Krammersluizen: onderhoud op en om het complex

Maak kennis met de imposante Krammersluizen. Ze werden aangelegd tussen 1976 en 1987. Dat gebeurde toen samen met de Philipsdam. De sluizen en de dam maken deel uit van wat we de compartimenteringswerken noemen. Het doel daarvan? De omvang van de Oosterschelde kleiner maken. Dat compenseerde het effect van het getij na de bouw van de Oosterscheldekering. Verder hebben de sluizen een rol in het keren van hoog water. Door de aanleg is het zoete water uit het Volkerak-Zoommeer gescheiden van het zoute water uit de Oosterschelde. Zo ontstond een zoet randmeer met een stabiel waterpeil. Dat is onder meer goed voor de land- en tuinbouw op het vaste land. De Krammersluizen bestaan uit verschillende onderdelen. Als eerste zien we hier de 2 jachtensluizen, die geschikt zijn voor de pleziervaart. Hiernaast liggen de 2 duwvaartsluizen. Deze zijn in gebruik bij de beroepsvaart. De 4 sluizen zijn onderdeel van de drukke scheepvaartroute tussen Zeeland en de grote rivieren, als onderdeel van de scheepvaartcorridor Netwerk Hansweert Krammer. Ook zijn ze onderdeel van de verbinding Rotterdam-Parijs. Door de sluizen passeren jaarlijks 44.000 schepen. Dat geeft het grote belang van de Krammersluizen aan. Bij het Krammersluizencomplex gaat het om meer dan alleen de 4 sluizen. Zo maakt bijvoorbeeld ook een beweegbare brug er deel van uit. Hierdoor kan de hoge vaart passeren. Daarnaast is er een aantal andere gebouwen, bekkens, riolen en havens. Alles bij elkaar vormen de Krammersluizen de grootste betonconstructie die Rijkswaterstaat ooit liet bouwen. Die status heeft het nog steeds. Een indrukwekkend object met geschiedenis, dus. De Krammersluizen zijn inmiddels zo'n 30 jaar in bedrijf en zijn toe aan een ingrijpende vernieuwing. Een omvangrijk renovatieproject zorgt ervoor dat straks de capaciteit voor de scheepvaart omhoog gaat, omdat er sneller wordt geschut. Daarnaast daalt het energieverbruik drastisch. Ook is door de renovatie minder vast onderhoud nodig. Het complex wordt bovendien vanaf afstand bedienbaar. Het voldoet straks weer aan de laatste normen en richtlijnen, waaronder de machinerichtlijn. Een belangrijk onderdeel van de renovatie is dat het zoete en zoute water straks anders gescheiden gehouden wordt. Nu gebeurt dat nog volgens het principe dat de dichtheid van zoet water lager is. Het zoete water ligt dus als een laag bovenop het zoute water. Door een technisch complex stelsel van riolen, wordt het zoute water uitgewisseld. Het zoute water wordt van onderen afgevoerd. Dit gebeurt door de geperforeerde vloer van de sluiskolk. Het zoete water wordt van boven op het zoute water gelaten via zogenaamde wandschuiven. In de tegenovergestelde schutrichting, werkt dit principe net andersom. Spaarbekkens met zout water zijn beschikbaar voor het vullen en legen. Deze worden op peil gehouden met een gemaal. Maar dat gaat in de toekomst, na de renovatie, dus heel anders. De uitvoering van het project vindt plaats in een aantal fases. In de 1e fase wordt gestart met civiele werkzaamheden. Bij de duwvaartsluizen wordt de bodembescherming aan de Zoommeerzijde vernieuwd. En bij de jachtensluizen wordt die bijgewerkt. Daarnaast worden de steigers, de remmingwerken en de geleidewerken in de voorhavens opnieuw geconserveerd. Ook worden de oevers van het laagbekken vervangen. De 2e fase is de aanpassing van de sluizen zelf. De manier waarop zoet en zout water van elkaar gescheiden worden gehouden, verandert. Dit gebeurt met een bijzondere techniek. Een gordijn van luchtbellen aan beide zijden van de duwvaartsluizen, zorgt voor een barrière die in combinatie met het spoelen van zoet water de vermenging van zoet en zout water beperkt. Voor de bellenschermen bij de sluizen is lucht nodig. Hiervoor wordt een luchtfabriek gebouwd op het middenhoofd, tussen de duwvaartsluizen. Hier krijgen ook het spuimiddel en de vismigratie en plek in de vorm van meerdere, afsluitbare kokers. Om de bellenschermen te kunnen plaatsen, worden de bestaande kolken aan de Oosterscheldezijde enkele meters verlengd. De sluisdeuren worden voorzien van rinketten. Deze spoelen het zoete water door de kolk. Hiervoor zijn aanzienlijke aanpassingen nodig. Zo worden de deuren voorzien van extra luchtkamers. Ook worden de onderrolwagens demontabel en wordt de aandrijving verzwaard. De complete bediening en besturing van de Krammersluizen wordt vervangen. Dit gebeurt volgens de landelijke brug- en sluisstandaard. De sluizen worden straks op afstand bediend. De bediening op afstand gebeurt vanuit het Topshuis. Dit is de nautische centrale van Rijkswaterstaat op het eiland Neeltje Jans. Na het ombouwen van de duwvaartsluizen, worden de huidige wandschuiven verwijderd en dichtgezet. Deze waren nodig voor het oude zoet-zoutscheidingssysteem. Na de renovatie zijn ze overbodig. Vervolgens wordt het gemaal ontmanteld. Ook dit is in de nieuwe situatie niet meer nodig. Het nivelleren en spoelen gebeurt dan volledig onder vrij verval. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het verschil in waterpeilen op het Volkerak-Zoommeer, het laagbekken en de Oosterschelde. Ten slotte vinden tijdens de renovatie ook onderhoudswerkzaamheden plaats. Zo worden de conserveringen bijvoorbeeld bijgewerkt. Na de afronding van renovatie wordt de opdrachtnemer verantwoordelijk voor het reguliere onderhoud op het sluizencomplex voor een periode van 3 jaar. De Krammersluizen zijn na de renovatie klaar voor de toekomst. De schuttijden voor de beroepsvaart zijn korter. Het zoete en zoute water wordt op een efficiënte manier gescheiden gehouden. Het energieverbruik is drastisch omlaag gebracht. Het complex voldoet weer aan de laatste normen en richtlijnen, waaronder de machinerichtlijn. En het kan op afstand bediend worden. Zo garandeert Rijkswaterstaat een vlotte, veilige en duurzame scheepvaartverbinding.