Grootschalige crisisoefening Waddengebied
Zaterdag 16 november 2024 vond op Schiermonnikoog een grootschalige crisisoefening plaats. Rijkswaterstaat zette deze oefening samen met de Veiligheidsregio Fryslân op touw. Een groep van circa 65 vrijwilligers hielp mee. Erik Baak was vanuit Rijkswaterstaat de projectleider van deze veldoefening.
‘Samen intensief optrekken versterkt de paraatheid en de alertheid van alle hulpdiensten’, zegt Baak.
Het scenario van deze oefening draaide om een fictieve aanvaring tussen 2 schepen waarbij een grote hoeveelheid troep en met olie besmeurde vogels zijn aangespoeld op het strand van het Waddeneiland.
Volgens Baak biedt dit een unieke kans om samen met de betrokken hulpdiensten te oefenen. ‘Je draagt tijdens zo’n oefening bij een realistische training voor de hulpverleners. We helpen elkaar om de coördinatie van een ramp te testen. En je leert waar de verbeterpunten zitten, mocht er een echte crisis uitbreken.’
Perfecte dag voor een crisisoefening
Het weer was prima: koud met af en toe wat motregen. Onderdeel van de crisisoefening is om samen me de veiligheidsregio Fryslân de vrijwilligers te mobiliseren naar de oefenlocatie aan de noordkant van Schiermonnikoog.
‘Samen hebben we de werkzaamheden van deze vrijwilligers gefaciliteerd en gecoördineerd’, vertelt de projectleider. ‘De sfeer was buitengewoon goed’, zegt hij. ‘Of je nu bij de Veiligheidsregio, Rijkswaterstaat of de vrijwilligers hoorde, iedereen stak de handen uit de mouwen. De hele oefening verliep in goede harmonie. Het was superfijn om te zien dat je als 1 team zo’n oefening staat te draaien.’
Baak vertelt dat ze al met al hadden gerekend op 60 vrijwilligers. ‘Uiteindelijk deden 65 vrijwilligers mee met de oefening. Dus dat was een supergoede opkomst. Alle broodjes en soep waren op!’
Rampenscenario’s
Baak vertelt waarom ze dit soort crisisoefeningen doen. ‘Iedereen herinnert zich nog de milieuramp van 2018 in het havengebied van Rotterdam. Een tanker lekte 220.000 liter stookolie die honderden watervogels besmeurde. In 2019 verloor de containerschip MSC Zoë 342 containers in de Noordzee.’
‘In 2021 het hoogwater in Zuid-Limburg dat een hoop afval achterliet op de uiterwaarden. Drietal rampscenario’s waarvoor burgers zich vrijwillig inzetten om mee te helpen. Mensen kwamen samen om dieren te redden en het gebied schoon te maken.’
Geoliede samenwerking vrijwilligersgroepen
‘Vrijwilligers zijn goud waard’, zegt Baak. Deze 3 rampenscenario’s gaven de aanleiding om een goed calamiteitenplan op te tuigen. Baak is projectleider van dit project en de draaiboeken die hierbij horen.
Het calamiteitenplan zorgt voor een geoliede samenwerking tussen de verschillende vrijwilligersgroepen, zoals de Waddenvereniging, de Vrienden van Rottum, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Maar ook om ervoor te zorgen dat het schoonmaken veilig gebeurt voor de vrijwilligers, maar ook de natuur en de ecologische structuur zo min mogelijk belast.
Natura 2000-gebieden
‘In Natura 2000-gebieden, of tijdens het broedseizoen als er veel vogels zitten te broeden, is het belangrijk dat we zorgvuldig te werk gaan en de natuur zo veel mogelijk met rust laten’, geeft Baak als voorbeelden.
‘Met zo’n draaiboek als basis kunnen we de inzet van vrijwilligers zo optimaal en veilig mogelijk faciliteren en coördineren’, zegt hij. ‘Dat draaiboek hebben we bij de crisisoefening afgelopen zaterdag voor het eerst toegepast.’