Je verwacht het niet, in de zomer…

Het regent hard in Zwitserland. Ik moet grinniken, straks kom ik op vakantie nog steeds niet los van mijn werk. Later die maandag zie ik ook de eerste berichten over veel regen in Nederland en het stroomgebied van Rijn en Maas in België en Duitsland.

Unieke situatie

Twee dagen later komen de eerste zorgwekkende berichten uit Zuid-Limburg. De Limburgse beken moeten al het regenwater afvoeren en kunnen dat niet meer aan. De situatie in Limburg is uniek voor Nederland. Al het water dat op de heuvels valt, zoekt zo snel mogelijk zijn weg naar beneden de beekdalen in. Daardoor stijgt het water razendsnel.

Normaal lieflijke beken veranderen in woeste stromen

Normaal lieflijke beken veranderen in woeste stromen. Gebieden langs rivieren kun je met dijken beschermen, rond beken gaat dat niet. Het enige wat je kunt doen, is het water hogerop vasthouden. Maar met zulke grote hoeveelheden is dat heel moeilijk en het vraagt veel ruimte.

Gezonde spanning

Donderdag staat de app van mijn afdeling Hoogwaterveiligheid niet stil. De regenval in België zorgt ervoor dat de afvoer van de Maas sterk stijgt. Mijn ogen worden groot als ik de afvoerverwachting zie. Die is hoger dan we ooit eerder hebben gezien. Ik merk dat al mijn collega’s zich zorgen maken, maar we voelen ook gezonde spanning, dit is immers wel waarvoor we werken.

Ruimte voor de Maas

Sinds het hoge water van 1993 en 1995 is er hard gewerkt langs de Maas. Gebieden die vroeger niet beschermd werden door dijken zijn dat nu wel. En in het programma Maaswerken wordt hard gewerkt om meer ruimte te maken voor de Maas. De meeste maatregelen zijn al af. Daardoor is de afvoer weliswaar hoger dan in 1993, maar de waterstanden zijn lager. Dat laat zien dat de maatregelen werken. Én dat we ook in de toekomst zorgvuldig om moeten gaan met de ruimte voor de Maas.

Collega’s houden dag en nacht de weer- en watermodellen in de gaten

Ik voel me ook een beetje machteloos. Ik werk aan toekomstig beleid voor waterveiligheid. Maar als er dan daadwerkelijk hoogwater komt, kan ik niet zo veel. Dat geldt niet voor al mijn Rijkswaterstaatcollega’s. Sommigen hebben dienst in de Landelijke Commissie Overstromingsdreiging. Dag en nacht houden ze de nieuwste verwachtingen voor waterstanden en –afvoer in de gaten en stellen op basis hiervan een dreigingsbeeld op.

Andere collega’s werken in het crisisteam Waterkeringen waarin Rijkswaterstaat samen met waterschappen en Defensie adviseert over de sterkte van dijken en eventuele noodmaatregelen. Weer anderen zitten in het crisisteam dat besluiten moet nemen over scheepvaart op de Maas.

Naar Limburg toe

Er gaan ook collega’s naar Limburg toe. Om samen met het waterschap dijken en genomen noodmaatregelen te inspecteren en advies te geven, maar ook om te leren. Zo vaak komt hoogwater immers niet voor. En één collega werkt als vrijwilliger bij de nationale reddingsvloot die ook actief is in Limburg. Zo krijgen we als collega’s een live ooggetuigenverslag via de app.

Kamervragen

Ik mag ook een klein steentje bijdragen door het beantwoorden van Kamervragen over het hoge water. Daarmee los ik het probleem niet op, maar het laat wel zien dat het hoge water prominent op de politieke agenda staat. En dat het iedereen in Nederland bewust heeft gemaakt van de mogelijke gevaren van onze normaal zo rustige beken en rivieren. Zelfs in de zomer als niemand het verwacht.

Indrukwekkend

Mijn laatste week voor de vakantie was plotseling een stuk minder rustig dan verwacht. Op zondag rijd ik naar Zwitserland, nog met de adrenaline in mijn lijf. In Duitsland komt een eindeloze stroom blauwe zwaailichten me tegemoet. Kilometerslange konvooien met reddingswerkers, op weg naar de Duitse rampgebieden. Heel indrukwekkend! Het maakt me weer extra duidelijk dat hoogwater een serieuze dreiging is. En dat werken aan waterveiligheid letterlijk van levensbelang is.