Natuuronderhoud langs toekomstige A15
Hoewel het project al lange tijd stil ligt, is de natuur volop in beweging. Daarom vindt er vanaf februari 2025 kleinschalig natuuronderhoud plaats rondom poelen bij Groessen en akkers bij Angeren.
Het onderhoud moet passen bij de levenswijze van de dieren en planten, vertelt Victor Loehr. Als ecoloog bij Rijkswaterstaat is hij betrokken bij het project ViA15. ’We voeren het onderhoud uit in stapjes en doen dat op momenten dat de dieren en planten er zo min mogelijk last van hebben. Dat is specialistisch werk, waarbij we samenwerken met ecologisch adviesbureau Waardenburg Ecology.’
Leefgebied voor zeldzame waterdieren
Bij Groessen blijken de poelen, ooit aangelegd bij de bouw van de Betuweroute als compensatie voor het verdwijnen van de leefomgeving van amfibieën, een onverwachte natuurschat. ‘Hier leven tegenwoordig zeldzame kieuwpootkreeften, die in Nederland nog maar op enkele plekken voorkomen,’ vertelt Loehr.
Ook verschillende soorten salamanders, kikkers en padden vinden er hun thuis. Door de jaren heen zijn de wilgen rond de poelen echter te ver doorgeschoten. ‘De schaduw is funest voor deze dieren, die zonlicht nodig hebben om op te warmen. Ook vormt het vallen van bladeren een probleem voor de waterkwaliteit, daarom snoeien we de begroeiing terug.’
Herstel van akkerlandschap
Aan de andere kant van het Pannerdensch Kanaal, in Angeren, ligt de focus op het behoud van bijzondere plantensoorten. Op een voormalige landbouwakker groeien onder meer zeldzame Wolfsmelken, planten die vroeger veel voorkwamen in het traditionele boerenland.
‘Deze soorten gedijen het best op akkers die wat minder efficiënt gebruikt worden. Daardoor krijgen andere soorten dan de geteelde gewassen ook een kans,’ legt Loehr uit.
De planten dreigen nu te verdwijnen, omdat de akker niet meer bebouwd wordt en er grassen en wilgen oprukken. ‘Daarom gaan we hier weer ploegen en de akker inzaaien met tarwe, zoals vroeger.’
2ᵉ leven
Het onderhoud wordt op een kleinschalige manier uitgevoerd. Loehr: ‘Het 1e deel gebeurt begin februari 2025, als de amfibieën nog niet wakker zijn en de vogels nog niet broeden. Daarna werken we aan het eind van het voorjaar aan de poelen met kieuwpootkreeften, die op dat moment in rust zijn. Ten slotte voeren we in het najaar werk uit, als de voortplanting van de amfibieën voltooid is, maar de dieren nog wel mobiel zijn.’
Snoeimateriaal dat overblijft, wordt niet versnipperd en afgevoerd, maar gebruikt om het landschap nog meer variatie te geven. ‘Een takkenril bijvoorbeeld, een plekje met gestapelde of gevlochten takken, kan allerlei insecten herbergen. Daar komen dan weer andere soorten op af’, aldus Loehr.
Natuurinclusieve aanpak
Het natuuronderhoud past in de bredere aanpak van het ViA15-project. ’We bouwen een weg, maar wel met veel zorg voor de mens en de natuur,’ benadrukt hij.
‘In het ontwerp van het tracé zijn bijvoorbeeld vleermuisbunkers in de brugpijlers opgenomen en wordt het poelennetwerk uitgebreid. Niet om iets te compenseren dat verloren gaat, maar om de biodiversiteit te versterken. Zo maken we van de ViA15 meer dan alleen een infrastructuurproject.’