Factsheet beloningsprojecten: punten sparen

Een beloningsapp volgt via GPS bij een deelnemer nauwkeurig waar, wanneer en op welke manier er gereisd wordt. Via deze apps kunnen deelnemers punten sparen door hun reisgedrag aan te passen. Op deze manier wordt er geprobeerd de verkeershinder zo minimaal te houden. Voorbeelden van de meest gebruikte beloningsapps zijn Dumoco+ en Fynch.

Bereikbaarheidseffecten

De bereikbaarheidseffecten hangen sterk samen met de vorm, het type en het doel van de beloningsapp. Beloningsapps zijn vaak onderdeel van een maatregelpakket bij een hinderaanpak. In dat geval kan de beloningsapp zorgen voor betere bereikbaarheid.

App	Project	Jaar	Looptijd	(Actieve) deelnemers	Bereikbaarheidseffecten
Dumoco+	VenR A73 Roertunnel en de tunnel Swalmen	2023	3 maanden	348	93 automijdingen/werkdag, 83 automijdingen/weekend
Dumoco+	Grote Kruising bij Krimpen	2022	8 maanden	658	200 dagelijkse spitsmijdingen
Fynch	A20	2021	6 maanden	80	Modaliteitsverandering zelfrapportage 52%, duurzame gedragsverandering 70% (gezamenlijk geëvalueerd met A15/N3)
Fynch	A15/N3	2021	10+ maanden	131	Gezamenlijk geëvalueerd met project A20 (zie hierboven)
Dumoco+	GO A12/A2	2024	6 maanden	1800	380/420 automijdingen per dag
Dumoco+	Heinenoordtunnel	2023	9 maanden	±750	65% vaker fietsen, 73% vaker thuiswerken, 20% vaker OV > na deelname actie

Het verschilt per project op welke reisalternatieven de deelnemers het meest zijn overgestapt. 2 voorbeelden:

• VenR A73 Roertunnel en de tunnel Swalmen: tijdens de looptijd van het project is 20% van de deelnemers meer thuis gaan werken; 7% is samen gaan reizen; 16% heeft vaker het OV gepakt en 74% is vaker met de fiets/e-bike gegaan.
• VenR Heinenoordtunnel: tijdens het gebruik van de app ten opzichte van voor het gebruik van de app zijn 65% van de deelnemers vaker gaan fietsen; 73% van de deelnemers vaker thuis gaan werken en 26% is vaker met het OV gaan reizen.

Effecten lange termijn

Verwacht kan worden dat bepaalde gedragsalternatieven blijven beklijven, in lijn met de inzichten van langetermijneffecten bij ‘Beloningsprojecten: financieel’. Dit wordt tevens bekrachtigd door de evaluaties van de beloningsapps. Zo geven gemiddeld 70% tot 72% van de deelnemers bij zowel de projecten Grote Kruising als A15/N3 en A20, die een wijziging in hun gedrag hebben, aan dit ook vol te houden nadat de beloningen stoppen.

Daarnaast geven bij de Heinenoordtunnel 77% van de deelnemers aan vaker te willen gaan fietsen, 59% geeft aan vaker te gaan thuiswerken en 56% geeft aan vaker met het openbaar vervoer te willen gaan reizen na de afsluiting.

Een reden om toch terug te vallen op het oude gedrag is omdat een vervoersbehoefte (nog) niet vervuld kan worden met andere modaliteiten, zoals bij het project Grote Kruising.

Duurzaamheidseffecten

Door beloningsprojecten worden emissies gereduceerd, wat resulteert in een positief duurzaamheidseffect. Op basis van de registratiecijfers van een actuele casus (A20 van januari tot en met november 2024) kunnen een aantal aannames gedaan worden. Het gaat specifiek om app-gebruikers die hebben aangegeven normaal de auto te gebruiken voor hun woon-werkverkeer.

Het effect van de app onderscheiden we in 3 vormen: tijdmijden, automijden en thuiswerken:

• Tijdmijden (55-65%): Meer dan de helft van de forenzen reist nog steeds met de auto, maar buiten de spitsuren. Dit draagt niet bij aan emissiereductie, omdat dezelfde rit alsnog wordt gemaakt.
• Automijden (25-35%): Door automijden wordt ongeveer een kwart tot een derde van de autoritten vervangen door duurzamere vervoermiddelen, zoals de fiets, trein of bus. Deze modaliteiten zorgen voor een volledige emissiereductie ten opzichte van de uitstoot van een auto, omdat ze geen extra emissies genereren.
• Thuiswerken (10-15%): Thuiswerken geldt ook als een vorm van automijden en resulteert in dezelfde emissiereductie als het gebruik van een alternatieve vervoervorm. Van automobilisten die de Dumoco+ app gebruikten in de A20-casus, werd 10-15% van de werkdagen geregistreerd als thuiswerkdagen. Wel is zichtbaar dat het aantal thuiswerkdagen in de loop van de tijd afneemt.

Deze gedragsreacties resulteren in ongeveer 0,3 vermeden spitsritten per actieve deelnemer per dag. Wanneer we alleen kijken naar automijdingen, die resulteren in emissiereductie (dus automijden en thuiswerken) gaat het om 0,11 actieve spitsmijdingen per dag.

Voor een automijding bij het gebruik van de Dumoco+ app gaan we op basis van aangeleverde informatie van Dumoco uit van een gemiddelde woon-werkafstand van 17 km (cases A20 en Hoeksche Waard) en de gemiddelde uitstoot op basis van het wagenpark 2023 (Dynamo versie 3.2.7).

CO2	NOx	PM10
2,4	0,0031	0,00034

Daarnaast is er ook een klein deel (0-10%) van de automobilisten die ervoor kiest om af een toe een carpoolrit te maken (1 bestuurder en 1 bijrijder). Hierbij gaan we uit van de helft van de emissiereductie van de gemiddelde afstand van een gemeden woon-werk rit per reiziger, namelijk 8,5 km (A20 en Hoeksche Waard) en de gemiddelde bijbehorende uitstoot op basis van het wagenpark 2023 (Dynamo versie 3.2.7).

Emissiereductie (besparing in kg/automijding)

CO2	NOx	PM10
1,2	0,00155	0,00017

Kosten

Beloningsmaatregelen uitgevoerd in de periode 2021-2023 kostten gemiddeld tussen de €40.000 en €110.000 (inclusief beloningsbudget). De kosten zijn onder andere afhankelijk van de looptijd (kosten gebaseerd op periode tussen 3 en 10 maanden) van het project en het aantal deelnemers.

Aandachtspunten en variabelen die van invloed zijn

Context die van invloed is op de effecten

• Gesteld kan worden dat het principe van belonen/incentives in combinatie met overlast op een veelgebruikte auto route om mensen een andere modaliteit te laten proberen werkt.
• Geografische clustering van deelnemers: lokaal makkelijker deelnemers werven dan op een corridor/een snelweg.
• Relatief veel deelnemers geven aan gezonder en fitter te willen worden, en daarom mee te doen met een dergelijke actie. Dit biedt kansen voor de lange termijn fietsstimulering en voor de werkgeversaanpak.
• Veel gebruikers geven aan ook in de toekomst duurzamer reisgedrag vast te willen houden. Door te blijven inzetten om fietsstimulering, maar ook het stimuleren van thuiswerken en ov-gebruik, kan ook op de lange termijn duurzamer reisgedrag (blijvend) gestimuleerd worden.

Kwaliteit van het project

• Gebruiksvriendelijkheid app van groot belang
• Brede beloningskeuze in de shop werkt positief
• Het inzetten van communities (van Flismeister, Wayz 2 Go) en werven via gemeenten zijn kansrijk, net zoals de inzet op doelgroepen, zoals een werkgeversaanpak
• Het benutten van het eigen netwerk en het inpassen in al lopende aanpakken is kansrijker voor de bedrijven. Tevens is het gevoel dat een aanpak op bewoners beter kan werken
• Een goede activatie kan gewenst gedrag aanwakkeren en gebruik interessant houden.
• Kans: de aanpak meer differentiëren naar doelgroep (specifieke beloningen en communicatie gericht op specifieke doelgroepen)
• De app biedt naast het belonen van mensen om op een bepaalde manier te reizen, ook een goed platform voor communicatie over de afsluitingen en andere maatregelen
• Lokale ondernemers en/of HEMA/Bol kaarten werken goed
• Verbinding met werkgeversaanpak kan leiden tot betere resultaten
• Samenwerking met gemeentes kan ook lonen
• Er kan (nog) meer verbinding met de andere maatregelen worden opgezocht. Bijvoorbeeld door ook de mogelijkheid te geven om in de app te sparen voor korting op de aanschaf van een e-bike

Organisatorische leerpunten

• Aandacht voor werving nodig. Samenwerking met gemeentes/communities/werkgevers en andere projecten voor werving
• Wervingscampagne via social media
• Let op gebruiksgemak van het aanmeldproces: simpele aanmelding werkt
• Activatie deelnemers via publiciteitscampagne werkte goed
• Betere opvolging naar mensen die de app nog niet goed hebben ingesteld
• Een continue activatie van deelnemers is belangrijke succesfactor: maandelijkse activatiemails naar deelnemers opstellen en versturen
• Evaluatie enquête naar afhakers versturen
• Proactieve communicatie

Vuistregels

Effect bereikbaarheid	Tussen de 100/200 spitsmijdingen per dag
Effect duurzaamheid	Tijdmijden (60%): nihil Automijden door alternatieve vervoerwijze en thuiswerken (40%): reductie van 2,4 kg CO2 per automijding
Kosten	Zeer uiteenlopend. Tussen €40.000 en €110.000 (inclusief beloningsbudget). Afhankelijk van de looptijd van het project en het aantal deelnemers.

Vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen?

Heeft u vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.

Publicatiedatum 27-01-2025