Maas

VOICE-OVER: Bescherming tegen hoogwater is voor Nederland van groot belang. Om ons land ook bij hoogwater veilig, bereikbaar en leefbaar te houden neemt Rijkswaterstaat al jarenlang verschillende maatregelen. Bijvoorbeeld langs de rivieren, zoals de Maas. Veel regen in Frankrijk en België kan in korte tijd zorgen voor hoogwater in de Maas. (Een animatie.) Rijkswaterstaat werkt op veel plekken aan de Maas. Het idee is dat we de Maas de ruimte geven waar het mogelijk is. Bijvoorbeeld door het verdiepen van de rivier tussen Grave en Ravenstein. Het verbreden en verlagen van uiterwaarden bij de Grensmaas. En het aanleggen van retentiebekkens bij Horn en Heel. In deze opvangbekkens kunnen we het water tijdelijk vasthouden. Ook komen er hoogwatergeulen in de Zandmaas. (Een graafmachine is aan het werk in Baarlo.) Als er geen ruimte is, zorgen de waterschappen ervoor dat de dijken versterkt of verhoogd worden, zoals bij Baarlo. Een andere maatregel is het openzetten van stuwen. De Maas is namelijk over een flink stuk een gestuwde rivier. Zo kan het water ongehinderd wegstromen. Zonder al deze maatregelen zouden bij hoogwater veel bewoners te maken krijgen met overstromingen. Onder de noemer Maaswerken heeft Rijkswaterstaat al flink wat maatregelen genomen en projecten afgerond. Andere zijn nog in uitvoering zoals de uiterwaardverbreding in de Grensmaas of een aantal hoogwatergeulen bij de Zandmaas. Het werk aan de Maas is sowieso nooit af. De reden daarvoor? Nou, bijvoorbeeld: klimaatveranderingen en nieuwe inzichten. Samen met andere overheden en partijen zorgt Rijkswaterstaat dat we ook in de toekomst bestand zijn tegen hevige neerslag maar ook tegen perioden van droogte, en voor voldoende zoetwater. Zodat Nederland ook in de toekomst veilig, bereikbaar en leefbaar blijft. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op www.rws.nl/hoogwater. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2019.)

(Een animatie. Een landkaart. Voice-over:) RUSTIGE MUZIEK VOICE-OVER: Als het lang weinig regent in Nederland of onze buurlanden ontstaan er lage afvoeren. Dit betekent dat er minder water door de rivieren stroomt dan normaal. De Maas, een echte regenrivier, heeft hier vaak last van. Lage afvoeren zorgen voor een aantal problemen. Het water warmt sneller op, waardoor blauwalg en botulisme kan voorkomen. De verminderde waterkwaliteit maakt het water minder geschikt voor drinkwatercentrales. Om te voorkomen dat het water verder opwarmt mag de industrie geen opgewarmd koelwater in de Maas lozen. Hier kan de productie onder lijden. Op sommige plaatsen is de Maas van nature niet diep genoeg voor scheepvaart zeker niet in tijden van droogte. Om te zorgen dat de Maas bevaarbaar blijft, heeft Rijkswaterstaat de rivier gestuwd. Deze stuwen creëren een soort trappen in de rivier. Via schutsluizen overbruggen schepen het hoogteverschil tussen de stuwen. Een schip vaart de sluiskolk in en het waterpeil wordt naar beneden gebracht. Bij dit zogeheten 'schutten van schepen' gaat veel water stroomafwaarts verloren. Daarom wachten we in tijden van droogte tot de sluiskolk vol is met schepen met een maximale wachttijd van 2 uur. Een andere maatregel is het terugpompen van schutwater naar de stroomopwaartse richting boven de sluis. Aan beide kanten van sluis Panheel liggen spaarbekkens. Bij het legen van de sluiskolk worden deze bekkens gevuld. Als de kolk daarna weer gevuld moet worden gebeurt dat met het water uit de bekkens. Hiermee kan meer dan de helft van het schutwater bespaard worden. Verder stroomafwaarts liggen enorme spaarbekkens als reserve voor onze drinkwatervoorziening en de industrie. Pas als de waterbesparingsmaatregelen van Rijkswaterstaat onvoldoende werken treedt de zogeheten 'verdringingsreeks' in werking. Hierin is bepaald wie het water het hardste nodig heeft. Kwetsbare natuurgebieden en onze drinkwatervoorziening krijgen bijvoorbeeld voorrang op industrie en waterrecreatie. Benieuwd naar de actuele waterafvoer en de maatregelen die Rijkswaterstaat neemt? Kijk voor meer informatie op rijkswaterstaat.nl/droogte. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl/droogte. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2017.) DE RUSTIGE MUZIEK EBT WEG

(Een sluis in een rivier met een verhoogde bedienpost ernaast. Op de dakrand staat: Sluis Roermond.) VOICE-OVER: De oude sluismeester is niet meer. De romantiek van toen maakt plaats voor de technologie van nu. (Een kaart van Limburg.) Van Maastricht tot Belfeld worden bruggen, sluizen en stuwen op afstand bediend vanaf de Bediencentrale Maasbracht. (Een groot glazen gebouw. Binnen staan langs een rond lopende wand heel veel beeldschermen opgesteld. Hier en daar zitten mensen te werken.) De sluismeester van weleer is nu een moderne operator een scheepvaartverkeersleider, die vanuit één centrale post negen objecten over zeventig kilometer waterweg overziet vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week. (Een stuw waarover schuimend water omlaagstroomt.) Nieuwe technologieën zorgen ervoor dat wij onszelf als vaarwegbeheerder steeds verder ontwikkelen. (Een man zit aan een bureau met enkele beeldschermen voor zich. Hij beweegt een grote knop op een apparaat.) Zo is onze bediening van sluizen en stuwen enorm veranderd maar de verantwoordelijkheid is er niet minder om. Die is zelfs gegroeid, want met de jaren vullen de waterwegen zich met steeds meer en moderner scheepvaartverkeer. (Een binnenvaartschip passeert een sluis.) Een logistieke puzzel die nu overzichtelijk wordt opgelost. In de eerste plaats door mensen, mogelijk gemaakt door techniek. (Een vrouw met diverse beeldschermen voor zich. Op één ervan is een schip in een sluis te zien. Ze typt op een toetsenbord.) Die techniek noemen we de 'mens-machine-interface'. Daaronder vallen alle technische middelen waarmee de beweegbare bruggen en sluizen worden bediend en het scheepvaartverkeer wordt begeleid. Dankzij uniforme bediening, uitgekiend cameratoezicht en uitgebreide monitoring heeft de operator optimaal overzicht over al zijn objecten. Hij ziet het verkeer van veraf aankomen en beslist welke schepen er wanneer door de sluis mogen. Zo creëren we een blauwe golf, waardoor onze vaarwegen beter worden benut en binnenvaartschepen sneller en veiliger hun lading kunnen vervoeren. (Een binnenvaartschip vaart een schutsluis in...) In geval van nood blijft handmatige bediening op locatie altijd mogelijk. (...en vaart er aan de andere kant uit.) En in de Bediencentrale is ook plaats voor het Meldpunt Water een alarmcentrale voor de waterwegen in Zuid-Nederland die overzicht heeft op alle incidenten en stremmingen op de waterwegen. (Een man zit te bellen aan een van de bureaus in de bediencentrale.) Zowel bij hoogwater als bij droogte komen de signalen hiervan bij het meldpunt binnen. Zo waarborgen we de veiligheid op verschillende manieren. (Voetgangers lopen over een ophaalbrug.) Centrale bediening, innovatief uitgevoerd, dat is de toekomst van scheepvaart. Niet alleen in Limburg, maar ook in Brabant en in Zeeland gericht op het groeiend aanbod in de toekomst voor een betere benutting van de vaarwegen en de sluizen. (De twee deuren van een schutsluis slaan open naar de damwanden.) Met betere afstemming tussen bruggen en sluizen van het verkeer op de Maas en de kanalen zorgen we zo voor een watervlugge doorstroming. (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2016.)