Praktijkvoorbeeld: Doorlaatbewijzen Formule 1

Een groot deel van de omgeving van Zandvoort werd tijdelijk autoluw gemaakt om de bereikbaarheid van het circuit en Zandvoort voor nood- en hulpdiensten te garanderen, overlast in de omliggende gebieden te beperken en bezoekers te stimuleren gebruik te maken van de fiets, het openbaar vervoer of georganiseerd busvervoer.

Alleen specifieke groepen bewoners, werknemers, nood- en hulpdiensten en verschillende verkeersstromen van de Heineken Formula 1 Dutch Grand Prix (DGP) kregen in deze periode toegang tot Zandvoort en omgeving. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende deelgebieden waarbij de toegang tot Zandvoort het strengste wordt gereguleerd.

Verkeer dat deze gebieden wil bezoeken, moet in bezit zijn van een 'doorlaatbewijs'. Dit doorlaatbewijs is in feite een RVV-ontheffing om verschillende wegafsluitingen te mogen te passeren.

De verkeersmaatregelen die hiervoor nodig zijn, strekken zich uit tot de gemeentes Haarlem en Bloemendaal en omvatten ook wegen van de provincie Noord-Holland.

Het proces dat is doorlopen, kan op hoofdlijnen worden vergeleken met het proces dat noodzakelijk is bij het afsluiten van een gebied om sluipverkeer te voorkomen (zie ook de Factsheet: Aanpak sluipverkeer).

Voorbereiding en uitvoering

Voordat daadwerkelijk overgegaan kan worden tot het treffen van een afsluiting en het al dan niet doorlaten van een weggebruiker moet, als er geen sprake is van een urgente of acute situatie, een goed planproces worden doorlopen.

De inhoudelijke basis: Het mobiliteitsplan

De uitvoering kent meerdere stappen. Allereerst zal er een goede reden zijn op basis waarvan de afsluiting (verkeersmaatregel) wordt getroffen. Het mobiliteitsplan van de DGP met bijbehorende verkeersmaatregelen is onderdeel van de evenementenvergunning die door de DGP als evenementenorganisator bij de gemeente Zandvoort wordt beoordeeld.

De gemeente vraagt advies en/of een verklaring van geen bezwaar van alle betrokken ambtelijke diensten. Voordat dit plan wordt ingediend vindt er informeel overleg en afstemming plaats.

De juridische basis: Het verkeersbesluit

Er zijn in Nederland verschillende wegbeheerders die voor verkeersmaatregelen korter dan 4 maanden geen verkeersbesluit treffen. Zij beroepen zich op jurisprudentie waaruit blijkt dat geen verkeersbesluit noodzakelijk is omdat de verkeersmaatregelen kort duren en er geen grote belangen spelen.

Aan deze laatste voorwaarde wordt in geval van een afsluiting van de toegang van een geheel gebied in de meeste gevallen niet voldaan.

Een ingehuurd adviseur voor de verkeersbesluiten in samenwerking met de betrokken wegbeheerders bereiden de verkeersbesluiten voor de wegafsluitingen, maar ook het aanpassen van de verkeerscirculatie (eenrichtingsverkeer) en het afsluiten van parkeerplaatsen voor.

Zij doen dit in de periode voor het indienen van de evenementenvergunning op basis van de verkeersmaatregeltekeningen van de DGP. Op het moment dat de aanvraag voor de evenementenvergunning door de DGP is ingediend, publiceren de wegbeheerders de verkeersbesluiten.

Deze verkeersbesluiten gaan gepaard met een uitgebreide onderbouwing van nut- en noodzaak van de verkeersbesluiten. Een dergelijke onderbouwing is noodzakelijk om aan te tonen dat een duidelijke belangenafweging plaatsvond.

Voor de DGP zijn deze verkeersbesluiten eind mei gepubliceerd (ruim 3 maanden voor het evenement) zodat in ieder geval de bezwaarperiode volledig voor de start van het evenement en grotendeels buiten de schoolvakanties plaatsvond.

Om de samenhang tussen de verschillende verkeersbesluiten van de verschillende wegbeheerders inzichtelijk te maken is voor de eerste editie ook een online GIS-viewer gemaakt met daarin een toelichting op de verkeersbesluiten. De verkeersbesluitplichtige verkeersmaatregelen werden in een geografische (GIS)kaart weergegeven.

Beleidsregels uitgifte doorlaatbewijzen

Om een wegafsluiting (verkeersbord C01) legaal te kunnen passeren, moeten de wegbeheerder formeel een RVV-ontheffing afgeven. Een automobilist op de route naar Zandvoort of Bloemendaal aan Zee passeert afsluitingen op wegen van verschillende wegbeheerders.

Dit vraagt dus een nauwe samenwerking tussen de verschillende wegbeheerders om de inspanningen voor de weggebruikers beperkt te houden. Het is immers niet wenselijk dat de weggebruiker zich tot meerdere wegbeheerders moet richten om een RVV-ontheffing te krijgen.

Daarom wordt samengewerkt bij de uitgifte van deze 'doorlaatbewijzen’ waarbij een weggebruiker via dit doorlaatbewijs de benodigde RVV-ontheffingen ontvangt. Het mobiliteitsplan van de DGP is opgebouwd uit verschillende ringen. Ring 1 is het evenementengebied waar geen autoverkeer mogelijk is.

Ring 2 is het afgesloten gebied globaal achter de duinen die Overveen, Bloemendaal en Aerdenhout scheiden van Zandvoort en Bloemendaal aan Zee.

Ring 3 betrof de overige afgesloten gebieden ten oosten van de duinenrij. Voor Ring 2 waren de doorlaatbewijzen om de kans op misbruik te reduceren vormgegeven als een eenmalige bruikbare sticker die weggebruikers op de voorruit moesten aanbrengen.

Voor de derde ring, waar het risico op misbruik lager werd ingeschat, waren de doorlaatbewijzen vormgegeven als (kartonnen) spiegelhangers.

Beleidsregels

Alle betrokken wegbeheerders legden vast (zie beleidsregels) aan wie een dergelijk doorlaatbewijs verstrekt kon worden. De gemeenten Bloemendaal en Haarlem gaven de gemeente Zandvoort het mandaat om op basis van de beleidsregels de ontheffingen uit te geven.

De provincie Noord-Holland mandateerde de gemeente Zandvoort niet, maar verstrekt op basis van een door de gemeente Zandvoort opgestelde groslijst van deze RVV-ontheffingen. Deze beleidsregels boden de ruimte om binnen ring 3, 2 spiegelhangers per huisadres te verspreiden.

In ring 2 (Zandvoort) kregen de inwoners en ondernemers waarvan het kenteken bekend was vanuit of de RDW-kentekenregistratie of administratie van Parkeervergunningen 'van ambtswege' een doorlaatbewijs toegestuurd. Vooraf konden zij ook op een website controleren of hun kenteken inderdaad was opgenomen in de administratie van de doorlaatbewijzen.

Was dit niet het geval, of wilden bewoners, ondernemers en recreatieondernemers een (extra) doorlaatbewijs aanvragen, dan was dit mogelijk als zij konden aantonen dat zij over parkeercapaciteit beschikten (parkeren op eigen terrein). Ook waren er regelingen voor zorgpersoneel en mantelzorgers.

Zij moesten hun doorlaatbewijs aanvragen via een daarvoor ingerichte website of deze aanvraag bij het gemeentehuis indienen, waarna werd beoordeeld of de aanvraag voldeed aan de gestelde eisen. Voor bijzondere situaties waarin de beleidsregels niet werd voorzien, kon de gemeente eventueel een hardheidsclausule gebruiken.

Om de administratieve last werkbaar te houden is het uitgangspunt gehanteerd dat logistiek dienstverleners en leveranciers in herkenbare voertuigen doorgang werd geboden. Dit kon ook omdat tijdens het weekend in geheel Zandvoort betaald parkeren niet mogelijk was.

Zou een voertuig de afsluiting passeren en alsnog langdurig in Zandvoort blijven, dan kon deze via het parkeerregiem worden verbaliseerd en eventueel worden afgesleept.

Uitvoering

Een door de DGP gecontracteerde verspreider verzorgde de uitgifte en verspreiding van de doorlaatbewijzen. Ook was de DGP verantwoordelijk voor inzet en instructie van de verkeersregelaars die uiteindelijk ook de toegang tot de verschillende gebieden reguleerden.

De verkeersregelaars stonden in verbinding met het Operationeel Coördinatie Centrum waarin naast de organisatie van de Dutch Grand Prix ook onder andere vertegenwoordigers van de wegbeheerders en nood- en hulpdiensten aanwezig waren.

De medewerkers van de wegbeheerders konden gedurende dit weekend besluiten om op basis van de hardheidsclausule doorgang te verlenen. Via de medewerkers van de nood- en hulpdiensten was er een verbinding met de gemeenschappelijke regionale meldkamer.

Resultaat

Het belangrijkste resultaat van het regiem van doorlaatbewijzen is dat daadwerkelijk de gewenste modal shift van de bezoekers naar een duurzame modaliteit is bereikt, de bereikbaarheid voor Zandvoort voor nood- en hulpdiensten was gegarandeerd en er in de omliggende gebieden geen sprake was van parkeeroverlast.

Waar bij eerdere edities van de Formule 1 in Zandvoort overal geparkeerde auto’s te vinden waren, waren nu de parkeerterreinen in Zandvoort zelfs niet volledig gevuld. De website met daarop de GIS-viewer met de verkeersmaatregelen had in totaal zo’n 90.000 pageviews.

Aandachtspunten bij inzet elders

• Neem ruim de tijd voor het voorbereidingstraject. Denk hierbij aan de zorgvuldige documentatie voor het verkeersbesluit als de beleidsregels voor de ontheffingsverlening, maar ook de communicatie. Enerzijds moet de communicatie voor iedereen begrijpelijk en helder zijn, maar anderzijds moet deze ook verschillende 'verplichte' onderwerpen bevatten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de voorwaarden bij de RVV-ontheffing, maar ook de mogelijkheden voor bewaar en beroep in het geval als een aanvraag voor een doorlaatbewijs wordt afgewezen.
• Houd er rekening mee dat het besluit om een doorlaatbewijs af te geven of te weigeren open staat voor bezwaar en beroep.
• De kwaliteit van de aangeleverde databestanden die gebruikt worden voor het verspreiden van doorlaatbewijzen moet goed zijn. Zowel in de parkeerontheffingsadministratie als op basis van postcodegebieden de geselecteerde straten bleken niet 100% betrouwbaar.
• Verschillende bij de verspreider aangeleverde postzendingen zijn niet of pas weken na de Formule 1 op de bestemde adressen afgeleverd. Overweeg de verspreiding zelf te organiseren.
• Houd rekening met misbruik.

Vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen?

Heeft u vragen of opmerkingen over de Toolbox Slim Reizen? Neem dan contact met ons op via het contactformulier.