Onderzoek water- en bodemkwaliteit Veerse Meer

[Beelden van het Veerse Meer.] [Voice-over] Het Veerse meer, een twee-en-twintig kilometer lang meer in Zeeland. Vroeger was het meer een open zeearm totdat de Zandkreekdam en de Veerse Gatdam begin jaren zestig werden gebouwd als onderdeel van de Deltawerken. Door deze afsluiting verdween er het getijde en werd het zilte water zout. [Voice-over] In de jaren daarna werd het water troebel ontstond er overtollig zeesla en was er een flinke algentoename. Daarom is uiteindelijk in 2004 , aan de Oostkant van het Veerse Meer de doorlaat Katse Heule gerealiseerd. Het water werd weer overwegend zout de problemen verdwenen en lang ging het zelfs goed met het meer. Tot 2019. [Spreker; Roel van der Mast - Duiker en vrijwilliger, Nederlandse Onderwatersportbond.] Twee jaar gelden werd ik getipt. Van; ‘Hé Roel, we zien toch wel veel van die witte matrassen’ Maar dat zijn eigenlijk bacteriën heb ik me laten vertellen. ’Wat is er aan de hand? We hebben eerst een hele mooie bodem gehad met oesters, zand en visjes en dat gebiedje, dat wordt steeds kleiner’. Toen hebben we contact gezocht met Rijkswaterstaat van: ‘Goh, wat is er aan de hand?’. Het is schrikbarend dat je vlakbij de Katse Heule daar waar eigenlijk het meest verse water het Veerse Meer in komt dat je daar ook die bacteriën tot wel zes meter diepte tegenkomt. Dat is echt triest, dat kan niet. [Voice-over] Vanwege de achteruitgang van de water- en bodemkwaliteit werd monitoring opgeschaald en aanvullend onderzoek gestart naar de oorzaak van de problemen. Er er wordt onderzocht welke maatregelen kunnen bijdragen aan een oplossing. [Spreker; Jan-Willem Slager - Projectleider Onderzoek Veerse Meer, Rijkswaterstaat] In 2004 is de Katse Heule aangelegd Daardoor stroomt er door een koker zuurstofrijk water vanuit de Oosterschelde het Veerse Meer in en met eb op de Oosterschelde weer terug. Daardoor is er verversing in het Veerse Meer. Maar de zuurstofvraag in het Veerse Meer is zeer groot, ook vanuit de bodem bijvoorbeeld dat we nu op verschillende plekken in het Veerse Meer bodemproblematiek hebben. Te weinig zuurstof dringt te weinig diep in het water. En het lijkt erop dat die zuurstof- problematiek steeds hoger komt te liggen. En dat gaan we dus ook in ons onderzoek verder onderzoeken. Hoe hoog komt het? Wat is de trend daarvan? En wat zijn mogelijke oplossingen? [Voice-over] De onderzoeken die worden uitgevoerd zijn uiteenlopend. Van kwallentellingen en metingen naar de soorten en hoeveelheden wier. Tot metingen naar zuurstof, temperatuur en zoutgehalte van het water op zeventien locaties. Daarnaast wordt er ook uitvoerig onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van het bodemleven. [Spreker; Helga van der Jagt - Ecoloog, Bureau Waardenburg] Wij kijken naar de levende beestjes in de bodem. En dan voornamelijk, wormen, schelpdieren, slakjes kreeftjes zien we soms en die soorten die in de bodem leven zijn een indicator voor de waterkwaliteit. Het probleem met ‚’t Veerse Meer is dat die zuurstofloosheid niet alleen maar in de diepe putten zit. Maar ook af en toe echt best ver omhoog komt naar de ondiepe delen. En juist in die ondiepe delen daar leven heel veel beestjes, heel veel schelpen en je komt ook van allerlei mooie wormen ook tegen en als je daar een periode van zuurstofloosheid hebt dan gaat er in een keer heel veel dood en dan raakt je ecosysteem ook verstoord. [Voice-over] Alle data uit monitoring en onderzoek worden verzameld en samengebracht door Deltares in modellen. Die modellen helpen in het leggen van verbanden om zo oorzaken voor de problemen te kunnen herkennen en mogelijke oplossingen te toetsen op effectiviteit. [Gebouw van Deltares - Spreker; Theo Prins - Senior onderzoeker, Deltares] Het mooie van modellen is dat we nabootsen wat er in de werkelijkheid gebeurt. Enigszins versimpeld. Als we bijvoorbeeld meer Oosterscheldewater in het Veerse Meer zouden toelaten Wat gebeurt er dan? Hoe gaat het dan met de verversing? En met de doorstroming? En heeft het dan effect op bijvoorbeeld die zuurstofloosheid? Zo kunnen we op die manier, met die modellen allerlei experimenten doen om voorspellingen te doen over de effecten van maatregelen. Op basis daarvan kunnen we Rijkswaterstaat in ieder geval adviseren over welke maatregelen zijn wel effectief en welke niet. [terug bij spreker Jan-Willem Slager] We hebben in een goed beeld van wat zijn nou de achterliggende oorzaken van de problemen die we zien. En we hebben een goed beeld van hoe gaat dat meer zich ontwikkelen? We doen dit samen met de omgeving. En dan willen we een spoorboekje maken waarop de ingrepen zichtbaar zijn de mogelijke maatregelen. Ja, kijken van hoe kunnen we dit meer in de toekomst gaan beheren. Welke dingen moeten we op korte termijn doen? Welke grotere ingrepen moeten we verder gaan voorbereiden? Dus dit onderzoek moet echt de basis leggen voor een duurzaam beheer en voor een klimaatadaptief plan voor de toekomst. [Voice-over] Wil je meer weten over het onderzoek en de eerste bevindingen van Rijkswaterstaat? Ga dan naar de projectpagina op Rijkswaterstaat.nl.