Nieuwe zoutdam beïnvloedt waterbeheer en gebruik sluizen IJmuiden

Omdat waterafvoer de hoogste prioriteit heeft, nemen we maatregelen, om risico’s op wateroverlast te beperken. Deze maatregelen hebben effect op het gebruik van de verschillende sluizen in IJmuiden. Door het gebruik van Zeesluis IJmuiden stroomt veel zoutwater het Noordzeekanaal in.

Om verdere verzilting tegen te gaan hebben we een zoutdam gebouwd in het Binnenspuikanaal van het sluizencomplex IJmuiden. De zoutdam zorgt ervoor dat zoutwater via het Spui- en Gemaalcomplex IJmuiden weer terugstroomt naar zee. Het is een unieke constructie, die op deze schaal niet eerder is toegepast. De zoutdam bevindt zich momenteel in de testfase.

Daling waterpeil

Door de werking van de zoutdam hielden we al rekening met een lager waterpeil in het Binnenspuikanaal. Dit komt door de instroom van zoutwater, wat zwaarder is dan zoetwater en door weerstand van de zoutdam zelf. Uit een eerste analyse bleek dat de zoutdam leidt tot een grotere daling van het waterpeil vlak voor de pompen van het gemaal. Een te laag waterpeil kan schade veroorzaken aan de pompen.

Schade voorkomen

Om schade te voorkomen kunnen de pompen bij een te laag peil niet op volle kracht draaien. Ook kan het waterpeil minder goed preventief verlaagd worden bij veel neerslag. Hierdoor wordt de waterafvoer via het Spui- en Gemaalcomplex IJmuiden meer beïnvloed dan vooraf was voorzien. De zoutdam heeft daarmee effect op de beheersing van het waterpeil van het Amsterdam-Rijnkanaal en het Noordzeekanaal. Het spui- en gemaalcomplex speelt een cruciale rol in het waterbeheer in een groot deel van West-Nederland.

Aanbevelingen

Kennisinstituut Deltares heeft in opdracht van Rijkswaterstaat aanbevelingen gedaan. Het gaat om maatregelen op korte termijn, die snel kunnen worden ingezet en maatregelen voor de lange termijn, waarvoor (nader) onderzoek nodig is. De belangrijkste aanbeveling is het openzetten van de zakdeur van de zoutdam. Hierdoor stroomt zoeter water in de bovenste laag langs de zoutdam, waardoor het waterpeil stijgt en de pompen weer voldoende water kunnen afvoeren.

Andere aanbevelingen gaan over het aanbrengen van een beveiliging van de pompen tegen een te laag waterpeil en het inzetten van de zeesluis voor het afvoeren van water. Ook het op lagere snelheid laten draaien van de pompen is een aanbeveling. Dit betekent wel dat we mogelijk eerder moeten starten met het preventief verlagen van het waterpeil.

Voor de lange termijn zijn we een studie gestart voor de vernieuwing van het Spui- en Gemaalcomplex IJmuiden met vernieuwde, dieper gelegen pompen in het gemaal.

Verzilting tegengaan

Het openzetten van de zakdeur heeft tot gevolg dat de zoutdam nog niet volledig inzetbaar is tegen verzilting door het gebruik van Zeesluis IJmuiden. Daarom kunnen schepen naast de zeesluis voorlopig ook nog gebruik blijven maken van de Noordersluis. We gaan de komende periode ervaring opdoen met zowel de inzet van de zeesluis als de zakdeur van de zoutdam.

Samenwerking partners

We willen in deze periode van ervaring opdoen nauw samenwerken met partners op het gebied van scheepvaart en de waterschappen. Zo onderzoeken we in samenhang maatregelen om mogelijke wateroverlast en verzilting van het Noordzeekanaal te beheersen. Samen met de waterschappen moeten we de waterafvoer slim blijven regelen.

Samen met Centraal Nautisch Beheer en Port of Amsterdam onderzoeken we hoe we de zoutdam en Zeesluis IJmuiden optimaal kunnen gebruiken, waarbij we tegelijkertijd verdere verzilting tegengaan.