Bo zoekt het uit!

Die hectiek doet me met veel plezier terugdenken aan 4 jaar geleden toen ik zelf als trainee meedeed aan deze competitie. Een week waarin trainees van verschillende organisaties samenwerken aan innovatieve oplossingen voor vraagstukken uit de praktijk. Leuk dat ik nu samen met 5 collega’s zelf opdrachtgever ben voor deze nieuwe groep trainees.

Bodemdaling versus waterkeren

We hebben onze groep trainees uitgedaagd waterveiligheid te onderzoeken in samenhang met bodemdaling. En dat is niet voor niets: door de stijgende zeespiegel en steeds grotere afvoer van rivierwater stijgen de waterstanden. Tegelijkertijd daalt de bodem, met alle problemen van dien. Denk aan vernatting van landbouwgebied en schade aan gebouwen omdat de bodem niet overal even snel zakt. Maar dat die zakt is een feit: Nederland kantelt langzaam naar zee (Limburg komt omhoog). Bovendien zakken veengronden langzaam in elkaar omdat water wordt weggepompt om het land droog te houden.

Het verschil tussen water- en landniveau wordt steeds groter

Hogere dijken?

Nederland beschermen tegen overstromingen met dijken, duinen en dammen doet Rijkswaterstaat samen met de waterschappen. Om droog en veilig te kunnen blijven wonen, moeten we - met een stijgende zeespiegel en een zakkend Nederland- de dijken dus steeds hoger ontwerpen. Het verschil tussen water- en landniveau wordt immers steeds groter. Hogere dijken zijn technisch geen probleem, maar soms wel qua leefbaarheid. Lang niet iedereen wil een hoge dijk. Dat gaat ten koste van het landschap, het uitzicht over de dijk, en soms ook ten koste van huizen die moeten wijken voor een hogere, en daardoor ook bredere dijk.

Een hele uitdaging

We hebben de trainees gevraagd 2 scenario’s uit te werken en daarbij ver vooruit te kijken. 1. Hoe ziet Nederland er over 100 jaar uit als de dijken daadwerkelijk steeds hoger worden? En bouwen we die dan zo innovatief, dat het hier nog steeds fijn wonen is? 2. Wat als het land zo ver daalt dat het niet droog te houden is en hogere dijken bouwen geen zin meer heeft? Hoe kunnen we Nederland dan zo inrichten dat we alsnog prettig kunnen wonen? Of zijn er misschien innovatieve oplossingen om de bodemdaling te stoppen? Allemaal ingewikkelde problemen waarvoor de trainees binnen 4 dagen een oplossing moeten bedenken.

Eerst helder maken wat het probleem is

Valkuil

Donderdagavond krijgen we als opdrachtgevers de resultaten. Eerst schrikken we: de trainees hebben helemaal niet aan de opdracht voldaan! Maar als we hun bijbehorende brief lezen, snappen we waarom. Wij hebben hen meteen om technische oplossingen gevraagd. De trainees maken ons duidelijk dat je eerst helder moet maken wat het probleem is en waarom het een probleem is. Een beruchte valkuil voor veel experts: zelf het probleem zien en direct door naar een technische oplossing, terwijl nog lang niet iedereen zich ervan bewust is, dát er een probleem is.

Keuzes die we nu maken hebben enorme impact op volgende generaties

Bo zoekt het uit tot op de bodem

Geïnspireerd door de eenvoud van Dick Bruna hebben de trainees een ludieke ‘oplossing’ gevonden. Ze maakten het boekje: 'Bo zoekt het uit tot op de bodem'. Hierin blikken ze 100 jaar vooruit en schetsen ze in maar liefst 3 verschillende scenario’s de strijd tegen het water. Daarbij laten ze zien dat de keuzes die we nu maken enorme impact hebben op volgende generaties. Hun advies is duidelijk: zorg dat alle betrokken partijen – overheden, marktpartijen, kennisinstituten en burgers – samenwerken aan oplossingen en samen eigenaarschap voelen én nemen. Om Nederland ook voor toekomstige generaties leefbaar te houden. Daar zijn we het als opdrachtgever roerend mee eens. En de jury ook: ‘onze’ groep wint!

Samen, daar draait het om

Die winst vraagt erom het boekje echt te drukken. Dat is gelukt. De trainees hebben het uitgedeeld tijdens het laatste Deltacongres, waar waterprofessionals ieder jaar samenkomen. Samen, daar draait het om. Bij Rijkswaterstaat werken zowel experts op het gebied van bodemdaling als waterveiligheid. Zij buigen zich samen met andere betrokkenen over de impact van bodemdaling en zeespiegelstijging op onze leefomgeving. En bij het toelichten van deze complexe en urgente materie kunnen we de eenvoud van Bo goed gebruiken.