Hergebruik liggers: vertrouwen en volharden

We streven ernaar om in 2030 samen met de markt volledig circulair te werken. In 2020 daagden we de markt daarom uit met een zogeheten SBIR (Small Business Innovation Research): een prijsvraag voor praktische circulaire oplossingen voor de bouw van viaducten en bruggen.

Daarbij kwamen 2 consortia met hetzelfde veelbelovende idee: hergebruik van viaductliggers. Haalbaarheidsonderzoek bleek succesvol. In januari 2023 verrees bij Hoog Burel op de A1 een viaduct met liggers uit een gesloopt viaduct van de A7 in Groningen; hierbij was consortium Liggers 2.0 (Royal HaskoningDHV, Dura Vermeer, Haitsma en Vlasman) betrokken. 

Consortium Closing the Loop (Antea, Nebest, GBN en Strukton) is druk bezig met het voorbereiden van het hergebruik van liggers bij viaduct Daelderweg in de A76.

Samenwerking onmisbaar

Opschaling is echter cruciaal om hergebruik rendabel te maken. Daarom stelden we beide consortia voor om de krachten te bundelen. Zo ontstond een nieuwe samenwerking: Groene Liggers V.O.F.

‘De transitie naar circulair werken is niet alleen een ecologisch, maar ook een economisch probleem’, vertelt Frank Rens, namens GBN operationeel manager bij Groene Liggers V.O.F.

‘De milieuwinst is hier wel duidelijk. Je bespaart 97% CO₂-uitstoot per ligger. Niet over 50 jaar, maar in het hier en nu. En deze liggers zijn al in Nederland, terwijl je grondstoffen voor nieuwe liggers uit de hele wereld hierheen haalt. Bovendien hebben de liggers zich al 50 jaar bewezen in de A9 en blijkt uit onderzoek dat ze nog 100 jaar meekunnen.’

Transport en opslag liggers

Toch is opschaling nog niet zo makkelijk. ‘Bij hergebruik ben je bijvoorbeeld afhankelijk van 2 matchende projecten’, vertelt Ruud Nijland, programmamanager hergebruik liggers bij Rijkswaterstaat.

‘Loopt het project waar je liggers oogst uit, dan gaat de planning van het bouwproject mis. En vertraagt het ontvangende project juist, dan moet je de liggers eerst een tijd opslaan.'

'Opslag is ook een knelpunt; het kost veel ruimte. Daarom bieden we als Rijkswaterstaat nu een terrein van 1 hectare aan bij de Zeesluis IJmuiden. En dan nog stapelen we ze driehoog op om er ruim 300 te kunnen bergen en om ruimte over te houden om liggers aan te passen voor hun nieuwe bestemming.’

Van slopen naar demonteren

De liggers in IJmuiden zijn onderdeel van de in totaal 360 liggers uit 11 viaducten die gesloopt zijn voor het project Verbreding en verdiepte aanleg van de A9 Badhoevedorp - Holendrecht (A9BAHO), onderdeel van het Rijkswaterstaatprogramma Weguitbreiding Schiphol, Amsterdam, Almere (SAA).

Ton Hayes, projectdirecteur van het consortium VeenIX (FCC en PGGM) dat de werkzaamheden aan de A9BAHO uitvoert: ‘Liggers oogsten vroeg van ons een heel nieuwe manier van werken. Normaal slopen we een viaduct en vermalen we de liggers tot puin. Nu moesten we ze zorgvuldig demonteren, terwijl daar in het ontwerp destijds geen rekening mee gehouden is. Dat is een kwestie van leren door te doen.’

Rijk en provincie samen

Ook het matchen van projecten vraagt om nieuwe vormen van samenwerking, tussen overheden onderling bijvoorbeeld. Een groot deel van de A9-liggers gaat naar andere Rijkswaterstaatprojecten. Maar de provincie Noord-Holland gebruikt er ook 27 in een brug in de N201.

Frans Noordberger, programmamanager duurzaamheid bij de provincie: ‘Toen we in overleggen met Rijkswaterstaat hoorden dat die liggers vrijkwamen, hebben we onderzocht of wij ze konden gebruiken. Dat past in onze ambitie om zoveel mogelijk te hergebruiken. Het is prettig dat alle neuzen dezelfde kant op staan in de samenwerking met Rijkswaterstaat. We willen allemaal succesvol verduurzamen.’

Meer lezen over het hergebruik van liggers? Lees dan het hele artikel Hergebruik liggers: vertrouwen en volharden in het nieuwste magazine Rijkswaterstaat Zakelijk & Innovatie.