Zwemmen in open water

Zwemmen in rivieren en kanalen

In de zomer zoeken veel mensen verkoeling en ontspanning in het water van onze grote rivieren en kanalen. Dit is verboden en kan levensgevaarlijk zijn. Daarom geldt er een zwemverbod in vaargeulen en bij bruggen, sluizen en havens.

In het kort: waarom is zwemmen in rivieren en kanalen verboden?

  • Zwemmers zijn moeilijk zichtbaar vanuit een schip.
  • Een schip kan vaak niet meer op tijd uitwijken voor een zwemmer.
  • U kunt meegezogen worden door de stroming.

Gaat u toch zwemmen op een locatie waar een zwemverbod geldt? Dan riskeert u een boete van 170 euro.

Veilig zwemmen? Ga naar een van de zwemlocaties

We kunnen ons voorstellen dat u toch een frisse duik wil nemen. Daarom zijn er zwemlocaties aangewezen. Op die zwemlocaties kunt u veilig zwemmen en houden we de waterkwaliteit in de gaten.

Meer weten over de risico’s rond het zwemmen in open water? Bekijk dan de onderstaande video.

(Beeldtitel: O, zit dat zo! Een animatie. Aan een helderblauwe hemel staat de brandende zon. Vogels vliegen voorbij. Voice-over:) OPGEWEKTE MUZIEK VOICE-OVER: O, jongens, wat een heerlijk weer. Lekker zwemmen, bakken in de zon. Maar dit is verboden. (Iemand springt van een brug.) En gevaarlijk. (Het beeld wordt teruggespoeld.) En zo'n brug is vaak hoger dan je denkt. Aah, dat doet pijn. Of je ziet een schip over het hoofd. Ai. Hier in de vaargeul zwemmen is ook levensgevaarlijk, en verboden. Dit lijkt een betere plek om te zwemmen. Maar dat is het niet. (Een arm steekt uit het water.) Kijk, dit zijn kribben. (Dammen in de rivier.) En dat stuk daartussen is een kribvak. Dit oogt als een heerlijke plek om in het water te zijn maar door stroming, draaikolken en diepteverschillen is het daar toch ook erg gevaarlijk. Maar waar kunnen we dan heen met deze hitte? Daarvoor kun je kijken op de site. Genoeg veilige plekken om uit te kiezen. En eindelijk af te koelen. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl/zwemmen. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2019.) DE OPGEWEKTE MUZIEK SPEELT NOG EVEN VERDER EN STOPT DAN

Wat zijn de gevaren van zwemmen in rivieren en kanalen?

  • Zwemmers zijn voor opvarenden van een binnenvaartschip nauwelijks zichtbaar. De schipper kan tot ongeveer 350 m voor zijn schip géén zicht op het wateroppervlak hebben. Het hoofd van een zwemmer die verder weg is dan die 350 m, is dan niet meer dan een kleine stip.
  • Een groot schip kan niet direct vaart minderen of op het laatste moment uitwijken. Ook kan een uitwijkend schip andere scheepvaart in gevaar brengen.
  • Zwemmers worden snel meegezogen door de sterke onderstroom van een passerend schip. Om een voortgaande beweging te krijgen, duwt een schip water naar de zijkant. Achter het schip komt het water vervolgens weer met grote snelheid terug naar het achterschip, waar de schroef voor de voortgaande beweging van het schip zorgt.
  • Ook aan de kant is die zuigende kracht goed merkbaar: de waterlijn trekt zich terug in de richting van het schip, waardoor er tijdelijk een breder strand ontstaat. Nadat het schip voorbij is, wordt het water terug gestuwd en ontstaat er een soort minivloed. Het water stijgt in korte tijd met soms wel met meer dan 50 cm.
  • Zwemmers zijn niet opgewassen tegen de sterke stroming van rivieren en kanalen.
  • Zwemmers kunnen door de sterk wisselende temperatuur van het rivierwater kramp krijgen en onderkoeld raken.
  • Alhoewel zwemmen tussen kribben relatief onschuldig lijkt, is ook dit gevaarlijk. De zuiging en golfslag van passerende schepen kan tussen de kribben namelijk zeer sterk zijn.
  • Het is ook bijzonder gevaarlijk om van bruggen af te springen. Door het troebele water is de diepte niet in te schatten en zijn voorwerpen op de bodem vaak niet te zien.

Video De risico’s van zwemmen in open water

Onze medewerkers zien in de zomerperiode wekelijks wat de gevolgen zijn van zwemmen in de vaargeul. Officier van Dienst Jan Cobussen vertelt in onderstaande video wat Rijkswaterstaat doet wanneer zij een verdronken persoon tegenkomen en wat de impact is.

(Een wateroppervlak vanuit de lucht. Kleine golven rollen een strand in de buurt van een brug op. Jan Cobussen:) BEKLEMMENDE MUZIEK JAN COBUSSEN: Eigenlijk als wij uitrukken naar een drenkeling, dan houd ik in m'n achterhoofd al dat het negen van de tien keer een berging wordt. Dan sta je er wel even bij stil dat alles erg relatief is, dan zit de schrik aardig in de benen. (Het water glinstert in het licht van de zon.) DE BEKLEMMENDE MUZIEK SPEELT VERDER Ik ben Jan Cobussen, ik heb de functie nautisch adviseur en de rol van Officier van Dienst Water bij Rijkswaterstaat. De functie betekent dat ik adviezen geef op het gebied van scheepvaart en watermanagement. En de rol van Officier van Dienst, daar coördineer ik inzetten van RWS bij incidenten en calamiteiten. (Jan stapt een auto van RWS uit.) Dan moet je denken aan bijvoorbeeld schepen die tegen elkaar aan varen, drenkelingen, zwemmers die in de problemen komen. Soms zitten er weleens momenten tussen die aangrijpend kunnen zijn. (Een man staat aan boord van een bootje dat naast een boot van RWS vaart.) DE BEKLEMMENDE MUZIEK SPEELT VERDER De mensen die in de problemen komen bij het zwemmen, zijn niet alleen kinderen, maar ook volwassenen, ook gewoon goede zwemmers. (Jan kijkt uit over een strand.) De stroming wordt voornamelijk onderschat. Met deze rivierstand stroomt die ook iets minder hard, maar nog steeds 3,5 tot 4 kilometer per uur. En bij hogere waterstanden kan dat oplopen tot 8 à 9 kilometer per uur. (Tegen mensen:) JAN: Hallo! Willen jullie niet zo ver het water in gaan, zwemmen is hier levensgevaarlijk. Dank je wel. JAN: Een ander risico in die kribvakken is, zojuist is er een schip gepasseerd en op het moment dat dat schip passeert, trekt dat water zich terug in het kribvak en als je dan als zwemmer die kant op loopt, denk je dat je 10 centimeter in het water staat, alleen op het moment dat het schip voorbij is, komt al dat water weer terug en dan sta je in één keer een halve meter diep. (Hij tuurt door een verrekijker.) Wij hebben hierachter ook een recreatiegebied en daar hebben we wat lagere bruggen. Daar wordt door de jeugd veel van afgesprongen. Mensen vergeten dat daar ook risico's aan zitten. Bijvoorbeeld bij verkeerd terechtkomen kun je een klaplong oplopen of je landt met je benen in de bodem, met alle gevolgen van dien. Eigenlijk als wij een uitruk hebben voor een drenkeling, binnen een uur gevonden worden, dan word je in principe ook gereanimeerd, anders gaan we over op bergen. Maar het is heel moeilijk om vanaf de plek waar diegene onder water gegaan is, proberen uit te vinden met welke stroomdraad hij meegegaan is en waar hij dan terechtgekomen is. (Kleine golven rollen richting het strand.) Een jaar of vier geleden heb ik een week gehad waarin ik dertien drenkelingen heb mogen verwerken. Een van de laatste drenkelingen was een jongetje van 13 jaar en die is op een avond verdronken, omdat hij aan het spelen was in een kribvak. En dat gaat onze collega's ook niet in de koude kleren zitten. We hebben die jongen wel teruggevonden. En dat vind ik dan de mooie kant van het werk, we kunnen wel iemand teruggeven aan de familie om afscheid van te nemen. Maar het heeft soms enige tijd nodig om het te verwerken. (De boot waarop hij staat, vaart langs een strand.) Dit is het aangewezen zwemgebied. Dit gebied wordt steeds meer ingericht voor recreatie. Natuurlijk moet het ook kunnen dat er ergens gezwommen wordt. Het is natuurlijk hartstikke fijn om met dit weer even een koele duik te nemen in zo'n stukje mooi Nijmegen. Maar wel op een veilige plek. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl/zwemmen. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2022.) DE BEKLEMMENDE MUZIEK SPEELT VERDER TOT HET EIND VAN DE VIDEO

Zie ook