Veelgestelde vragen Wilhelminakanaal Sluis II

We verbouwen het Wilhelminakanaal bij Tilburg vanaf de instroom van de Donge tot en met Sluis III om het geschikt te maken voor grotere schepen. Die hebben grotere sluizen nodig en een breder en dieper kanaal. Om dit voor elkaar te krijgen, waren we in eerste instantie van plan de bestaande sluizen II en III te vervangen door 1 nieuwe Sluis III. En Sluis II dus te slopen. Daarmee zouden we het streefpeil van het kanaaldeel tussen sluizen II en III verlagen van 7,70 m boven NAP naar 5,15 m boven NAP.

Onderzoek wees echter uit dat dit mogelijk zou leiden tot een te grote daling van de grondwaterstand. Na verder onderzoek heeft de minister besloten dat Sluis II moet worden herbouwd. Ook is besloten om het kanaalpeil op 7,70 m boven NAP te handhaven.

Ja, maar daarna komt er weer een nieuwe sluis. Hoewel het slopen van Sluis II oorspronkelijk in ons plan stond, besloot de minister na nieuwe inzichten dat Sluis II moet worden herbouwd, om het huidige kanaalpeil in stand te houden. De bestaande Sluis II zal dus worden gesloopt, maar er komt een nieuwe Sluis II voor in de plaats.

De bouw van de sluis vindt plaats in de directe omgeving van de huidige Sluis II. De precieze ligging is nog niet bekend. Het kan op exact dezelfde locatie zijn, maar ook iets meer richting het zuiden en/of oosten. Het is aan de aannemer om de beste plek te vinden, binnen het daarvoor aangewezen maatregelvlak.

Een maatregelvlak is een aangewezen gebied waarbinnen de aannemer mag bouwen. In het Projectplan Waterwet zijn binnen het projectgebied verschillende maatregelvlakken aangewezen.

Onder andere voor:

• een maatregelvlak voor de schutsluis (sluiskolk en sluishoofden);
• een maatregelvlak voor de voorhavens;
• een maatregelvlak voor de sluisas/vaarwegas;
• een maatregelvlak voor het sluiseiland en het nieuwe gemaal.

Naast Sluis II wordt ook het kanaal (kanaalpand genoemd) tussen sluizen II en III geschikt gemaakt voor grotere schepen. Ook hiervoor is een maatregelvlak aangewezen.

Binnen het kanaal willen we zorgen dat we het waterpeil zoveel mogelijk gelijk blijft. Het moet niet te hoog of te laag staan vanwege de scheepvaart. Daarom stellen we een streefpeil vast. Tussen de sluizen II en III is een streefpeil vastgesteld. 

Dit is belangrijk voor de waterbeheerders, zodat zij weten hoeveel water zij in of uit de sluizen mogen laten. Maar ook voor de scheepvaart, zodat zij veilig op het kanaal varen zonder dat zij tegen bruggen varen bij een te hoge waterstand of de kanaalbodem raken bij een te lage waterstand.

Hoewel we er alles aan doen om het waterpeil zo constant mogelijk te houden, kan het plotseling veranderen. Bijvoorbeeld door droogte of flinke regenval.

Het streefpeil aan de westkant van Sluis II is 5,15 m boven NAP. Het streefpeil tussen Sluis II en Sluis III is 7,70 m boven NAP. En ten oosten van Sluis II is het 12,55 m boven NAP.

Deze streefpeilen veranderen tijdens of na deze werkzaamheden niet. Het streefpeil beweegt mee met de nieuwe Sluis II. Als deze iets ten zuiden of ten oosten van de huidige Sluis II komt, dan schuift het streefpeil aan beide zijden van de sluis mee.

Bij de bouw van Sluis III besloten we in 2016 om deze af te bouwen op een kanaalpeil van 7,40 m +NAP. Tijdens de bouw bleek dat als gevolg van het lagere kanaalpeil het grondwater ook – meer dan verwacht - zou dalen. Daarom besloten we om Sluis II te herbouwen. Zo behouden we het huidige (hogere) kanaalpeil en het grondwaterpeil.

In 2019 viel het besluit dat het kanaalpeil op 7,70 m boven NAP blijft staan. Dat is 0,30 m hoger dan waarop Sluis III is afgebouwd. Om aan te sluiten op dit hogere waterpeil, voeren we ook werkzaamheden uit aan Sluis III.

Bij de bouw van het gemaal en de waterkrachtcentrale van Sluis III gingen we ervan uit dat Sluis II gesloopt zou worden. Met als gevolg een lager streefpeil van 5,15 m boven NAP. 

Nu is besloten dat het huidige streefpeil van 7,70 m boven NAP blijft bestaan, is het gemaal hiervoor nog niet geschikt. Na de aanpassingen binnen dit project is dit wel het geval. Dan wordt het gemaal ook in werking gesteld.

CEMT staat voor Conférence Européenne des Ministres de Transport. Dit is een organisatie die in 1992 een nieuwe indeling maakte voor de afmetingen van vaarwegen in West-Europa. Per klasse staat vastgesteld wat de maximale grootte is van de schepen die er mogen varen. Dus: hoe hoger de klasse, hoe groter de schepen die hier mogen varen.

Hier worden bijvoorbeeld ook brughoogtes op gebouwd, maar ook de kanaaldiepte.

Op dit moment is Sluis II bevaarbaar voor schepen tot en met klasse II (maximaal 67 m lang, 7,25 m breed en 2,1 m diep). Die nieuwe sluizen II en III zijn ruim geschikt voor schepen tot en met klasse IV (maximaal 105 m lang, 9,5 m breed en 2,8 m diep). Een flink verschil, dus.

Schepen varen het Wilhelminakanaal binnen via Sluis I bij Oosterhout. Hier geldt een maximale diepgang voor 2,80 m. Na de bouw van Sluis II is het Wilhelminakanaal vanaf de Amer tot Haven Loven bevaarbaar voor CEMT-klasse IV-schepen met diepgangbeperking van 2,8 m.

De werkzaamheden aan Sluis II veranderen ook het Wilhelminakanaal. Voor deze veranderingen hebben we een vergunning nodig. Deze is aangevraagd met het projectplan Waterwet. In het projectplan staat beschreven wat er verandert in het Wilhelminakanaal, wat de effecten daarvan zijn en hoe eventuele negatieve gevolgen worden voorkomen en/of beperkt.

De oude Sluis III stamt uit 1921 en is uniek in zijn soort. Daarom blijft deze als monument bestaan als waterkering.

Het huidige streefpeil van 7,70 m boven NAP tussen Sluis II en Sluis II verandert niet. Om het effect van de werkzaamheden op het grondwaterpeil te monitoren, brengen wij in de eerste helft van 2025 een meetnetwerk aan. Dit netwerk bestaat uit meetpunten en peilbuizen waarmee de maaiveldhoogte en grondwaterstanden worden gemeten.

Wij verwachten door de werkzaamheden van project Sluis II hooguit minimale effecten in de bodem of het grondwater in de omgeving van het projectgebied.

We verwachten in de loop van 2025 de aanbesteding te starten, waarna we in de loop van 2026 de opdracht kunnen verstrekken. De partij die het werk gaat uitvoeren, maakt dan eerst een ontwerp en gaat pas later buiten aan de slag. Het duurt dus nog even voordat er buiten werkzaamheden worden uitgevoerd.

• Via de pagina Wilhelminakanaal;
• Via de website BHIC, pagina Wilhelminakanaal;
• Via de website BHIC, pagina Sluizen en stuwen;
• Via de website Bolpanorama, pagina Wilhelminakanaal.