Vlotte stroming over rivierkribben: de hoogwaterveiligheid van morgen

[Vlotte stroming over rivierkribben. Bouwen aan kennis over de hoogwaterveiligheid van morgen.] Kribben zijn dammen in de rivier die loodrecht op de stroming staan. Ze zijn heel belangrijk, omdat ze de rivier op breedte houden en dat zorgt ervoor dat de rivier veilig blijft en er minder kans is op overstromingen. Ik ben Rico Tönis. Ik ben adviseur rivierkunde bij Rijkswaterstaat en wat ik zo interessant vind aan kribben, is dat het in hoge mate de hoogwaterveiligheid bevordert en als je je verdiept in kribben, dan kom je erachter dat er heel veel historie is. Er is al sprake van kribaanleg in het tijd van de Romeinen en dat hebben we steeds verder geperfectioneerd. Ik ben Erik Mosselman. Ik werk bij Deltares als specialist in de rivierkunde. Wat heb ik met kribben? Ik kom ze overal tegen in mijn werk als rivieringenieur, in binnen- en buitenland, in allerlei vormen en functies en het is gewoon razend interessant. Ik ben Wim Uijttewaal, ik ben hoogleraar in de experimentele waterbouwkunde hier aan de TU Delft en ik vind kribben interessant, omdat die de stroming verstoren en ik wil graag zien hoe die stroming verstoord wordt en welke wervelingen in de stroming ontstaan. Nou we zijn vandaag in Gelderland. We staan aan het begin van de Nederrijn-Lek en daarachter daar ligt het Pannerdensch Kanaal en wat we zien is een aantal kribben en die kunnen we vandaag heel goed zien, omdat het laagwater is. We staan hier boven op het kriblichaam. Bij hoogwater zal natuurlijk het water gaan stijgen, krijg je natte voet als je hier zou staan. Je wil hier ook niet staan bij hoogwater, levensgevaarlijk. Maar het water gaat met grof geweld over die krib heen stromen en daar waar het naar beneden stroomt, komen er ontzettend veel wervelingen en turbulentie. Dat zorgt ervoor dat de waterstand gaat stijgen en dat willen we liever niet hebben. Wat ik me afvraag, is of de huidige kribben, dat we die kunnen gaan optimaliseren zodat ze nog veiliger worden voor het hoogwaterveiligheidsverhaal. Erik van Deltares en Wim van de TU Delft kunnen mij helpen om een rekenrecept te ontwikkelen, zodat we van tevoren kunnen bepalen, als we kribben willen gaan veranderen, hoe goed dat werkt op de hoogwaterveiligheid. Om de vraag van Rico te kunnen beantwoorden, moeten we nog beter de kennisregels kennen van water dat over kribben stroomt met verschillende vormen. Je moet je voorstellen, tijdens een hoogwater staat dit allemaal onder water. Het water stroomt ook over de kribben heen en er langs en dat geeft verschillende snelheden en onderling allerlei wervels, die de situatie heel complex maken. Waarom kijken we nu naar nieuwe vormen van kribben? De kribben, zoals ze nu in de rivier liggen, zijn nog niet optimaal en het idee is om ze veel meer te stroomlijnen. Dat is een andere vorm en daarvan weten we eigenlijk niet precies hoe dat doorwerkt Op de waterstanden. Dus aan Wim vragen we om experimenteel uit te zoeken hoe die nieuwe kribvormen doorwerken in kennisregels, die we kunnen gebruiken in het computermodel. We zijn hier in het laboratorium voor vloeistofmechanica bij de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen aan de TU Delft. Ik heb studenten die hier het werk voor me doen en die vinden dat het echt leuk, omdat dat een kans is om experimenteel onderzoek te doen. Want dat is niet voor iedere student weggelegd. Ik kan Erik helpen bij het verbeteren van zijn rekenmodellen. Hij moet die rekenmodellen gebruiken om Rijkswaterstaat te adviseren voor de inrichting van de rivierbedding en ik kan door betere kennis over die stroming, over de details van die stroming, helpen die modellen te verbeteren. We hebben in deze stroomgoot een stukje rivier nagebouwd op een schaal 1:30 en heel sterk geschematiseerd. We hebben heel veel elementen weggelaten om de essentie erin te houden en we kunnen hier heel nauwkeurig snelheden meten en waterstanden, zodat we goed snappen hoe die stroming in elkaar zit en wat de weerstand is die die kribben leveren. Zo kan ik Erik adviseren hoe die zijn model moet aanpassen, zodat die goed weergeeft wat er gebeurt bij aanpassing van deze kribben. Erik kan vervolgens Rico adviseren met zijn modelhoe die de inrichting van de rivier kan verbeteren. Met de kennis van Wim en de verbeterde modellen van Erik kunnen wij in de toekomst nieuwe kribben gaan ontwerpen, die veiliger zullen zijn en die zorgen dat water veel meer gestroomlijnd over de kribben gaat stromen. En dat is positief voor de hoogwaterveiligheid. [Meer informatie? kijk op rijkswaterstaat.nl. Rijkswaterstaat, ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Een productie van Rijkswaterstaat, copyright 2023.]