Vernieuwde handreiking: Kijk op de ruimtelijke kwaliteit van Rijkswegen

Projecten staan aan de lat om de ontwerpoverwegingen en kernkwaliteiten uit deze handreiking toe te passen en geeft hen antwoord op:

• de gedachte achter het huidige inpassingsconcept;
• de ontwerpmiddelen die zijn ingezet;
• de manier van uitwerking en de geresulteerde kernkwaliteiten;
• wat de toekomstige opgaven zijn.

Waarom een update?

De vorige Kijk op de ruimtelijke kwaliteit van snelwegen uit 2013 was gedateerd en moest geactualiseerd worden. Veel Rijkswegprojecten die na 2013 zijn gerealiseerd waren vanzelfsprekend niet opgenomen in deze Kijk.

Daarnaast waren alleen de A-wegen opgenomen en niet de N-wegen die in beheer zijn van Rijkswaterstaat. Tot slot ontbraken relevante thematische onderwerpen, die een sterk raakvlak met ruimtelijke kwaliteit hebben, zoals biodiversiteit, energietransitie en beheer.

Voor wie is de nieuwe handreiking?

Voor iedereen die werkt aan de projecten van Rijkswaterstaat met een ruimtelijke impact. Dat betekent zowel het projectmanagement van Rijkswaterstaat, de relevante adviseurs en de ontwerp- en ingenieursbureaus uit de markt.

Een update binnen de bestaande opzet

De nieuwe Kijk is een update van de vorige versie. Er is expliciet voor gekozen om de opzet en lay-out van de vorige handreiking te hanteren. De Kijk bestaat uit 3 afzonderlijke delen:

• deel I is gewijd aan de visie, methodiek en thematiek;
• deel II beschrijft de A-wegen op route en trajectniveau met daarin opgenomen de kernkwaliteiten en de opgaven;
• deel III gaat in op de N-wegen op dezelfde manier als de A-wegen.

Deel I

Het 1^e deel gaat om de algemene uitgangspunten, methodiek en de visie op de ruimtelijke kwaliteit. De methodiek omschrijft de wijze waarop er vanuit ruimtelijke kwaliteit naar Rijkswegen wordt gekeken. Hierbij komen wegtypen, schaalniveaus (netwerk, route, traject) en inpassingsopgaven aan bod. In de visie op de ruimtelijke kwaliteit worden 4 pijlers beschreven, namelijk: 

1. herkenbaarheid, contrasten en identiteit
2. rust samenhang en continuïteit
3. duurzaam en circulair
4. dynamische omgeving: tweezijdige gebiedsopgave

Tot slot biedt deel I ook een bundeling van de thematische onderwerpen, met daarin de actuele en bepalende opgave en ontwikkelingen rond de Rijkswegen. Elke essay gaat in op de specifieke opgave vanuit ruimtelijke kwaliteit en doet hierin aanbevelingen.

Deel II

Totaal zijn er 39 A-wegen opgenomen in deel II. De A-wegen worden zowel op route- als trajectniveau uitvoerig beschreven. Per route is vastgelegd wat de samenbindende identiteit of onderscheidende kwaliteit is. In een korte toelichtende tekst worden de belangrijkste kwaliteiten en opgaven beschreven en vervolgens kort en bondig samengevat. Op trajectniveau worden de ruimtelijke kernkwaliteiten verder beschreven.

Om de teksten te illustreren zijn voor de routes en trajecten plattegronden opgenomen, waardoor zichtbaar wordt welke landschappen de weg doorsnijdt. Een doorsnede toont het karakteristieke dwarsprofiel, met daarin het aantal rijstroken, de hoogteligging ten opzichte van het landschap en de aansluiting met de omgeving. De foto’s zijn ook opgenomen vanuit het zicht van de weggebruiker en vogelvluchten die de kenmerkende inpassing van de route of traject laten zien.

Deel III

In dit deel worden 22 N-wegen op dezelfde wijze beschreven als de A-wegen. Ook worden de teksten ondersteund door plattegronden, doorsneden en prachtige foto’s.

Op 11 november 2024 heeft Martin Wijnen, directeur-generaal van Rijkswaterstaat, een exemplaar overhandigd gekregen. Tijdens dit feestelijke moment heeft hij de Kijk als monumentaal standaardwerk bestempeld. Hij benadrukte dat Rijkswaterstaat als grootste grondgebruiker van Nederland verstandig met de ruimte moet omgaan.

Meer weten?

Hebben we uw interesse gewekt en wilt u meer weten, neem dan contact met ons op via ons contactformulier. Ook is het mogelijk om via het contactformulier een exemplaar te bestellen. Let op: beschikbaar zo lang de voorraad strekt!