Maatregelen bij renovatie Heinenoordtunnel om bevers te beschermen

Op 3 plekken rondom de tunnel hebben zich bevers gevestigd. Jeroen Demmer, ecoloog bij Savera III: ‘De bevers kunnen tijdens de renovatie van de Heinenoordtunnel gewoon blijven zitten. Het gaat er vooral om dat we ze niet verstoren.’

Rondom de Heinenoordtunnel zijn 3 beverburchten ontdekt: 1 op het terrein van het voormalige bouwdok en 2 in de blusvijvers aan beide kanten van de Oude Maas, naast de tunnel. De brandweer kan het water in deze vijvers gebruiken als overige bluswatervoorzieningen niet voldoende of niet bereikbaar zijn.

Beste locatie voor een burcht

Vanuit oogpunt van de bever is volgens Demmer het bouwdokterrein de beste locatie voor een burcht: ‘Het is dichtbij het bos, waar de bever voedsel vindt. Daarnaast zijn er weinig schommelingen in de waterstand. Ook kunnen bevers vanaf hier gemakkelijk het water van de Oude Maas bereiken, waar ze nog meer voedsel kunnen vinden. Wat dat betreft verbaas ik me een beetje over de bevers bij de blusvijvers. Daar moeten ze voor alles wat ze nodig hebben best veel moeite doen.’

2 of 3 families

Met 3 burchten, denk je al snel aan 3 beverfamilies. Maar dat is niet per se het geval, vertelt Demmer. ‘Bevers zijn solitaire dieren, ze leven alleen of met een partner. Jongen blijven over het algemeen maximaal 2 jaar bij hun ouders. De burcht in de noordelijke blusvijver is pas ontdekt en daarom niet meegenomen in het oorspronkelijke onderzoek. Deze burcht ligt heel dicht bij de burcht op het bouwdok. Het zou me dan ook niet verbazen als het maar om 2 families gaat in plaats van 3.'

'Dat heeft geen invloed op de maatregelen: we zorgen ervoor dat er we de bevers zo min mogelijk verstoren en dat er geen negatieve effecten ontstaan. Dan maakt het niet uit of het om 1, 2 of 3 families gaat.’ Savera III heeft in het ecologisch werkprotocol vastgelegd welke maatregelen het treft om de bevers zo min mogelijk te verstoren. Rijkswaterstaat ziet erop toe dat dit wordt nageleefd.

Een stoïcijns beestje

De bever is een beschermde diersoort. Rijkswaterstaat en Savera III zijn wettelijk verplicht maatregelen te treffen om hen, en andere diersoorten, zo min mogelijk te verstoren. ‘En dat doen we dus ook. We moeten bijvoorbeeld goed op licht- en geluidshinder letten. We gebruiken dan ook minder sterk licht, maar wel sterk genoeg om veilig bij te kunnen werken. Nu zijn bevers van zichzelf redelijk stoïcijns’, aldus Demmer. 

'Dat blijkt wel uit het feit dat ze hier pal naast een snelweg met voortrazende auto’s wonen. Toch moeten we maatregelen nemen. Het scheelt dat het grootste deel van de werkzaamheden ín de tunnel plaatsvindt. Daar zitten de bevers niet. Ook zijn er zones waar we niet aanwezig zijn, is er een ecologisch werkplan op basis waarvan het werk eerst wordt vrijgegeven en voeren we werkzaamheden die veel geluidsoverlast veroorzaken niet tussen mei en augustus uit, omdat de bevers in die periode jongen krijgen.’

Langzaam rijden om ongelukken te voorkomen

Een aandachtspunt rondom deze werkzaamheden is het fietspad naast de tunnel. De bevers van de burchten in de blusvijvers trekken elke nacht richting de Oude Maas. Om daar te komen, steken ze dat fietspad over. Het werkverkeer gebruikt dit fietspad tijdens de werkzaamheden. Voertuigen en bevers kunnen elkaar dan tegenkomen.

‘We gaan daar langzaam rijden, maximaal 15 km/h. Gelukkig zijn bevers forse dieren, die ook in het donker goed zichtbaar zijn en uit zichzelf al uit onze buurt willen blijven. Daardoor is een lage maximumsnelheid voldoende.’ Afhankelijk van de hoeveelheid werkverkeer dat van het fietspad gebruik moet maken, is het fietspad voor (brom)fietsers of afgesloten of er staan verkeersregelaars.

Beschermde status

Het aantal bevers in Nederland neemt al jaren gestaag toe. Ze graven in dijken, die daardoor verzwakt raken, en worden bij menig bouwproject gesignaleerd. Vanuit die invalshoek gaan soms geluiden op om de beschermde status kritisch onder de loep te nemen. Demmer is daar niet voor te porren: ‘Pas een paar decennia geleden waren ze hier totaal uitgestorven. Dat toont hoe kwetsbaar deze diersoort is. Dat het nu goed met ze gaat, is prachtig. Laten we dat zo houden en weer opnieuw met de bever samen leren leven.’

Naast elkaar kunnen werken

‘Jeroen Demmer gaf het al aan, we moeten samen met de bever leren leven’, vertelt Claudia Rodrigues, adviseur natuur bij Rijkswaterstaat. ‘Voor regulier beheer- en onderhoud van de oevers bij de blusvijver zijn de tunnels die de bevers graven wel een risico. Bijvoorbeeld bij maaiwerkzaamheden kunnen de maaimachines hierin wegzakken. Samen met De Zoogdiervereniging zoeken we naar oplossingen zodat de bevers en machinisten van de maaimachines naast elkaar kunnen werken.’