Terugblik vrachtschip Fremantle Highway Noordzee

Update: 15.30 uur

Het vrachtschip Fremantle Highway ligt nu vast aan de kade in de Eemshaven. De sleepreis richting de haven is zonder problemen verlopen. De eigenaar van het schip blijft verantwoordelijk voor de verdere afhandeling van de lading en alles wat erbij hoort. Voor Rijkswaterstaat is er geen rol meer bij de verdere afhandeling van het incident. Uiteraard blijven wij wel verantwoordelijk voor de waterkwaliteit. 

Indien nodig plaatsen we een oliegeleidend scherm rond het schip om eventuele verontreiniging in te perken. De betrokken partners (o.a. Groningen Seaports, Veiligheidsregio Groningen en de gemeente Het Hogeland) staan in nauw contact met elkaar over de verdere afhandeling van dit incident.

We sluiten hierbij de nieuwsfeed.

Update: 23.55 uur

Na overleg met alle betrokken partijen heeft minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat besloten dat het vrachtschip Fremantle Highway wordt gesleept naar de Eemshaven. Op dit moment ligt het schip 16 km boven Schiermonnikoog en Ameland.

De Eemshaven is de meeste geschikte haven vanwege de korte afstand (64 km), verslechterde weersomstandigheden, de aanwezige infrastructuur en de faciliteiten die de haven biedt voor de vervolgstappen in de berging van het schip. Door de sleepreis zo kort mogelijk te houden worden de risico’s beperkt.

De vertrek- en aankomsttijd van het schip is sterk afhankelijk van weer, stroming en getij. Vertrek vanaf de huidige locatie start is voorzien donderdagochtend 3 augustus 2023.

De situatie aan boord van het vrachtschip is nog steeds stabiel. Het grootste gedeelte van het schip is inmiddels geïnspecteerd en er zijn geen aanwijzingen dat er nog brand is. Tijdens de sleepreis zijn experts aan boord van de Fremantle Highway om de status van het schip constant te monitoren. De Guardian van de Kustwacht en het oliebestrijdingsschip Arca van Rijkswaterstaat begeleiden de reis.

We geven een update bij nieuwe ontwikkelingen. Blijf daarvoor onze nieuwsfeed volgen.

Update 15.40 uur

De MS Arca, het meet- en oliebestrijdingsschip van Rijkswaterstaat, houdt in de buurt van vrachtschip Fremantle Highway een oogje in het zeil. Langzaam vaart het op en neer, gespitst op de kleinste olievlek. Aan boord straalt Cees Zwaan rust en routine uit. Hij is al 25 jaar gezagvoerder op de Arca.

‘We houden de Fremantle voortdurend in de gaten’, vertelt hij. ‘Pas toen de situatie zo veilig was dat het schip op zijn parkeerplek lag, zijn we even weggeweest om bemanning te wisselen en voorraden aan te vullen. Daarnaast zorgen we samen met de Kustwacht voor de verkeersbegeleiding. We roepen schepen die dichterbij komen op om 2 mijl afstand te houden.’

Cees kijkt met ervaren ogen naar de Fremantle Highway. ‘De eerste dag was er veel rook, maar dat werd minder. Je zag brandplekken op de huid van het schip. Maar dichter bij de waterlijn koelt het zeewater de scheepswand. Dan weet je: daar beneden is alles nog intact.’

Toch blijft de Arca voorlopig in de buurt. Voor het geval dat. Na het weekend wordt Cees afgelost, hij heeft dan 16 dagen achter elkaar gewerkt. ‘We mogen geen enkel risico nemen, zeker niet bij de Wadden. We blijven zolang als nodig, daarna gaan we weer aan ons reguliere werk als meetschip.’

Update 17.30 uur

Het slepen van de Fremantle Highway is aan het begin van de middag begonnen. De rook afkomstig van het vrachtschip werd vanmiddag aanzienlijk minder en daar heeft de bergerscombinatie Multraship/Smit Salvage direct gebruik van gemaakt. Eerder vandaag is ook met succes een extra sleepverbinding gerealiseerd. De Fremantle Highway wordt nu door 2 sleepboten langzaam en gecontroleerd gesleept (ongeveer 3 knopen, 5.5 km/h) naar de nieuwe (tijdelijke) locatie, 16 km ten noorden van Schiermonnikoog en Ameland.

Gedurende het slepen wordt er continu gemonitord op onder andere de stabiliteit van het schip. Ook blijft het oliebestrijdingsvaartuig Arca van Rijkswaterstaat in de buurt. Ook andere schepen van Rijkswaterstaat en Duitsland zijn op afroep beschikbaar mocht er olieverontreiniging optreden.

De exacte tijd van aankomst op de tijdelijke bestemming is nog niet aan te geven. Dat hangt af van onder andere de weersomstandigheden, de rookontwikkeling, stroming en het getij.

Ook op de nieuwe, tijdelijke locatie houden de sleepboten de verbinding met de Fremantle Highway. Het schip wordt dus ook op de nieuwe plaats onder controle gehouden. Omliggende schepen en het kustwachtvliegtuig blijven de situatie op locatie monitoren. Op de tijdelijke ankerplaats wordt de situatie opnieuw bekeken. Uiteindelijk willen we, zodra de situatie aan boord van het schip dat toelaat, het schip verslepen naar een nader te bepalen haven. Welke haven dat zal zijn is nog niet bekend. Door het nu te verslepen naar de tijdelijke locatie sorteren we alvast voor op een volgende stap in het bergingsproces.

Update 21.45 uur

29 juli is door de bergerscombinatie Multraship/Smit Salvage een tweede (reserve) noodsleepverbinding aan de achterzijde van de Fremantle Highway bevestigd.

Door de huidige zuidwestenwind is het nu niet mogelijk om het schip te verslepen. De rookontwikkeling van de brand en de huidige windrichting zorgen ervoor dat tijdens de gehele sleepoperatie van het schip de rook over de sleepboot heen trekt. Mocht de berger nu dus starten met verslepen dan is dat niet zonder risico’s en de veiligheid en de gezondheid van de bemanning staat altijd voorop. De komende dagen blijft de wind uit het zuidwesten komen. De start van het verslepen van de Fremantle Highway naar de nieuwe tijdelijke locatie kan dus mogelijk nog enkele dagen duren. Tot die tijd blijft het schip op zijn huidige positie.

De conditie van het schip wordt constant gemonitord door diverse deskundigen van de bergers, zoals scheepsbouwkundigen, experts op het gebied van gevaarlijke stoffen, brandbestrijders en nautische specialisten. Dit doen zij in samenwerking met experts van Rijkswaterstaat en de Kustwacht.

Zodra we meer weten over de start van het verslepen dan melden wij dat hier.

Update 12.30 uur

Op 29 juli zijn er overleggen met onder andere de bergers en de Kustwacht over wanneer het vrachtschip versleept kan worden. Het moment is onder andere afhankelijk van de rookontwikkeling, de weersverwachtingen, het getij en de stroming. Al deze aspecten houden we nauwlettend in de gaten en vergt daarom goede voorbereiding.

Het oliebestrijdingsschip van Rijkswaterstaat, de MS Arca, ligt uit voorzorg nog steeds in de buurt van het brandende schip. Ook andere schepen zijn op afroep beschikbaar mocht er olieverontreiniging optreden.

Zodra we meer weten dan melden we dat in deze nieuwsfeed. 

Update 23.23 uur

Op dinsdag 25 juli is er brand ontstaan aan boord van het vaartuig Fremantle Highway, dat 27 km noord van Ameland voer. De afgelopen dagen hebben de Kustwacht, Rijkswaterstaat en bergingsbedrijven onderzocht of en hoe het schip op een zo veilig mogelijke manier weggesleept en geborgen kan worden. Hierbij is het uitgangspunt dat de situatie op het schip dit toelaat en dat schade voor mens en omgeving zoveel mogelijk beperkt blijft.

Inmiddels is de temperatuur aan boord van het schip sterk gedaald en zijn de intensiteit van de brand en de rookontwikkeling afgenomen. Het vrachtschip is op dit moment stabiel. Ook is het schip onder de waterlijn nog intact en helt het niet over.

Voorbereiding verslepen vrachtschip

Vrijdagmiddag 28 juli zijn 4 medewerkers van de samenwerkende bergingsbedrijven erin geslaagd aan boord van het vrachtschip Fremantle Highway een versterkte sleepverbinding aan te brengen. Hierdoor kan het schip beter verplaatst en onder controle worden gehouden. Het bergingspersoneel is inmiddels weer van boord. 

Rijkswaterstaat en de bergingsbedrijven zijn nu gestart met de voorbereidingen voor het verslepen van het vrachtschip naar een gebied dat oostelijker is gelegen dan de huidige positie. Deze nieuwe (tijdelijke) locatie ligt 16 km ten noorden van Schiermonnikoog. Dit is voor Rijkswaterstaat, de Kustwacht en de samenwerkende bergingsbedrijven een betere uitgangspositie, die past bij de verschillende scenario’s en de verwachte weersomstandigheden.

Het verslepen van het schip zal naar verwachting tussen de 12 en 14 uur gaan duren.

Tijdpad

Het moment van het verslepen van het vrachtschip is onder andere afhankelijk van de rookontwikkeling en de weersverwachtingen. Deze zullen het tijdstip van het verslepen bepalen. Aannemelijk is dat er dit weekend wordt begonnen met het verslepen.

Tijdens het slepen wordt er continu gemonitord op onder andere de stabiliteit van het schip. De Kustwacht verzorgt de scheepvaartbegeleiding. Ook het meet- en oliebestrijdingsschip Arca zal begeleiden. Er worden geen directe gevolgen voor de Waddeneilanden en zijn bewoners en natuur verwacht.

Tijdelijke ankerplaats

Na het aankomen van het schip op de nieuwe, tijdelijke ankerplaats zal de situatie opnieuw worden bekeken. Uiteindelijk willen we, zodra de situatie aan boord van het schip dat toelaat, het schip ook weg hebben van de nieuwe, tijdelijke ankerplaats. De Fremantle Highway wordt later versleept naar een nader te bepalen haven. Welke haven dat zal zijn is nog niet bekend.

Update 16.00 uur

Samen met de Kustwacht en andere partners houden we vrachtschip Fremantle Highway nauwlettend in de gaten en blijven we alert. Kristian Cijsouw is nautisch adviseur bij Rijkswaterstaat en voorzitter van het bestrijdingsteam Noordzee.

Cijsouw: ‘In het bestrijdingsteam zitten onder meer een jurist, iemand van communicatie en een bergingsadviseur. Samen met onder meer de Kustwacht, bergingspartijen en de eigenaar van het schip werken we meerdere scenario’s uit. Mocht het schip toch stranden of zinken dan zijn wij verantwoordelijk voor het bodembeheer en doen we ons uiterste best om de schade voor mens en omgeving zoveel mogelijk te beperken.’

Het bestrijdingsteam is 24/7 in touw. Cijsouw: ‘Uiteraard wisselen we elkaar onderling af om scherp, fris en uitgerust te blijven. Je staat namelijk echt aan. Het is mooi om te zien dat we door alle crisisoefeningen, die we gedurende het jaar uitvoeren, goed voorbereid zijn. De lijntjes binnen het team en met alle partners zijn kort. We weten elkaar goed te vinden.’

Tijdens het incident gebruikt het team het Incidentbestrijdingsplan Noordzee. Cijsouw: ‘Daar staan allerlei scenario’s in beschreven. Van olieverontreiniging tot een gezonken schip of het aanspoelen van verloren lading op het strand. In het plan staat onder meer wie verantwoordelijk is, wie wat moet doen en wetten en regelingen waar we ons aan moeten houden.'

Update 14.00 uur

De MS Arca is een meet- en oliebestrijdingsschip dat met behulp van 2 veegarmen olievlekken kan opruimen. De veegarmen zijn 15 m lang en bevinden zich aan beide kanten van het schip. In de veegarmen zitten pompen, die water en olie uit de zee halen. De olie wordt opgeslagen in het schip en het zeewater wordt weer teruggepompt naar zee. 

Rijkswaterstaatwoordvoerder Edwin de Feijter: ‘In totaal kan de MS Arca ruim 1000 m3 olie opslaan in het schip. Dat is een flinke hoeveelheid. Maar mocht het nodig zijn dan kunnen we uiteraard opschalen en snel meer schepen oproepen. We zijn met onze mensen op de plek aanwezig. We wachten af maar zijn klaar om in actie te komen als de situatie daar om vraagt.’

Wat feitjes. De MS Arca:

• is gebouwd in 1998
• heeft minimaal 9, maximaal 21 personen aan boord
• is 83 m lang en bijna 13 m breed
• doet elk jaar mee aan meerdere nationale en internationale oliebestrijdingsoefeningen
• was in 2002 betrokken bij het bestrijden van de olieramp met de olietanker Prestige in Spanje

Update 14.45 uur

Op dit moment ligt vrachtschip de Fremantle Highway door wind en stroming 16 km ten noorden van Terschelling. Het schip staat nog steeds in brand, maar de situatie is verder stabiel. We kunnen het schip pas wegslepen als de brand gedoofd is. Dit kan nog wel even duren. In de tussentijd houden we het schip nauwlettend in de gaten en blijven we alert, samen met de Kustwacht en andere partners.

In deze nieuwsfeed blijven we de actuele ontwikkelingen delen. Verzoek aan de pers om terughoudend te zijn met bellen.