Video's

Welkom op Marken. Overal waar je kijkt, zie je water. Om Marken te beschermen ligt er een dijk om het eiland. Aan twee kanten voldoet hij niet meer aan de regels van de Waterwet. Daarom versterken we de dijk. We doen dat als volgt. We spuiten een eerste, grote laag zand langs de bestaande dijk. Marken ligt op slappe veengrond. Daarom brengen we het zand voor de dijk laag voor laag aan. Als we niet zo beheerst zouden werken, is er kans dat de boel wegzakt. Zo vormen de verschillende lagen zand, bovenop het ingeklonken veen, een stevige, stabiele basis. Met behulp van computers berekenen we precies hoeveel zand er waar moet komen. Nadat de eerste laag zand is ingeklonken, volgt er een nieuwe laag zand. Die laten we ook weer een tijdje inklinken. En dit doen we een keer of negen. We brengen ook verticale drainage aan. Dat zijn een soort filters in de grond, waardoor de grond eerder inklinkt en we het proces met jaren versnellen. De aanvoer van zand en klinkers, mengen, sproeien... We doen bijna alles vanaf het water, dus met minimale overlast. Aan het eind krijgt al dat zand nog een jaartje rust om in te klinken. En daarna brengen we de bekleding aan van de dijk. Op de lange, flauw oplopende buitenberm komt stortsteen. Dit breekt de golven. Het zetsteen op de buitenzijde beschermt de dijk tegen aantasting door golven of hoogwater. En de binnenzijde bekleden we met klei en gras.Hierdoor is de dijk goed bestand tegen water, regen en wind. Al deze factoren samen zorgen voor een waterveilige dijk. De grond zal met de tijd iets inklinken. Daarom leggen we de dijk sterker aan dan strikt noodzakelijk, zodat de hoogte ook over vijftig jaar nog voldoende is. En nu we toch flink bezig zijn op Marken, kijken we ook direct wat we kunnen doen om natuur en recreatie hier te verbeteren. Straks ligt er weer een goed pad. We zorgen dat de strandjes er weer tiptop bijliggen. En voor natuurliefhebbers komt er onder andere een nieuw vogelkijkscherm. Zo kunnen bewoners en bezoekers nog meer genieten van de dijk. En is het eiland weer vijftig jaar beschermd tegen het water. Meer weten? Kijk op rijkswaterstaat.nl/dijkversterkingmarken. Een productie van Rijkswaterstaat ©2024

Een veilige dijk voor Marken Fred Hemstra, technisch manager Combinatie Hof op Marken: 'Op deze mooie dag zijn wij vandaag op Marken. Daar is de Combinatie Hof op Marken bezig met het dijkversterkingsproject. En we gaan nu een kijkje nemen naar het zandsproeiproces. Hier recht voor ons, daar ligt de VW9 grondpers. En dat is dus het ponton waar het zand op wordt verwerkt en dat wordt gemengd met water. En dat water-zandmengsel gaat dus door die persleiding, met die gele tonnen, loopt naar het sproeiponton. En die sproeit, eigenlijk een soort heel grote douchekop, sproeit het zand netjes over het gewenste oppervlakte. Dus geen grote bulten, geen diepe dalen, maar gewoon netjes sproeien van het zand onder water. In totaal moet op het hele werk 350.000 kuub zand worden verwerkt. Dat gebeurt laagswijs, omdat we te maken hebben met een heel slechte bodem. Dus we brengen echt hele dunne laagjes aan van vijftig centimeter. Dat kan dan naar beneden zetten en inklinken en pas dan is de ondergrond weer stabiel. En dat we dan om de zes, zeven weken weer een nieuwe laag kunnen aanbrengen van 50 centimeter. En zo bouwen we stapsgewijs het hele zandlichaam van de nieuwe dijk op. Op het werk staat heel veel monitoringsapparatuur. Daar wordt de zetting, de zakking van het zand gemeten. Daar worden de waterspanningen gemeten. Daar worden de horizontale afschuivingen gemeten. En die geven een heel goede indicatie, ook voor onze geotechnici, om te bepalen, uiteindelijk: hoeveel zand moet er definitief in het werk worden verwerkt. De dijk van Marken, die is afgekeurd conform de Waterwet. Dus in het kader van het Hoogwaterbeschermingsprogramma dient er weer een nieuwe dijkversterking plaats te vinden op Marken. We werken uiteindelijk met deze dijkversterking voor een heel veilig Marken. Het is een heel complex gebeuren. Met name ook vanwege wat er dus gebeurt in de ondergrond. Dus stap voor stap, rustig aan, kan Marken straks terugzien op een veilige dijk.' Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl/dijkversterkingmarken Een productie van Rijkswaterstaat ©2024

(Het dorp Marken.) VOICE-OVER: Onze dijk, al generaties lang beschermt hij ons tegen het water. (Een kind aan het water.) Elke Marker koestert er herinneringen aan, van stormachtige wandelingen, tot de eerste kus. Nu is het tijd voor nieuwe herinneringen, met een nieuwe dijk die zorgt dat dit unieke stukje Nederland behouden blijft. ADRIANA STAM: Mijn grootmoeder is hier geboren in het begin van de 20e eeuw. En bij een enorme brand in de buurt is zij met haar familie naar Monnickendam verhuisd. En ik ben weer teruggekomen naar Marken. Ik woon hier pal op de dijk. Ja, je kijkt gewoon uit over het water en dat is gewoon heerlijk. En je hoort ook, als je in bed ligt, het kabbelen van het water. Ja, het woont hier gewoon fantastisch mooi. (IJsbrekers langs de dijk.) De dijk is natuurlijk sowieso van groot belang, maar wij zien dat niet zozeer als een enorme veiligheid tegen het water, wij zien het meer als een onderdeel van het voormalige eiland. De dijk vertelt ook gewoon een verhaal. De dijk is niet recht, die heeft allemaal inhammen. Dat heeft allemaal te maken met dijkdoorbraken die er vroeger hebben plaatsgevonden. Ik vind het heerlijk om vooral aan het eind van de middag, begin van de avond om langs de dijk te lopen. Dan heb je aan de ene kant het land en aan de andere kant het water en dat geeft gewoon een speciale sfeer, dan kom je helemaal tot rust. (Een uitgestrekt landschap met in de verte het water.) VOICE-OVER: De dijk heeft niet alleen mooie verhalen. Overstromingen en stormen zorgden ervoor dat de Markers steeds meer land af moesten staan en niet altijd veilig waren. OUTGER ZONDERVAN: We staan nu op de Moeniswerf en op deze terp is mijn moeder geboren ooit. Die woonde hier in een woning. Later zat ze op school, de plek waar nu het Dorpshuis staat. En als er dan een harde noordwesterstorm stond, dan keek de bovenmeester of er daar, dus bij paal 53, water over de dijk kwam. En dan stuurde hij alle kinderen naar huis die verder van school af woonden dan de kerkbuurt. Want anders konden ze niet meer thuiskomen. Alleen, in 1916, toen was die storm extreem en toen sloeg daar die woning kapot, zeker de onderkant waar mijn grootouders woonden, en toen zijn ze overgegaan op zolder bij de buren. (Aldus Outger Zondervan. Een bordje met daarop de tekst: In 1916 kwam het water tot hier!) Er stond dus in de winter van '58, stond er een behoorlijke noordoosterstorm. En dan rij je de volle zee van die kant af en dan had je de druk, vanaf de Afsluitdijk werd het water opgestuwd hiernaartoe. En dan liepen hier aan de oostzijde, liepen dan golven over de dijkjes heen. En toen kwam er zoveel water over de dijk dat de sloten helemaal tot aan de weilanden gevuld stonden met water. (Outger met een fiets.) Maar ja, als er zo een noordooster stond, dan liepen die golfjes over de dijk en dan gingen we fietsen op dat dijkje en dan liepen die golven mooi tussen de spaken van je fiets door. Dat was wel leuk en niemand zag daar gevaar in, geen mens. (Hij klimt over een hek heen, in een wei met schapen.) We hebben nou een veilig gevoel, maar goed, die dijkjes zien er niet uit op het ogenblik. Dus het zou wel mooi wezen als er een mooie, knappe dijk kwam. (Hij kijkt naar het water. Op een terp in de verte staan enkele huizen.) RUSTIGE MUZIEK VOICE-OVER: Nu schrijven we opnieuw geschiedenis met een stevige, nieuwe dijk die de Markers en ons land beschermt tegen het water. En waar er eerder steeds meer land moest worden opgegeven, krijgen de Markers er nu een nieuw stukje land bij met meer ruimte voor ontspanning en natuurontwikkeling, een plek om te genieten. KYLE ZEEMAN: Vroeger ging ik altijd met mijn opa en mijn zusje samen een rondje lopen op de dijk. En we gingen altijd dan op zoek naar insectjes of gewoon een leuk rondje lopen omdat we dan even vrij waren van school. Het gemis van mijn opa is gewoon enorm erg en dan die herinnering aan de dijk is dan heel bijzonder. (Aldus Kyle Zeeman. Hij loopt op de dijk.) Hoe de dijk er nu bij ligt, is gewoon minder dan dat het vroeger was. Want toen ik er met mijn opa liep, was het gewoon echt een heel stevige dijk en kon je gewoon zonder door je enkel te gaan, kon je erover lopen en dat is nou helemaal niet meer zo. Je moet nu oppassen met waar je loopt. (Kyle tuurt naar de horizon.) Nou, ik merk gewoon de laatste tijd dat de jeugd heel veel behoefte heeft aan meer ruimte om te zwemmen, meer recreatiemogelijkheden, meer strandjes. En ik zit nu bij de jeugdraad en wij willen graag dat Marken leefbaar blijft voor de jeugd en dat de jeugd op Marken blijft wonen. En daarbij hoort natuurlijk ook een stevige dijk, zodat de veiligheid van Marken ook belangrijk blijft, ook voor later, voor de toekomst. VOICE-OVER: De dijk op Marken houdt het water al meer dan 60 jaar tegen. Nu maakt Rijkswaterstaat de dijk weer klaar voor de toekomst... en zorgen we dat ook komende generaties op Marken kunnen worden grootgebracht. (Meeuwen vliegen boven de jachthaven. Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit.) DE RUSTIGE MUZIEK SPEELT NOG EVEN VERDER EN EBT DAN WEG (Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl/dijkversterkingmarken. Een productie van Rijkswaterstaat in samenwerking met het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Het logo van het HWBP met daaronder: Copyright 2021.)