(Voor in een auto staat een gehaakte bloem die heen en weer beweegt op een veer. Beeldtitel: Zeegrasherstel. Bouwen met natuur in de Zuidwestelijke Delta en Waddenzee. Voice-over:) RUSTIGE MUZIEK DE RUSTIGE MUZIEK BEGINT HARDER TE SPELEN VOICE-OVER: In Nederland zijn we trots op onze waterkeringen. Ze beschermen ons land al lange tijd tegen overstromingen. Toch zijn deze technische maatregelen niet altijd zaligmakend. (Adviseur ecologie Mirte rijdt over de Oosterscheldekering.) DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER Mirte heeft een missie. Zij gelooft erin dat we ons land ook kunnen beschermen door te bouwen met natuur. (Mirte zit in een auto van Rijkswaterstaat en remt af in een haven.) Zeegrasvelden helpen een handje mee om golfslag en de stijgende zeespiegel de baas te blijven. Dankzij de wortels spoelt zand minder makkelijk weg. (Op een van de grassprieten onder water zit een zeenaaktslak.) DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER Ook slaan ze CO2 op, zelfs meer dan bossen. Zeegras zuivert water en zorgt voor zuurstof, wat goed is voor de biodiversiteit. (Het zeegras deint zacht in de stroming.) Kortom, grote velden kunnen helpen met het oplossen van serieuze problemen. Zeegras, verspreid over duizenden hectares, groeide vroeger volop in Nederland. (Oude foto's.) Er werden matrassen mee gevuld, maar ook balen van gemaakt die dienstdeden als zeewering. Vanaf de jaren dertig verdween het zeegras. (Mirte zit aan boord van een boot die bestuurd wordt door een man. Ze wijst naar iets in de verte. Een jongeman staat tot z'n middel in het water en pakt een krat met zeegras aan.) DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER In het Grevelingenmeer werkt Rijkswaterstaat samen met onderzoekers van de Radboud Universiteit en The Fieldwork Company aan het herstel van zeegras. (Twee jongemannen gaan onder water.) Stekjes uit Denemarken worden geplant op locaties waar het nauwelijks stroomt. (Een van de jongemannen plant stekjes in ondiep water.) DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER De planten hebben nu nog veel last van algengroei, waardoor ze te weinig licht krijgen en de bladeren afsterven. Daarom werkt Rijkswaterstaat ook aan een betere waterkwaliteit. (Mirte is weer onderweg met de auto.) De Grevelingen is niet de enige plaats waar de ooit inheemse zoutwaterplant wordt hersteld. (Mirte rijdt over de Afsluitdijk. Mensen staan op het wad.) In de Waddenzee zijn onderzoekers van Rijksuniversiteit Groningen al langer bezig met zeegrasherstel. Eerst samen met Natuurmonumenten en nu met Rijkswaterstaat. Hier worden zaden geïnjecteerd en veel plantjes lukt het de laatste jaren om in de natuur te ontkiemen. (Op haar felgele laarzen stapt Mirte door het water.) Zeegras wint hier langzaam terrein, en dat motiveert. (Mirte staat bij een vrouw die een drone laat opstijgen.) De zeegrasherstelteams hebben nog veel werk te verzetten. Een complexe uitdaging, waar nog jaren onderzoek voor nodig is, maar waar ons land duurzamer, veiliger en natuurlijker van wordt. (Twee mannen meten iets op.) DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER (De leden van het zeegrasherstelteam lopen verder over het wad.) De afgelopen jaren is er veel bereikt en geleerd, en dat geeft Mirte het vertrouwen dat er in de toekomst in Nederland weer grote zeegrasvelden zullen zijn. (In de avondschemering rijdt Mirte over een weg door een groene omgeving.) DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT VERDER EN STOPT DAN (Het Nederlandse wapenschild. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl. In samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen, Witteveen+Bos, The Fieldwork Company en Altenburg en Wymenga.) (Met dank aan: de Radboud University, het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, Natuurmonumenten en andere beheerders in het Waddengebied en de Zuidwestelijke Delta. De archieffoto's zijn beschikbaar gesteld door Historische Vereniging Wieringen. De beelden van het injecteren van de zaden op het Wad zijn beschikbaar gesteld door de Rijksuniversiteit Groningen.) (Dit is een productie in opdracht van Rijkswaterstaat. Copyright 2023 Dutch Maritime Productions & Rijkswaterstaat.)
Groeisucces zeegras in Grevelingen en Veerse Meer
In de Grevelingen en het Veerse Meer is in de afgelopen jaren zeegras geplant in het kader van een zeegrasherstelproject. En met succes! Uit de voorlopige resultaten blijkt dat meer dan 2/3 van de proeflocaties in de Grevelingen en het Veerse Meer het goed doen.
Het doel is om uiteindelijk de zeegrasvelden permanent terug te krijgen in de Grevelingen en het Veerse Meer, elk ter grootte van 7 voetbalvelden (5 ha). ‘In de Grevelingen zijn we al goed op weg: daar staat inmiddels 1,6 ha aan zeegras. Daardoor ontstaat een rijk en biodivers habitat dat het ecosysteem in de Grevelingen echt kan verbeteren,’ aldus ecoloog Kayleigh Lambregts van Rijkswaterstaat.
Experimenten zeegrasvelden
In de Grevelingen is bij Stampersplaat en Veermansplaat in 2022 en 2023 zeegras aangeplant. Deze velden zijn ook dit jaar goed gegroeid. Nieuwe proeven leverden 2 succesvolle locaties in de Grevelingen, gelegen op de Slikken van Flakkee en aan de Zuidkant van Veermansplaat. De resultaten voor het Veerse Meer zijn ook veelbelovend.
Dit jaar is de eerste keer dat hier geëxperimenteerd is met zeegrasvelden. Op 3 locaties zijn proefvelden geplant. Ten zuiden van Kortgene, op de Middelplaten en aan de zuidkant van de Zandkreek. Op 2 van de 3 locaties laten metingen zien dat het zeegras goed aanslaat. Op alle succesvolle locaties is het zeegras met 100-200% toegenomen.
Onderzoeker Lea Hahn van de Rijksuniversiteit Groningen is trots op de resultaten. ‘Met een groot team vrijwilligers en experts van de RUG en The Fieldwork Company is in weer en wind gewerkt aan het aanplanten en monitoren van de zeegrasvelden. Het zijn prachtige velden waar vissen en ander onderwaterleven volop gebruik van maken.’
Tot en met 2027 wordt er onderzoek uitgevoerd waarbij verschillende beplantingsmethoden worden uitgeprobeerd om te zien of dit effect heeft op de kans van overleving van zeegras. Daarnaast wordt er aanvullend onderzoek gedaan naar de omgevingsfactoren die belangrijk zijn voor een succesvol bestaan van de zeegrasvelden.
Proeflocaties
Er zijn dit jaar in totaal 6 nieuwe proeflocaties aangeplant, 3 in de Grevelingen en 3 proeflocaties in het Veerse Meer. Daarnaast zijn de proeflocaties in de Grevelingen van voorgaande jaren gemonitord.
De nieuwe aanplant heeft als doel om nieuwe kansrijke plekken te vinden in beide meren. Door metingen te doen bij die velden kan worden bepaald waarom sommige locaties geschikt zijn en andere minder. Dat leidt hopelijk naar de sleutel tot succes voor grootschalige herintroductie van zeegras.
Zeegrasherstelproject
We werken samen met het consortium Zeegrasherstel aan de herintroductie van groot zeegras in de Grevelingen en Veerse Meer. Hiervoor wordt zeegras aangeplant op verschillende locaties in de Zeeuwse delta.
Het planten van zeegras in de Zuidwestelijke Delta en Waddenzee is onderdeel van een 5-jarig zeegrasherstelproject. In opdracht van Rijkswaterstaat voert een consortium van Witteveen+Bos, Rijksuniversiteit Groningen, The Fieldwork Company en Altenburg en Wymenga het project uit.
Video zeegrasherstel
In deze video vertelt adviseur ecologie meer over zeegrasherstel.