Hollandsche IJsselkering bestaat 65 jaar
Op je 65e met pensioen? Dat is niet meer zo en al helemaal niet voor de Deltawerken. Die kunnen nooit met pensioen, want ze beschermen ons land tegen hoogwater vanuit de Noordzee, wat door klimaatverandering alleen maar belangrijker wordt.
Rijkswaterstaat bouwde de Deltawerken als antwoord op de watersnoodramp van 1953. De stormvloedkering in de Hollandsche IJssel was als eerste van de 13 werken klaar en werd op 22 oktober 1958 – 65 jaar geleden – in gebruik genomen.
We spraken onze medewerkers Bram de Visser en Don Bronkhorst over de ‘Grande Dame’.
Feiten & cijfers Hollandsche IJsselkering
- Gebouwd tussen 1954 en 1958.
- Ligt tussen Capelle en Krimpen aan de IJssel.
- De Algerabrug hoort ook bij het bouwwerk, net als een schutsluis voor de scheepvaart.
- Beschermt het laagstgelegen deel van Nederland (6,76 m onder NAP) tegen hoogwater.
- Heeft 4 opvallende betonnen torens van 45 m hoog.
- Beschermt tegen hoogwater door 2 stalen schuiven in de rivier te laten zakken.
- Elke schuif is 80 m breed, 12 m hoog en weegt 480 ton.
- Sluiting duurt 20 tot 60 min.
- Bij een waterstand van 2 m boven NAP wordt 1 schuif neergelaten; bij 3 m gaat ook de 2e schuif dicht.
- De torens worden dan rood verlicht, zodat omwonenden weten dat er sprake is van hoogwater.
- Sluit gemiddeld 4 à 5 keer per jaar.
- Heeft als oudste waterkering van Nederland de bijnaam 'Grande Dame'.
Bram de Visser en Don Bronkhorst van Rijkswaterstaat werken allebei al ruim 6 jaar bij de Hollandsche IJsselkering, De Visser als objectbeheerder en Bronkhorst als adviseur assetmanagement. Ze kennen ‘hun’ Grande Dame door en door.
Objectbeheer en assetmanagement
De Visser: 'Als objectbeheerder ben ik verantwoordelijk voor het dagelijks beheer en onderhoud van de kering. Met 6 andere collega’s zit ik in het operationeel team dat paraat staat bij storm en hoogwater, eventuele storingen oplost of herstelacties uitvoert.'
'Ik vervul hierin de rol van hoofd technisch specialist, waardoor ik ook lid ben van het beslisteam, dat beslist of en wanneer de kering dicht gaat, of welke acties moeten worden genomen om deze bij calamiteiten alsnog op tijd dicht te krijgen.'
Bronkhorst: 'Ik maak ook deel uit van het operationeel team en adviseer daarin over het onderhoud van de IJsselkering. Maar assetmanagement gaat verder dan alleen het onderhoud. We kijken naar de optimale prestatie van de kering op allerlei gebieden, zoals kwaliteit, veiligheid, duurzaamheid en uiteraard ook kosten.'
Topfitte senior
Bronkhorst: 'De IJsselkering lijkt een statisch bouwwerk, want ze ziet er al 65 jaar hetzelfde uit. Maar schijn bedriegt, want het binnenwerk, de bediening en besturing zijn helemaal bij de tijd en op de toekomst voorbereid. Daarmee is onze ‘oude dame’ gewoon een topfitte senior.'
De Visser: 'In 2020 hebben we diverse werkzaamheden uitgevoerd, waaronder het verstevigen van alle stalen damwanden en het uitvoeren van verschillende betonreparaties. In 2021 zijn de machinewerken, kabeltrommels en hefkabels van de benedenstroomse of zuidelijke kering vervangen.'
Betere prestatie
Bronkhorst: 'Met dit soort maatregelen verhogen we de prestatie van de kering. Die mag nu volgens de Waterwet 1 op 200 zijn, wat betekent dat hij 1 keer in de 200 sluitingen zou mogen falen. Er is afgesproken dat de prestatie in 2030 1:1500 moet zijn. Met de vervanging in 2021 zijn we al aardig op weg en zitten we nu op 1:767.'
De Visser vult aan: 'Door een verbetering van de prestatie hoeven de waterschappen de achterliggende dijken minder te versterken en verhogen. Dat zorgt weer voor fors minder overlast voor de bewoners én het scheelt enorm in de kosten; het werk aan de kering kost ruim 11 miljoen euro, maar de besparing aan dijkversterking is wel 4 tot 5 keer zo groot.'
Voordeur beter dicht
Bronkhorst: 'We werken voortdurend aan het verbeteren van de prestatie. Zo is in 2021 de aandrijflijn van de benedenstroomse schuif flink verbeterd. In 2026 is de bovenstroomse of noordelijke schuif aan de beurt. Ook pakken we de komende periode de schutsluis en de Algerabrug aan. Dit zorgt er allemaal voor dat we – zoals wij dat noemen – de voordeur beter kunnen dichthouden.'
Vaker dicht
De Visser: 'Het aantal keer per jaar dat de kering sluit, wisselt; in 2022 was het maar 1 keer, maar het jaar daarvoor wel 10 keer. Gemiddeld sluit de kering 4 à 5 keer per jaar. Met de klimaatverandering is het de verwachting dat dit aantal toeneemt. Nóg een reden om onze kering in topconditie te houden.'