Samenwerken aan veilige scheepvaart op de Noordzee

Het symposium op de Scheveningse Pier was een initiatief van het Monitorings- en Onderzoeksprogramma Scheepvaartveiligheid Wind op Zee (MOSWOZ). Dit programma wil samen met marktpartijen en kennisinstellingen zo veel mogelijk kennis krijgen over de relatie tussen windparken op zee en de scheepvaartveiligheid.

Elk nieuw windpark op zee betekent namelijk minder ruimte voor de scheepvaart. Daarmee neemt de kans op aanvaringen tussen schepen onderling, maar ook van schepen met windturbines, toe. ‘De Nederlandse overheid wil dat de veiligheid op de Noordzee minimaal op hetzelfde niveau blijft’, vertelt Carien Droppers, coördinerend specialistisch adviseur zeescheepvaart bij Rijkswaterstaat.

Adviezen en maatregelen MARIN

In 2019 onderzochten we daarom samen met maritieme experts en stakeholders de impact van de plannen voor meer windparken op de scheepvaartveiligheid in het Noordzeegebied. Het Wageningse maritieme onderzoeksinstituut MARIN was één van de deelnemers aan de studie.

‘Wij hebben in kaart gebracht welke effecten nieuwe bouwlocaties hebben op de ‘snelwegen’ van grote containerschepen en tankers’, vertelt hoofd Maritieme Operaties Hugo Ammerlaan. De gezamenlijke studie leverde adviezen op over onder meer het live monitoren van grote schepen, het uitbreiden van de bevoegdheden van de Kustwacht en gereguleerde vaarroutes binnen de windparken. 

Droppers: ‘Sommige adviezen konden we meteen uitvoeren. Maar we moesten ook concluderen dat we nog niet voldoende weten over de risico’s en de effectiviteit van andere mogelijke maatregelen.’

Meer kennis vergaren met MOSWOZ

Precies dit willen we oplossen met MOSWOZ. ‘Veel en uiteenlopende thema’s spelen een rol’, licht Droppers toe.‘Je kunt het scheepvaartverkeer met technologische hulpmiddelen monitoren. Wetenschappelijk inzicht helpt je dan weer om de effecten van bijvoorbeeld weer, wind en golven in kaart te brengen.’

‘Maar je hebt ook te maken met de menselijke kant. Hoe beïnvloedt een toename aan objecten, en dus prikkels, de informatieverwerking, de situational awareness en de besluitvorming van bijvoorbeeld een stuurman van een olietanker in nood.’

‘Dan zijn er nog juridische en diplomatieke aspecten. Buiten de 12-mijlszone heeft Nederland immers formeel weinig zeggenschap en sommige windparken sluiten aan op (geplande) buitenlandse windparken. Voor dit gebied is dus internationale afstemming nodig.’

Blikveld verruimen

Met MOSWOZ willen we voor al deze thema’s het gebrek aan kennis over scheepvaartveiligheid in relatie tot windparken op zee opvullen. De dialoog aangaan en kennis delen met marktpartijen en kennisinstellingen zijn daarvoor de belangrijkste middelen. 

‘We moeten ons blikveld verruimen’, vertelt Droppers. ‘Daarom zijn we op zoek naar out-of-the box-ideeën, die we met MOSWOZ kunnen kickstarten.’ 

Ammerlaan onderschrijft het belang voor Rijkswaterstaat van samenwerken met alle gebruikers van de Noordzee, zoals marktpartijen en belangenvertegenwoordigers. ‘Omdat wij voor en met heel veel partijen in de scheepvaartsector werken, hebben we zicht op de hele puzzel’, licht hij toe. ‘Rijkswaterstaat kan daarom via MARIN putten uit unieke specialistische maritieme kennis.’

Innovatieve concepten onderzoeken met marktpartijen

Droppers geeft aan dat MOSWOZ mogelijkheden biedt om vernieuwende maatregelen samen met marktpartijen verder te onderzoeken.

‘Zo leverde het symposium veel nuttige inzichten op, bijvoorbeeld over de invloed van het veranderende klimaat, de mogelijkheden van slimme informatiesystemen en het voorkomen van aanvaringen met behulp van kunstmatige intelligentie.’

Ze sluit af met een oproep aan alle bedrijven, organisaties en kennisinstellingen die hier met hun expertise aan kunnen bijdragen. ‘Maak uzelf kenbaar en help ons de scheepvaart op de Noordzee veilig te houden.’

Een uitgebreide versie van dit artikel leest u in het nieuwste magazine van Rijkswaterstaat Zakelijk & Innovatie.