In juli is de deur over het water naar Amsterdam vervoerd. Hier is de deur bij Braspenning B.V. geconserveerd, zodat hij beschermd is tegen invloeden zoals zuurstof, vocht en zout.'

Begin augustus 2024 kwam de zakdeur in IJmuiden aan. Op de Deurenbergkade bouwt SPIE de deur af, zodat hij eind oktober geplaatst kan worden.

Hebo Lift 5

Voor het plaatsen van de zakdeur wordt de HEBO-Lift 5 ingeschakeld, een drijvende bok met een hijscapaciteit van 160 ton. De werkzaamheden worden over meerdere dagen verdeeld.

Van Ham: 'Allereerst testen we de noodafdichting. Op de eerste dag plaatsen we daarvoor 4 noodschotten, stalen constructies die de zakdeur tijdelijk vervangen als deze onverwachts of voor onderhoud uit de zoutdam moet worden gehaald.'

'Na succesvolle plaatsing worden de noodschotten de volgende dag weer verwijderd. Op dag 3 tilt de HEBO-Lift 5 de zakdeur op en plaatst deze tussen de pijlers van de zoutdam. Vervolgens wordt de zakdeur gekoppeld aan het hydraulisch bewegingswerk, dat ervoor zorgt dat we de deur kunnen openen en sluiten. Hierna begint de testfase.'

De deur in beweging

Hoe werkt zo’n zakdeur precies en hoe gaat deze open? Van Ham heeft een kort, maar krachtig antwoord: 'Door 2 hydraulische cilinders die op oliedruk functioneren.'

Hij legt verder uit: 'In de beide pijlers van de zoutdam, die in maart 2024 zijn geplaatst, bevinden zich 2 hydraulische cilinders. Als de deur tussen de pijlers wordt geplaatst, koppelen we de deur aan deze cilinders. Door middel van oliedruk kunnen we de deur via de cilinders op en neer laten bewegen.'

'Het doel is dat de deur uiteindelijk binnen 10 minuten open en binnen 10 minuten dicht gaat.' Aan het eind van 2024 wordt de deur, samen met alle andere installaties in de zoutdam, uitgebreid getest.

Eind 2024 is Zoutdam IJmuiden gereed en zal zijn werk gaan doen: het afvoeren van zout water. In 2025 vinden de afrondende werkzaamheden plaats (waaronder de terreininrichting).