Waddenzee: Rijkswaterstaat start proef met minder baggeren in vaargeul Boontjes bij Harlingen
Vanaf 1 januari 2025 is Rijkswaterstaat een proef gestart om vaargeul Boontjes niet meer op -3.80m onder NAP te onderhouden. De interventiediepte voor het baggeren, is nu -3,30m NAP. Doel van het project is om te testen wat deze verminderde baggerdiepte met de natuurlijke vorm van de geul doet.
Vaargeul Boontjes is een veelgebruikte vaarroute in de Waddenzee die Harlingen verbindt met Kornwerderzand en het IJsselmeer. Nadat de geul in 2012 is verdiept van -2,80m NAP naar -3,80m NAP is de baggeropgave tegen de verwachting in toegenomen.
Samenwerking
Om te begrijpen hoe dat komt en te onderzoeken hoe de geul zich op een natuurlijke manier zou ontwikkelen, hebben Rijkswaterstaat, de Waddenvereniging en een aantal Harlinger havenbedrijven samen dit project opgezet.
Waddenvereniging
“Vaak wordt gedacht dat natuur en economie tegenover elkaar staan, maar in dit project werken we juist goed samen. We vinden allemaal dat nog meer baggeren geen oplossing is”, zegt fysisch geograaf Bas Bijl van de Waddenvereniging.
Minder baggeren
Het plan is om een aantal jaren niet, of zo min mogelijk, te baggeren. We schroeven daarbij nu al de onderhoudsdiepte terug, dat kan zonder risico. Dieper stekende schepen moeten dan iets meer rekening houden met het getij.
Minder baggeren, betekent ook minder baggerverspreiding. Daarbij wordt met name het Kimstergat gespaard. Zo komt er mogelijk ook meer duidelijkheid over de effecten van een zogeheten ‘retourstroom’.
Veiligheid
We zijn niet alleen vaarwegbeheerder, maar ook natuurbeheerder van het Wad. Daarom kijken we in de huidige proef naar waar een nieuwe balans kan komen te liggen die recht doet aan economie en ecologie.
Rijkswaterstaat projectleider Jan Maarten Bakker: “Veiligheid voor de scheepvaart is een van de belangrijkste voorwaarden. Op een ongeval zit niemand te wachten. Uiteindelijk is dat natuurlijk ook voor de natuur van belang.”
Simulator
Daarnaast gaan we onderzoeken wat er mogelijk is in de breedte, vertelt projectleider Bakker. “De vraag die centraal staat is; kunnen we de geul versmallen van 100m, naar 80m breedte? Dit kan alleen als het ook veilig is voor de scheepvaart. In de loop van 2025 laten we daarom een proef met een simulator uitvoeren, samen met betrokkenen.”
Gevolg baggeren
Met baggeren wordt de bodem van de vaargeul beroerd en daarmee het bodemleven. Daarnaast zorgt baggeren voor naar bovendrijvend slib, en daarmee voor minder zicht en zonlicht in het water. Dit werkt negatief door op bijvoorbeeld de algengroei. Dit is de basis van de voedselketen in de Waddenzee.