Hoe Rijkswaterstaat de waterstanden in kaart brengt
De combinatie van storm Pia en veel water in de rivieren zorgden op donderdag 21 december en in de nacht van donderdag op vrijdag 22 december 2023 voor hoge waterstanden langs de Nederlandse kust en op het IJsselmeer.
Het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN) peilt deze standen tot op de centimeter nauwkeurig. Maar hoe doen onze waterexperts dat daar eigenlijk? Deon Slagter is voorzitter van de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging (LCO) en vertelt hoe het WMCN dat doet.
Watermanagementcentrum Nederland
Maar eerst, wat is dat Watermanagementcentrum Nederland eigenlijk? Het WMCN is hét centrum voor kennis en informatie over het Nederlandse watersysteem. Binnen het WMCN werkt Rijkswaterstaat samen met waterschappen en het KNMI op regionaal en landelijk niveau.
Deon: ‘Bij het WMCN komen alle waterberekeningen bij elkaar. Het is een flinke klus om verwachtingen te geven over het hoogwater. We hebben 450 meetpunten in Nederland. Die meten elke 10 minuten de waterstanden. Met specialisten in Lelystad zetten we de metingen om naar verwachtingen.’
Hoe zo’n meetpunt eruitziet? ‘Meetpunten zitten in palen of boeien in het water en geven de waterstanden automatisch door. Dit koppelen we aan onze watermodellen en aan de weermodellen van het KNMI en zetten de metingen om in verwachtingen. Op die manier kunnen we de waterstanden tot op de centimeter nauwkeurig een aantal uur, maar soms zelfs dagen vooraf te berekenen.’
Vroegtijdig waarschuwen
Als de verwachtingen duiden op hoogwater, komt de Landelijke Coördinatiecommissie Overstromingsdreiging (LCO) in actie. ‘De LCO speelt een cruciale rol bij het vroegtijdig waarschuwen van waterbeheerders van verhoogde waterstanden. De specialisten uit de LCO verzamelen en analyseren gegevens en stellen aan de hand hiervan een landelijk waterbeeld op.
Op basis van dit waterbeeld adviseren we waterbeheerders over mogelijke maatregelen om de bedreigde gebieden te beschermen en schade te voorkomen of te beperken.’
Zo gingen alle 6 de stormvloedkeringen van Rijkswaterstaat dicht. De Maeslantkering voor het eerst automatisch. In 2007 en 2018 sloot deze kering ook bij storm, maar dit was onder tijdelijk verlaagd sluitpeil om de systemen te kunnen testen.
Verwachtingen komende week
Momenteel is het water bij de kust weer gezakt en zijn de keringen weer open. In het IJsselmeer is de waterstand nog wel hoog.
Slagter: ‘Aan de kust lijkt het de komende periode rustig te blijven, maar we zien dat het water in de Rijn zal gaan stijgen tussen Kerst en Oud en Nieuw. Vanzelfsprekend houden we die situatie nauwlettend in de gaten. En als het nodig is, waarschuwen we onze partners, zodat we samen weer op tijd maatregelen kunnen nemen.’
Wil je de actuele waterstanden zelf zien? Dat kan via het Waterbericht van Rijkswaterstaat.