Het Ringvaartaquaduct is jarig! Hoe ziet z’n toekomst eruit?
Op 4 februari 1961 opent minister Korthals van Verkeer en Waterstaat snelweg 4A. Dat is ook het moment waarop het Ringvaartaquaduct bij Roelofarendsveen het levenslicht ziet.
De opening is een feestelijke aangelegenheid, met toeschouwers, een feeststoet en de nodige symbolische handelingen. Beetje bij beetje neemt in die jaren het verkeer toe, maar anno 2022 rijden er dagelijks zóveel voertuigen dat het Ringvaartaquaduct niet meer voldoet. Wat gaat er veranderen?
Opening Ringvaartaquaduct grote impact op motorverkeer
Toen het Ringvaartaquaduct werd geopend, had dat veel impact op het motorverkeer in de regio. Verkeer tussen Amsterdam en Rotterdam hoefde daardoor vanaf dat moment niet meer dwars door Leiden of Den Haag. In de decennia die volgden nam dat verkeer in rap tempo toe.
Inmiddels ligt het aantal motorvoertuigen dat dagelijks door ten minste 1 van de 2 aquaducten gaat op 140.000 (cijfers 2019). In 2010 werd er door de verhoogde verkeersintensiteit al een (oostelijk) aquaduct bij gebouwd. Sindsdien gaat al het verkeer richting Amsterdam door het nieuwe, en het verkeer richting Den Haag door het oorspronkelijke, westelijk aquaduct.
Nieuw, moderner aquaduct
Ruim 60 jaar na opening moet ook het oorspronkelijke, westelijke Ringvaartaquaduct worden aangepakt. We verbeteren de komende jaren de verkeersdoorstroming op de snelweg A4 tussen knooppunt Burgerveen en de autoweg N14. Zo blijft de Randstad voor zowel bedrijven als inwoners goed bereikbaar.
Gelijktijdig komt er een gloednieuw aquaduct. Het verkeer in zuidelijke richting (Amsterdam-Den Haag), dat nu door het westelijk aquaduct gaat, heeft te maken met de middenpijler die vroeger de verkeersstromen in tegengestelde richting van elkaar scheidde. Die zorgt voor een onveilig wegbeeld.
‘Automobilisten kiezen er soms op het laatste moment voor om de andere rijstrook te nemen, uit angst dat ze ‘verkeerd uitkomen’. Dat heeft tot ongelukken geleid’, vertelt omgevingsmanager Paul Knoester.
Omdat de middenpijler een essentieel onderdeel in de totale constructie is, kan die niet worden weggehaald, om bijvoorbeeld ruimte te creëren. Bovendien voldoet de doorrijhoogte van het aquaduct niet meer. Knoester: ‘Bij extra hoge vrachtwagens leidt dit soms tot ongelukken omdat zij er niet onderdoor kunnen. Om veiligheidsredenen is ervoor gekozen om ook het oorspronkelijke Ringvaartaquaduct volledig te vervangen.’
Technische uitdaging
De bouw van een nieuw aquaduct, exact op dezelfde plek als het oude bouwwerk, wordt technisch een grote uitdaging. Al het verkeer gaat tijdens de bouw door het oostelijk aquaduct (in 2 richtingen). En in een bouwkuip wordt het oude aquaduct gesloopt in 2 delen, zodat de vaarweg gedurende de sloop voor de helft intact kan blijven.
De sloop gebeurt onder water, omdat open bemaling te veel invloed zou hebben op naastgelegen objecten (oostelijk aquaduct en het aquaduct voor de hogesnelheidstreinen), en omdat een droge bouwkuip pas mogelijk is nadat de bouwkuipvloer is aangebracht. Dat kan pas na verwijdering van de bestaande constructie.
Voor de bouw van het nieuwe aquaduct onderzoekt Rijkswaterstaat 2 varianten. Knoester: ‘In de 1e variant storten we onderwaterbeton en gebruiken we deze betonnen vloer als werkvloer. Dan kun je de bouwput vanaf daar droogpompen, om vervolgens het aquaduct op te bouwen. De andere variant is dat je op de plek van de toerit van het huidige aquaduct een betonnen bak (het nieuwe aquaduct) bouwt en die invaart.’
Hinder voor de scheepvaart
Het Ringvaartaquaduct is van essentieel belang voor de scheepvaart. Die sector krijgt te maken met stremmingen als gevolg van de werkzaamheden. ‘In welke mate is nu nog niet bekend. We doen natuurlijk ons best het zo te plannen dat de hinder daarvan beperkt blijft en gaan daarover graag in gesprek met de omgeving, want ook zij zullen ideeën hebben, die wij kunnen meenemen om de overlast te beperken.’
A4 Burgerveen – N14
De snelweg A4 is een van de belangrijkste landelijke noord-zuidroute door de Randstad en vormt de verbindingsschakel tussen de steden Amsterdam, Den Haag en Rotterdam en de mainports Schiphol en Rotterdam. Een goede verkeersdoorstroming op deze snelweg is van (inter)nationaal belang. Met het toenemende verkeersaanbod komt de bereikbaarheid en doorstroming van dit deel van de regio steeds verder onder druk te staan.
Om deze economisch belangrijke locaties bereikbaar te houden maakt Rijkswaterstaat zich sterk om de knelpunten op de A4 van knooppunt Burgerveen tot aan de Ketheltunnel aan te pakken. Dit doet Rijkswaterstaat vanuit het project A4 Burgerveen-N14 en het project A4 Haaglanden-N14.
Het project A4 Burgerveen-N14 bevindt zich op dit moment in de planuitwerkingsfase. In deze fase werkt het project het voorkeursalternatief dat uit de verkenningsfase kwam verder uit en onderzoekt het in detail. De uitvoering van het project start naar verwachting in 2026.