Wat te doen bij een incident in de Heinenoordtunnel?
In een tunnel waar elke dag zo’n 110.000 voertuigen doorheen rijden, kan altijd iets gebeuren. Pech, een ongeval of brand bijvoorbeeld. Daarom zitten tunnels vol technische installaties zodat mensen zich kunnen redden in de eerste minuten voordat de hulpdiensten er zijn.
Ronald Mante, coördinator van het Steunpunt Tunnelveiligheid (STV) van Rijkswaterstaat, geeft hier tekst en uitleg over en vertelt ook wat weggebruikers moeten doen als ze stil komen te staan in de Heinenoordtunnel. Het STV is ons loket waar alle kennis over tunnelveiligheid gebundeld is.
Tunnels zijn relatief veilig, maar vragen toch voortdurend aandacht, weet Mante. 'Dat is, omdat het besloten ruimtes zijn waar rook, hitte en gevaarlijke stoffen zich bij een calamiteit kunnen ophopen, wat gevaar voor mensen kan opleveren.'
In tunnels gelden daarom speciale richtlijnen voor veiligheid. Met name sinds de invoering van de Europese tunnelrichtlijn in 2004 is de veiligheid in veel Europese tunnels enorm verbeterd. Een paar grote tunnelbranden in de Alpen vormden hiervoor destijds de aanleiding.
Nadien zijn de veiligheidsmaatregelen in de Europese tunnels (zoals voor ventilatie en vluchtwegen) sterk verbeterd.
Hoog veiligheidsniveau
De Nederlandse vertaling van de richtlijn is strenger, omdat de Nederlandse tunnels al een hoger veiligheidsniveau hadden. Een verschil is bijvoorbeeld dat in Nederland verkeer per tunnelbuis maar in 1 richting mag rijden.
'Een hoger veiligheidsniveau is ook wel passend', vindt Mante, 'omdat door de Nederlandse tunnels internationaal gezien heel veel verkeer rijdt'.
24-uurs bewaking
In ons land houden wegverkeersleiders tunnels 24 uur per dag in de gaten met camera’s en detectiesystemen. Zo beschikt de Heinenoordtunnel bijvoorbeeld over installaties die rook signaleren en vervolgens ventilatoren aanzetten. Ook zijn er sensoren die stilstaande voertuigen automatisch opmerken.
'Aan al dit soort systemen zijn procedures gekoppeld die zijn vastgelegd in de Landelijke Tunnelstandaard', vertelt Mante. 'De mensen in de verkeerscentrale zijn goed opgeleid en weten hoe ze de systemen moeten bedienen en de procedures moeten toepassen.'
'Bij brand bijvoorbeeld kunnen ze via elektronische borden boven de weg de snelheid op wegen richting de tunnel verlagen, de tunnel afsluiten en hulpdiensten alarmeren. Ook schakelen ze bij een ongeval of auto’s met pech de bergingsdienst in zodat de weg snel weer vrijgegeven kan worden voor verkeer.'
Hulppostkasten
De Heinenoordtunnel beschikt over meerdere hulppostkasten, waar weggebruikers brandblussers uit kunnen halen om een kleine brand zelf te blussen.
Mante: 'De centrale krijgt dankzij een sensor direct een signaal door zodra iemand een deur van een hulppostkast opent. Ze krijgen ook een signaal wanneer iemand een nooddeur opent. De mensen in de verkeerscentrale kunnen zo direct op afstand hulp bieden.'
De wegverkeersleider kan via de omroepinstallatie instructies geven of borden met pictogrammen inschakelen om mensen de juiste kant op te begeleiden. Brand komt volgens Mante zelden voor in onze tunnels, maar ongevallen en pech zijn wel aan de orde van de dag, ondanks alle maatregelen die we treffen om incidenten te voorkomen.
Dit betekent in de meeste gevallen direct gevaar, omdat voertuigen dan stil komen te staan. Het is dan essentieel dat weggebruikers weten wat ze kunnen doen om zichzelf in veiligheid te brengen en risico’s voor anderen te beperken.
Blijf dicht bij de wand
Het belangrijkste advies bij pech of een botsing is om zo snel mogelijk een parkeerplaats te vinden buiten de tunnel. Of anders het voertuig zo dicht mogelijk bij de wand te parkeren en de alarmlichten aan te zetten. Verlaat het voertuig liefst met een veiligheidsvest aan.
Steek de weg nooit over maar blijf zo dicht mogelijk bij de tunnelwand om een aanrijding te voorkomen. Ook raden we aan om via de noodtelefoon in de hulppostkast contact op te nemen met de wegverkeersleider, omdat die veiligheidsinstructies kan geven.
Staat een pechvoertuig op de middelste rijstrook, dan sluit de wegverkeersleider deze af, samen met de rechterrijstrook. Andere weggebruikers zien dan een rood kruis boven de weg. De bestuurder kan dan veilig het voertuig verlaten en wachten op hulp.
Bij brand is het goed om te weten dat de Heinenoordtunnel sinds de zomer van 2023 beschikt over een middentunnelkanaal (MTK). Een speciale vluchtgang tussen de 2 tunnelbuizen waar bij brand geen rook in terecht kan komen. Er is altijd een vluchtdeur in de buurt, want ze zijn om de 100 m geplaatst.
Meer informatie over tunnels
Lees op de pagina Pech, file, ongeval of brand in een tunnel de uitgebreide instructies over wat te doen bij een incident in een tunnel en bekijk de bijbehorende animaties. Meer informatie over tunnelveiligheid vindt u op de pagina Hoogtemeldingen bij tunnels.