Factsheet: Bezoekersaanpak

In de Maastunnel in Rotterdam reist bijvoorbeeld maar liefst 65% van de passanten niet vaker dan eens per maand door de tunnel heen. Dit betekent dat 65% van de Maastunnel gebruikers geen forens is, maar een incidentele reiziger.

Er ligt voor bereikbaarheidsorganisaties dan ook grote potentie om de druk op het wegennet af te laten nemen door zich te focussen op incidentele reizigers. Dit kunnen bijvoorbeeld bezoekers van evenementen zijn, of mensen die incidenteel reizen om familieleden, een winkelcentrum of een attractiepark te bezoeken. Dit gebeurt in de vorm van zogeheten ‘bezoekersaanpakken’.

Doel van de bezoekersaanpak is om bezoekers en andere incidentele reizigers anders te laten reizen. Veelal door mensen te verleiden om uit de auto te stappen en/of op andere tijden te reizen.

Dit kan rechtstreeks, bijvoorbeeld via (media)campagnes, maar veelal wordt ook gekozen voor een benadering via grote publiekstrekkers zoals stadions, vliegvelden, ziekenhuizen of beheerders van recreatiegebieden.

De achterliggende gedachte is dat de publiekstrekkers hun bezoekers het beste kennen en dus bij uitstek weten hoe op hun bereikbaarheid gestuurd kan worden.

Een van de mogelijkheden om publiekstrekkers meer te betrekken en bewust te maken van hun impact op de mobiliteit en het netwerk, is door ze een mobiliteitsscan aan te bieden. De mobiliteitsscan brengt de mobiliteitsimpact van een publiekstrekker in kaart en legt de knelpunten bloot.

Naar aanleiding van deze scan kunnen publiekstrekkers vervolgens de juiste maatregelen treffen om de impact op het netwerk af te laten nemen. Voor een optimaal effect kan er een mobiliteitsmakelaar ingezet worden om samen met de publiekstrekker op basis van de mobiliteitsscan een effectief maatregelenpakket samen te stellen.

Door op deze proactieve manier te werk te gaan kan voorkomen worden dat een gemeente of andere wegbeheerder meer sturende en beperkende maatregelen moet invoeren, zoals betaald parkeren, om de druk op het netwerk af te laten nemen.

Een mooi voorbeeld van een bereikbaarheidsscan voor publiekstrekkers is de ‘Maturity Quickscan’ van de Verkeersonderneming (inmiddels gefuseerd in Zuid-Holland Bereikbaar).

Naast het stimuleren van publiekstrekkers om actief maatregelen te treffen, kunnen ze ook als medium gebruikt worden om een boodschap over te brengen. Vaak betreft dit een boodschap over waarom bezoekers anders moet reizen (bijvoorbeeld vanwege grote hinder) en wat de alternatieven zijn.

Door dergelijk informatiemateriaal te verstrekken dat bedrijven direct kunnen doorsturen en op andere manieren kunnen delen, kunnen publiekstrekkers bezoekers gemakkelijk bereiken. Deze methode zette Groningen Bereikbaar in tijdens grote hinder door de werkzaamheden aan het Julianaplein-kruispunt in 2022.

Via e-mail en met een fysieke roadshow langs grote publiekstrekkers bracht Groningen Bereikbaar de werkzaamheden onder de aandacht. En ze informeerde publiekstrekkers over de digitale toolkit vol communicatiemateriaal en reistips die beschikbaar was in het Nederlands en het Duits (figuur 1 en 2).

Een ander onderdeel van de bezoekersaanpak gaat over de inzet van extra vervoersmogelijkheden tijdens evenementen die veel publiek trekken, zoals festivals en sportwedstrijden. Zo kunnen er tijdens evenementen extra pendelbussen of andere vormen van OV ingezet worden om mensen te motiveren om op afstand te parkeren of überhaupt de auto te laten staan.

Rondom wedstrijden van FC Groningen worden er bijvoorbeeld standaard extra pendelbussen ingezet vanaf 2 P+R’s. En op verschillende centrale plekken in de stad, en op een grotere schaal gedurende de Formule-1 Grand Prix in Zandvoort, worden er fors meer treinen ingezet.

Effecten

Bezoekersaanpakken focussen van oudsher voornamelijk op de korte termijn. Vanwege de toenemende bereikbaarheidsproblematiek en de noodzaak om in te zetten op meer duurzame vormen van vervoer, wordt vandaag de dag juist ook in bezoekersaanpakken ingezet op een meer duurzame gedragsverandering.

Maar voorlopig zijn er onvoldoende ervaringscijfers beschikbaar om betrouwbare uitspraken te doen over de effecten op duurzaamheid en bereikbaarheid op zowel de korte als de lange termijn. Wel kan worden geconstateerd dat herhaling of langdurige inzet meer effect sorteert dan een eenmalige, specifieke push.

Zo zijn de pendelbussen bij FC Groningen inmiddels gemeengoed geworden maar laat de evaluatie van Operatie Julianaplein in Groningen, die voor 47% is ingevuld door bezoekers, zien dat een groot gedeelte van de respondenten na het wegvallen van de werkzaamheden terugvalt in het oude gedrag (zie figuur 3).

Kosten

De kosten van de aanpak zijn afhankelijk van de omvang en de tijd dat de maatregel wordt ingezet.

Aandachtspunten

Publiekstrekkers hebben een grote rol bij de bezoekersaanpak. Zij kunnen zelf maatregelen treffen, of fungeren als medium om informatie te communiceren naar hun bezoekers. Medewerking van deze partijen is daarom van groot belang.

Vuistregels

• Samenwerken met grote publiekstrekkers loont.
• Tijdelijke acties en maatregelen hebben vaak alleen een tijdelijk effect.

Vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen?

Heeft u vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.