Factsheet: Aanpak sluipverkeer

In sommige gevallen is afsluiten van bepaalde wegen de enige oplossing, in andere gevallen kan worden volstaan met maatregelen om het gebruik van de weg te ontmoedigen of een (veilig) weggedrag af te dwingen.

Denk aan de volgende type maatregelen:

• geslotenverklaring (al dan niet in combinatie met tijdsvenster) of andere ingrepen in de verkeerscirculatie zoals verplichte rijrichtingen, instellen eenrichtingsverkeer of het aanbrengen van een fysieke knip in een weg
• geslotenverklaring (al dan niet in combinatie met tijdsvenster) in combinatie met ontheffingen. Belanghebbenden, zoals omwonenden, moeten een goed te definiëren doelgroep zijn en wel ontheffing van de afsluiting krijgen. Wanneer zich in het afgesloten gebied ook bedrijven of winkels bevinden, behoeft de afweging voor en instelling van deze maatregel extra aandacht. De uitvoering kan op verschillende manieren plaatsvinden. Bij kortdurende werkzaamheden bijvoorbeeld met de inzet van een verkeersregelaar of een (tijdelijke) of permanente installatie. Een voorbeeld hiervan is een verbod voor doorgaand verkeer op de Griftdijk in Nijmegen.
• snelheidsverlaging in combinatie met of snelheidsremmende maatregelen, zoals drempels, plantenbakken, om-en-om-regeling.

In alle gevallen is er een sterk raakvlak met de factsheets over reis- en route-informatie en de Factsheet: Netwerkbreed verkeersmanagement. Het is in ieder geval van groot belang dat afsluitingen goed geregistreerd worden en verwerkt worden in navigatiesystemen.

Actuele ontwikkelingen

Vanuit het project Data top 15 vindt momenteel overleg plaats met de leveranciers van navigatiesoftware over een structurele en geautomatiseerde uitwisseling van informatie tussen wegbeheerders en de zogenaamde serviceproviders om informatie over de wegencategorisering, regelstrategieën en regelscenario’s uit te wisselen.

Zie hiervoor ook de Factsheet: Actuele navigatiekaarten. Via de Europese ITS Directive en Real-time Traffic Information (RTTI) delegated regulation worden wegbeheerders in de komende jaren in toenemende mate verplicht data digitaal aan te leveren en worden serviceproviders verplicht deze informatie te gebruiken.

Bereikbaarheidseffecten

De effecten van de aanpak sluipverkeer zijn afhankelijk van de genomen maatregelen en hebben als doelstelling om de hinder op het onderliggend wegennet te verminderen. Primair hebben de effecten vooral een positief effect op de leefbaarheid en mogelijk verkeersveiligheid voor langzaam verkeer deelnemers.

Gevolg is dat ook bestemmingsverkeer (zonder een ontheffing) een langere reistijd ondervindt. Dit bestemmings- en sluipverkeer moet zich over andere delen van het wegennet afwikkelen, waardoor nieuwe knelpunten kunnen ontstaan. Het treffen van sluipverkeermaatregelen vraagt daarmee altijd een goede analyse van de verdrijvingseffecten.

Verkeersmodelstudie

In sommige situaties kan een verkeersmodelstudie daarvoor nodig zijn. Een analyse van sluipverkeer vraagt altijd een gebiedsgerichte aanpak en een samenhangend maatregelpakket waarbij mogelijk ook mitigerende maatregelen op andere routes worden getroffen.

Het treffen van vergaande maatregelen in de verkeerscirculatie vraagt daarom om een goed voorbereidings- en veelal participatieproces om het verkeerskundig effect, het draagvlak in te kunnen schatten en de benodigde verkeersbesluiten goed te kunnen motiveren.

Effecten lange termijn

Het is niet mogelijk om in het algemeen de langetermijneffecten te beschrijven. Deze zijn sterk afhankelijk van de situatie en de maatregel. Zeker bij toepassing als onderdeel van de Hinderaanpak bij werkzaamheden.

Blijft het knelpunt (de aanleiding voor het sluipen) bestaan of wordt deze weggenomen met de infrastructurele aanpassingen, wordt de maatregel in stand gehouden, enzovoort.

Duurzaamheidseffecten

De duurzaamheidseffecten gemeten in uitstoot zijn niet onderzocht. De verwachting is dat deze een marginaal effect hebben. Aan de ene kant wordt voorkomen dat doorgaand verkeer een langere (sluip)route over het onderliggend wegennet rijdt. Aan de andere kant kan de afsluiting een langere route opleveren voor het bestemmingsverkeer.

Variabelen die van invloed zijn op effecten

Er zijn verschillende variabelen denkbaar die invloed kunnen hebben op de effecten en naleving:

• de wijze, vorm en duur van de maatregelen, inclusief de vorm van handhaving
• de aanwezigheid van parallelle wegen waardoor een 'waterbed'-effect kan ontstaan
• het draagvlak onder de bevolking, ‘ik ben geen sluiper, want dit is de kortste route’
• de communicatie bij keuzepunten

Kosten

De kosten zijn afhankelijk van het type maatregel en de wijze van uitvoering en handhaving. Ze variëren van enkele honderden euro’s voor het plaatsen van verkeersborden tot investeringen hoger dan 100.000 euro bij het realiseren van een permanente afsluiting of een systeem van selectieve toegangsverlening met kentekenherkenning.

Aandachtspunten

• Besteed bij het ophalen van klanteisen (KES-proces) vroegtijdig aandacht aan eventuele bestaande zorgen over sluipverkeer. Het voorbereidingsproces van sluipverkeerwerende maatregelen kan in geval van grote ingrepen in de verkeerscirculatie een aanzienlijke doorlooptijd vragen. Zowel vanwege eventuele inkoop- en aanbestedingsprocedures als de doorlooptijd van het proces.
• Veel van de bovenstaande maatregelen vereisen een verkeersbesluit dat openstaat voor beroep en bezwaar. Daarnaast kan een ondernemer, als deze van mening is dat deze onevenredig nadeel ondervindt, een beroep doen op nadeelcompensatie. Daarbij moet de ondernemer wel kunnen aantonen dat de maatregel daadwerkelijk impact heeft op een substantieel deel van de omzet. Een richtbedrag is daarbij 6% van de jaaromzet.
• Het realiseren van sluipverkeerwerende maatregelen gaat veelal gepaard met een monitoringsplan om het effect te kunnen monitoren.

Geraadpleegde bronnen

Kennismodule Verkeersmanagement met hierin opgenomen de publicatie Selectieve toegang en doseren (CROW, publicatie 268).

Vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen?

Heeft u vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.