Herstart verruiming Julianakanaal: dit is wat er allemaal gaat gebeuren

Projectmanager Krijn Drijvers van Rijkswaterstaat en projectleider Robin Koorengevel van aannemer Van den Herik-Sliedrecht vertellen wat ze precies gaan doen en voor welke uitdagingen ze komen te staan bij de verruiming van het Julianakanaal, dat ook voor hen bepaald niet alledaags is.

Want kun je bijvoorbeeld zomaar 1.883.125.000 liter water uit het kanaal laten lopen?

Om meteen maar antwoord te geven op deze vraag: nee dat kan niet. ‘Het afvoeren van water moet gecontroleerd gebeuren’, zegt Drijvers. ‘Als je zomaar de sluisdeuren openzet, bestaat de kans dat er verderop in het kanaal schade ontstaat aan onder meer bruggen en kadeconstructies.’

‘Bovendien willen we voor het kanaal definitief droogvalt alle vissen nog in veiligheid brengen. Dus laten we het water stapsgewijs wegvloeien.’ Deze klus staat op de rol voor half september 2024.

Tot die tijd werken partijen aan de aanleg van een tijdelijk dam bij Berg. Zonder die waterkering zou immers ook het gedeelte vanaf de inlaat bij Limmel leeglopen. Voor deze dam is in totaal 400.000 ton aan stenen aangevoerd over water. Deze liggen nu op 3 speciaal hiervoor aangelegde depotterreinen.

Hevelleiding

''Door de dam ontstaat tot aan de sluis een soort badkuip met stilstaand water. Het water ten zuiden van de dam moet echter wel in beweging blijven', vertelt Koorengevel.

‘Daarom leggen we een zogeheten hevelleiding aan naar de Maas. Die bestaat uit 4 pijpen van ongeveer 80 cm doorsnee. Zonder stroming hopen algen en bacteriën zich op, wat niet alleen zorgt voor stank maar ook gevaar oplevert voor de gezondheid van mens en dier.’

‘Beweging is ook belangrijk voor verspreiding van genoeg zuurstof, wat essentieel is voor planten en dieren in het water. En het voorkomt dat bezinksel zich afzet op de bodem, zodat de vaarweg op diepte blijft.’

Wat ook moet gebeuren voordat de sluisdeuren opengaan, is het verwijderen van het drijvende geleide- en remmingwerk bij Born. Dat ligt daar om het complex te beschermen tegen aanvaringen. ‘Je wilt niet dat dit in de weg ligt als het water eenmaal weg is’, stelt Drijvers.

Werkweg

Zodra het kanaal is drooggezet, komt er een tijdelijke ‘werkweg’ op de bodem. Die is 9 m breed, zodat vrachtwagens elkaar kunnen passeren. Zo kunnen ze grond die vrijkomt bij het graven afvoeren naar de depots.

Via deze weg voeren we ook materialen aan, zoals matten en stenen om de bodem mee af te dichten. Dat is nodig om lekkage van kanaalwater te stoppen, zodat er geen kans meer is dat kelders onderlopen.

Deze weg moet het liefst voor oktober 2024 af zijn, want vanaf dan neemt de kans op slecht weer toe. Koorengevel: ‘De bodem is al drassig, het helpt niet als je aan de slag moet in natte omstandigheden. De ondergrond is ook ongelijk, daarom sturen we een soort schoonmaakploeg vooruit om letterlijk het pad te effenen. Er blijven dan geen plassen staan.’

Bouwkuip

‘Daarna kan het echte werk beginnen’, zegt de projectleider. Daarmee bedoelt hij behalve het verruimen van het kanaal, ook het verwijderen van de bouwkuip die in 2023 plots vol water liep. Deze is zo’n 700 m lang en 40 m breed en bestaat uit panelen.

Deze zijn eerder in de bodem getrild en moeten ook weer worden losgetrild. Volgens Drijvers worden de panelen afgevoerd voor hergebruik op andere locaties.

Hekken

Uiteindelijk duurt de stremming tot eind april 2025. Al die tijd staan er hekken aan beide kanten van het vier kilometer lange traject. Mensen kunnen dan niet de oevers betreden waarin graafwerk plaatsvindt. Dit kan immers gevaar opleveren.

Koorengevel realiseert zich dat omwonenden hierdoor ook geen toegang meer hebben tot het jaagpad dat in trek is om op te wandelen. ‘We denken nog na over welk alternatieve wandelroute we kunnen aanbieden.’

Hoewel de aannemer veel ervaring heeft met het verdiepen en verbreden van vaarwegen, is het toch een ander project dan alle andere. Dat komt vooral door de omvang en de korte voorbereidingstijd, legt Koorengevel uit.

‘Het bodemonderzoek bijvoorbeeld, is net klaar en is direct van invloed op de uitvoering. Een van de uitkomsten is namelijk dat 150.000 kuub verontreinigd slib dat in de loop der tijd door het water is aangevoerd, moet worden afgegraven. Dat doen we liever nu er nog water in het kanaal staat, want dan hoeven we het niet over de weg af te voeren naar het rijksdepot.’

‘Ook willen we vanzelfsprekend de stremming en de overlast zo kort mogelijk laten duren. Dat vraagt allemaal veel van de ongeveer 200 mensen die samen deze klus klaren.’