Factsheet: Beïnvloeden Navigatiesystemen bij wegwerkzaamheden

Naast de bekende persberichten, vermelding op vanAnaarBeter en/of op de projectenwebsite, gele borden en DRIP’s op straat is het effectief om de informatie over de wegwerkzaamheden ook binnen in de auto te krijgen, zichtbaar in de navigatiesystemen en -apps.

Dit kan door het tonen van een vooraankondiging van de werkzaamheden (Factsheet: In-appnotificaties) of door zorg te dragen dat de eventuele wegafsluiting zichtbaar is in het realtime-route-advies van het navigatiesysteem. Omdat blijkt dat navigatiesystemen niet altijd de juiste informatie tonen, is een aantal interventies mogelijk om dit te beïnvloeden.

Achtergrond

Melvin is de landelijke database met informatie over wegwerkzaamheden en evenementen en staat voor MELden van Verstoringen in de Infrastructuur in Nederland. Wegbeheerders voeren zelf wegwerkzaamheden in of importeren informatie vanuit andere planpakketten. De informatie over geplande wegwerkzaamheden en evenementen bij Rijkswaterstaat worden uit SPIN in Melvin geïmporteerd.

Melvin wordt in een open platform ter beschikking gesteld via het Nationaal dataportaal Wegverkeergegevens (NDW). Naast de ontsluiting via Melvin wordt de informatie over geplande wegwerkzaamheden én actuele wegwerkzaamheden (uit SPIN en OTIS) van Rijkswaterstaat ook rechtstreeks ter beschikking gesteld in het NDW via een separate datastroom.

De wegafsluitingen die in deze systemen worden geregistreerd worden om verschillende redenen (nog) niet (volledig) overgenomen in de digitale route-adviezen die door navigatiesystemen en -apps worden gegeven. Ook komt de digitale kaart die door het NDW wordt gebruikt vaak niet volledig overeen met het kaartmateriaal van de  navigatiesystemen. Veelal werken zij met gedetailleerdere kaarten.

De omleidingsroutes die in deze plansystemen worden geregistreerd worden sowieso niet door de navigatiesystemen overgenomen, omdat die systemen werken met een route-algoritme die de ‘beste’ route berekend voor de individuele weggebruiker op basis van de actuele situatie op de weg. De manier waarop die berekening plaatsvindt is per navigatiesysteem verschillend. De omleidingsroutes worden wel gebruikt voor andere communicatiedoeleinden.

Interventies

Zorgdragen voor correcte data in SPIN

Om te zorgen dat de navigatiesystemen de juiste informatie over wegafsluitingen kunnen bevatten, is het noodzakelijk dat het project zorgdraagt voor correcte opname van de geplande werkzaamheden in SPIN. Het gaat hierbij om de exacte locaties, maar ook om de data met start- en eindtijd van de werkzaamheden en het aanvinken van de vakjes ‘complete afsluiting’ in SPIN in geval van een rijbaanbrede afsluiting van het wegvak, de verbindingsboog of van op- en/of afrit.

Op het moment dat de werkzaamheden daadwerkelijk starten en er op/aan de weg gewerkt wordt, worden actuele start- en eindtijd van de werkzaamheden door de wegverkeersleider in de verkeerscentrale geregistreerd (na aan- en afmelding van de werkzaamheden door de aannemer) en automatisch vanuit de verkeerscentrales ontsloten, zodat deze ter beschikking komen in het open dataplatform NDW. De serviceproviders of leveranciers van navigatiesystemen kunnen deze data dan ophalen.

Verder is het mogelijk om actief aanpassingen te laten doorvoeren in de systemen van bijvoorbeeld Apple, Flitsmeister, Google, HERE, TomTom en Waze. Verschillende bedrijven (de zogenaamde serviceproviders) bieden een (betaalde) service om de informatie in de navigatiesystemen van de leveranciers te krijgen, zodat niet zelf met de leveranciers contact hoeft te worden opgenomen.

Let wel: als de geplande werkzaamheden op het (bij Rijkswaterstaat in beheer zijnde) wegennet door het project correct in SPIN zijn opgenomen, dan zou deze aanpassing in navigatiesystemen niet nodig hoeven zijn! Afsluitingen of aanpassingen van fiets- en voetpaden kunnen echter momenteel niet via SPIN en/of Melvin worden geregistreerd en digitaal worden gedeeld met de serviceproviders.

Aanpassen kaartmateriaal in geval ‘niet-bestaande’ of nieuwe (tijdelijke) infrastructuur

In geval tijdens wegwerkzaamheden gebruik gemaakt wordt van infrastructuur die (nog) niet is opgenomen in het Nationaal Wegenbestand (NWB), zogenoemde ‘niet-bestaande’ of nieuwe (tijdelijke) infrastructuur is het wenselijk om een verzoek om aanpassing van kaartmateriaal in te dienen bij de serviceproviders, zodat navigatiesystemen rekening kunnen houden met de infrastructuur die op de kaarten ontbrak.

Weren sluipverkeer in navigatie

Naast afsluitingen door wegwerkzaamheden of het aanpassen van kaartmateriaal bij gebruik ‘niet-bestaande’ of nieuwe (tijdelijke) infrastructuur is er in sommige gevallen behoefte om sluipverkeer via navigatie te weren op routes die niet voor dat verkeer geschikt zijn. Dit zou beïnvloed kunnen worden door de ‘weerstand’ op het betreffende wegvak of die ‘sluiproute’ te verhogen.

Een nadelig effect hiervan is echter dat er ongewenste en onvoorziene neveneffecten in de verkeersafwikkeling kunnen optreden. Beter is het om daadwerkelijk een verkeersbesluit te nemen (specifieke geslotenverklaring op het betreffende wegvak voor doorgaand verkeer) die zowel op de weg als via de navigatie het gewenste gedrag afdwingt.

Voor projecten van Rijkswaterstaat is het ‘Handelingsperspectief projecten Basismaatregel kaartmateriaal actueel’ beschikbaar. Deze kan worden opgevraagd bij Adviesteam Slim Reizen.

Bereikbaarheidseffecten

De inzet van de maatregelen heeft primair tot doel het verkeer actueel te informeren over (geplande) afwijkingen in de gangbare routes. Hierdoor rijdt er minder verkeer door tot aan de afsluiting en wordt drukte en onveilig verkeersgedrag rondom afsluitingen beperkt en zoekverkeer vermeden. Daarbij draagt het, zeker op het onderliggend wegennet, indirect bij aan een veiligere werkomgeving van de verkeersregelaars. Ook zorgt digitale reisinformatie voor minder verkeerd rijden en meer rust tijdens de reis bij de weggebruiker.

Uit onderzoek blijkt dat navigatie apps op de smartphone en losse navigatiesystemen, naast de radio, de belangrijkste bronnen zijn voor de weggebruiker om routeinformatie op te zoeken en te ontvangen. In de laatste jaren heeft de smartphone daarbij het gebruik van navigatiesystemen ingehaald (zowel pre-trip als on-trip).

De invloed die een realisatieproject kan uitoefenen op het correct laten weergeven van werkzaamheden in navigatiesystemen is met name afhankelijk van de correctheid van invoering van de werkzaamheden in SPIN. De invloed op het gebruik van navigatiesystemen en de correcte vertaalslag en weergave van werkzaamheden in navigatiesystemen is beperkt, terwijl het effect van foutieve weergave in navigatiesystemen groot kan zijn.

Bij inzet van ‘niet-bestaande’ of nieuwe (tijdelijke) infrastructuur is de invloed groot en kan het grootste effect worden bereikt door aanpassingen te laten doorvoeren op meerdere platformen (Google Maps, Apple Kaarten, Tomtom, Waze, Flitsmeister, ANWB Onderweg enzovoort). Hiervoor zijn meerdere serviceproviders nodig. Het Adviesteam Slim Reizen kan u helpen aan een overzicht welke provider toegang heeft tot welke platformen en wie contactpersonen zijn. Deze zijn ook vermeld in de Menukaart serviceproviders.

Voor Rijkswaterstaat-medewerkers is deze informatie ook terug te vinden in de Menukaart serviceproviders.

Kosten

De kosten zijn afhankelijk van het aantal maatregelen, het aantal fasewijzigingen en het aantal aan te passen (navigatie)systemen. De kosten liggen veelal onder de 5.000 euro. Het is raadzaam betaling voor dergelijke werkzaamheden te koppelen aan een aangetoonde resultaatsverplichting, omdat niet op alle platforms een garantie kan worden gegeven van daadwerkelijke doorvoering gewenste aanpassingen.

Voor Waze bestaat een actieve community vrijwilligers die de afsluitingen gratis digitaliseert. Verwerking in de systemen van andere partijen vraagt tussenkomst van een (betaalde) intermediair.

Aandachtspunten en actuele ontwikkelingen

De ontwikkelingen op het vlak van digitale navigatie gaan snel. De Europese Real Time Traffic Information regulation regelt dat wegbeheerders met ingang van 1 januari 2025 verplicht zijn informatie over onder andere wegafsluitingen te registeren en afnemers verplicht zijn de informatie te gebruiken.

Binnen Rijkswaterstaat (maar ook bij alle andere wegbeheerders) wordt hard gewerkt om de gehele dataketen en aanlevering van data aan het NDW in het juiste format en met de juiste kwaliteit op orde te krijgen. Een aparte service om kaarten te laten aanpassen zal steeds minder nodig zijn.

Safety Priority Service

Een andere ontwikkeling is dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en 6 bedrijven (autofabrikanten en leveranciers van navigatiediensten en -kaarten) binnen het project Safety Priority Service samenwerken om meer en betere in-car veiligheidswaarschuwingen aan weggebruikers te leveren. Een van de aspecten binnen dit project gaat over het delen van informatie over verkeersregels. Daarbij ligt de focus op:

• geldende maximale snelheden, inclusief dynamische maximum snelheden op de matrixborden boven de weg.
• matrixborden boven de weg: rode kruizen en pijlen

Digitaal Stelsel Mobiliteitsdata (DSM)

Een 3^e ontwikkeling is de oprichting van het DSM. Het Digitaal Stelsel Mobiliteit gaat zorgen voor een geordend en samenhangend systeem van landelijke en lokale digitale voorzieningen, standaarden, gegevens, databronnen en afspraken over (gebruik van) mobiliteitsdata.

Het Nationaal Toegangspunt Mobiliteitsdata (NTM), speelt hierin een faciliterende rol, zowel in het faciliteren van de structurele samenwerking tussen de verschillende overheden alsook in het faciliteren van de samenwerking tussen overheid en markt om zo tot goede reis- en routeinformatie te komen. Zie Kamerbrief DSM.

Monitoring

Een 4^e ontwikkeling is het initiatief vanuit het Adviesteam Slim Reizen en de Netwerkdienst Reis- en Route (VWM) om de dataketen afsluitingen door wegwerkzaamheden te monitoren.

Aan de ene kant wordt aan de hand van actuele cases rondom wegwerkzaamheden in kaart gebracht welke data er nu exact door Rijkswaterstaat wordt ontsloten richting het landelijk platform NDW. Aan de andere kant wordt voor deze cases gekeken of, wanneer en hoe de afsluitingen door de meest gebruikte navigatie-app’s worden opgepikt en meegenomen in het actuele route-advies.

Dit alles met als doel de dataketen verder te optimaliseren. Uw project aanmelden als potentieel te onderzoeken casus? Meld je dan aan via ons contactformulier.

Publicatiedatum: 13-03-2025

Vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen?

Heeft u vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.