Vliegtuigbommen uit Tweede-Wereldoorlog bij de A20: 80 jaar terug in de tijd
2 niet-ontplofte bommen uit de Tweede Wereldoorlog zijn in de nacht van zaterdag 16 op zondag 17 november 2024 geruimd. Om alles veilig te laten verlopen werd de snelweg A20 afgesloten en het treinverkeer stilgelegd.
Zondagochtend zijn de ontmantelde bommen op het strand van Noordwijk tot ontploffing gebracht.
De Britse 500-ponders lagen in het werkgebied tussen Nieuwerkerk aan den IJssel en Gouda waar Rijkswaterstaat de A20 gaat verbreden. De ontdekking van de bommen was geen toeval. Door grondig archiefonderzoek wisten we dat hier niet-ontplofte bommen uit de Tweede Wereldoorlog konden liggen. De brug over het spoor was destijds namelijk een belangrijk doel voor de geallieerden.
Voor het verhaal achter de bommen gaan we precies 80 jaar terug in de tijd.
Strategische bombardementen
De in 1937 gebouwde Groene Brug was een tactisch doelwit van de geallieerden en werd daarom uitgekozen voor zware bombardementen. Als de brug op het onderliggende treinspoor zou vallen, viel de enige spoorlijn tussen Den Haag en Utrecht weg. De Duitsers gebruikten de spoorlijn voor het vervoeren van V1- en V2 wapens naar de lanceerplaatsen in de omgeving van Den Haag. Vernietiging van het spoor zou een zware domper voor ze zijn.
V1 en V2: Vernietigende Vergeldingswapens
De V1 was het eerste onbemande straalvliegtuig en kon doelen tot 240 km ver bereiken. Het toestel was uitgerust met een explosieve lading en werd vooral ingezet om Londen en Antwerpen vanaf grote afstand te bombarderen. De V2 was de eerste langeafstand ballistische raket en werd gelanceerd vanaf mobiele installaties. Zowel de V1 als de V2 richtten grote schade en terreur aan.
Op 13 juni 1944 vuurden de Duitsers de eerste V1 af vanuit Normandië. Het onbemande straalvliegtuig bereikte Londen en doodde 8 mensen. Daarna voerden de Duitsers het tempo op en vielen ze Londen aan met zo’n 100 V1’s per dag. Ook Southampton en Portsmouth, belangrijke havens voor de bevoorrading van de geallieerde legers in Frankrijk, werden met V1’s bestookt. In 60 dagen tijd vielen er in Engeland 6000 doden en raakten 20.000 mensen gewond.
Operaties Cossbow en Big Ben
Operaties Crossbow en Big Ben moesten zien te voorkomen dat de Duitsers nog meer schade zouden aanrichten met hun vergeldingwapens. Operatie Crossbow was een militaire operatie van de geallieerden tegen de V-wapens, waarbij ze met bombardementen op lanceerinstallaties en op transporten een stokje staken voor het afvuren ervan.
Operatie Big Ben was de titel voor de Britse Spitfiremissies tegen de Duitse mobiele V2-raketlanceerbases in Nederland tussen oktober 1944 en april 1945.
De Duitsers gingen door met aanvallen. Op 20 november 1944 publiceerde de Goudsche Courant het volgende bericht:
'In Berlijnsche militaire kringen verklaart men, dat de toepassing van V1 en VII langzaam maar gestadig wordt opgevoerd. De voorbereidingen om behalve Antwerpen ook andere, groote militaire objecten aan het Westelijk front te bestoken, verloopen bevredigend. Het winterweer heeft geen invloed op de toepassing der V-wapens.'
Bommen bij de Groene Brug
De geallieerden kwamen in actie. In november 1944 werden inwoners van Moordrecht, Gouda en omgeving opgeschrikt door ronkende motoren en zware explosies. Spitfires in formaties van 4 vliegtuigen vlogen meerdere keren over het gebied. Elke Spitfire droeg een bom van 250 pond onder elke vleugel en een bom van 500 pond onder de romp.
Tijdens meerdere missies gedurende een aantal maanden dropten ze tientallen bommen op de Groene Brug bij Moordrecht, maar geen enkele raakte het doel. Ook het spoor en het station in Gouda kregen de volle laag. Desondanks bleef het spoor intact, net als de brug. Het stationsgebouw raakte wel zwaar beschadigd.
Burgerslachtoffers
Naast zwaar vernielde gebouwen vielen er tijdens deze bombardementen ook burgerslachtoffers. Enkele bommen troffen het rechterdeel van het Sint Jozef Paviljoen aan de Graaf Florisweg. Op dat moment was er een Kriegslazarett (Duits hospitaal van het Rode Kruis) gevestigd.
De enorme explosieven verwoestten de gehele oostelijke vleugel. 17 personen kwamen hierbij om het leven, waaronder de rector, moeder-overste zuster en het verplegend en huishoudelijk personeel. Ook in Moordrecht vielen burgerslachtoffers. Een bom trof een woonhuis waarbij 4 bewoners omkwamen: een moeder en haar 3 kinderen.
