Terugblik verwijderen schip bij stuw Borgharen

De Maas bij Borgharen is weer op het gewenste peil, zodat de scheepvaart tussen het Belgische Ternaaien en brug Urmond (Julianakanaal) weer is hervat. Nadat het gisterenmiddag lukte het gezonken vrachtschip los te trekken en stuw Borgharen weer te sluiten, kon het water weer op peil worden gebracht. Vannacht rond 3.00 uur was de waterstand voldoende om keersluis Limmel weer te openen. Rond 6.00 uur konden de eerste schepen bij sluis Ternaaien weer worden geschut en is de scheepvaart hervat.

Het scheepvaartverkeer was sinds maandagavond gestremd om zo het schip los te kunnen trekken dat zaterdag in de stuw was gevaren. Sluis Bosscherveld blijft nog wel gestremd vanwege de tijdelijke kering die is aangebracht om de waterstand in de overlaatdam Bosscherveld afgelopen dagen zoveel mogelijk op peil te houden. Zodra deze kering is leeggepompt en weggehaald, zal de scheepvaart via de reguliere kanalen worden geïnformeerd.

Nu stuw Borgharen weer volledig functioneert, lukt het sinds vanmiddag weer water vast te houden in dit deel van de Maas. De waterstand is inmiddels al ruim 80 centimeter gestegen. De komende uren stijgt het water geleidelijk verder tot we weer op het gewenste stuwpeil zijn. In de loop van de nacht kan dan ook keersluis Limmel (die ligt aan het begin van het Julianakanaal) weer worden geopend. Het streven is om de scheepvaart morgen weer te hervatten op dit deel van de Maas. Zodra dat definitief is, wordt daarover met de scheepvaart gecommuniceerd.

Nadat het gewenste peil weer is bereikt kunnen we de tijdelijke noodkering bij overlaatdam Bosscherveld weghalen. Ook het eerste aangelegde deel van de tijdelijke dam achter de stuw kan weer worden afgebroken.

We sluiten hiermee voor vanavond het liveblog en gaan morgenochtend weer verder.

De scheepvaartschuif van stuw Borgharen is weer helemaal gesloten. Nu kunnen we het waterpeil gecontroleerd omhoog brengen. Dat doen we vanuit onze bediencentrale in Maasbracht. Daar waken onze operators 24/7 over het waterpeil. Zij zorgen ervoor dat het water in de Maas de komende uren zal stijgen naar het normale peil.

Vanaf het dak van de stuw spreekt HID Rijkswaterstaat Zuid-Nederland Wim Fabries zijn enorme opluchting en dank uit aan ‘alle toppers die deze week alles in het werk hebben gezet om ervoor te zorgen dat we nu zijn waar we zijn.’ Bekijk het filmpje in het nieuwsbericht ‘Ontzettend trots op alles en iedereen’.

De pompen doen hun werk en dat heeft effect. Het schip wordt leger en leger.

Inmiddels staan de pompen op zijn plek langs het schip. Om te voorkomen dat uitgepompt water terugkeert in het schip moeten we het waterpeil rondom het schip enkele centimeters laten zakken, dit doen we door geleidelijk water door de linker- en rechterschuif van de stuw te laten.

Als het water genoeg gezakt is, gaan de schuiven weer geleidelijk dicht. Daarna kunnen we het schip leegpompen. Als dit gebeurd is zal het schip gaan drijven en kunnen we het schip makkelijker lostrekken van zijn plek.

We zijn al dagen hard aan het werk om het gezonken schip bij stuw Borgharen weg te halen. Waarom trekken we dat schip niet gewoon even los? Waarom duurt het allemaal zo lang? Wim Fabries, hoofdingenieur-directeur van Zuid-Nederland, vertelt in een interview over deze ingewikkelde operatie, waarbij we onder hoge druk moeilijke beslissingen moeten nemen.

Gisteravond hebben we met 2 bergingsauto’s geprobeerd het schip los te krijgen. Dit is toen niet gelukt. Het risico dat de kabels zouden breken was te groot, omdat er te veel weerstand was door het zware schip en de waterstand.

We hebben vanmorgen pompen op een ponton geplaatst om zoveel mogelijk water uit het gestrande schip te pompen. Zo wordt het schip lichter en verwachten we dat het makkelijker los te trekken is. We gaan straks starten met het pompen.

De trekactie om het schip bij stuw Borgharen los te trekken verloopt voorspoedig. Het schip is in beweging. We moeten het lostrekken tijdelijk onderbreken, om de vrachtwagen met de lier te verplaatsen. Dit doen we om zo vanuit een andere hoek te trekken aan het schip.

Het wegtrekken van het schip is nog steeds volop bezig. Wel moesten we de operatie kort onderbreken om een aantal lierkabels recht te leggen. Het schip is inmiddels een stuk verschoven en ligt gunstiger, maar nog wel onder de stuw. Het is nog niet mogelijk om de schade aan de stuw te inspecteren.

We proberen momenteel het schip weer te verplaatsen en er is beweging in het schip gekomen. We trekken nu via kabels vanaf zowel het ponton, als vanaf een vrachtwagen met grote lier. 

Op het plaatje zie je in 1 oogopslag wat de situatie momenteel is bij Stuw Borgharen. We zijn nog bezig met het lostrekken van het vrachtschip. Daarnaast hebben we preventieve maatregelen genomen op verschillende plekken om te zorgen voor voldoende water in de Maas.

• Linksonder zie je de tijdelijke mobiele waterkering. Hiermee kunnen we het waterpeil op de Maas beter controleren en beschermen we de woonboten. De tijdelijke kering bestaat uit een soort buis, die op locatie gevuld wordt met water.
• Achter stuw Borgharen zijn we begonnen met de aanleg van een breuksteendam. Deze breuksteendam functioneert dan als extra waterkering. Zo kunnen we ervoor zorgen dat het waterpeil niet te veel daalt. Dit is een aanvulling op de al functionerende tijdelijke mobiele waterkering bij de overlaatdam Bosscherveld.
• Het vrachtschip ligt vast aan het ponton. Het ponton is verankerd aan de oever aan de overkant van de Maas.
• Bij de ingang van het Julianakanaal hebben we een pomp geplaatst. Aan het begin van het Julianakanaal ligt keersluis Limmel. Die is nu gesloten. Als het waterpeil te laag wordt, in het Julianakanaal, zorgen we met deze pomp voor aanvoer van water. Daardoor is er voldoende doorstroming van het water, wat nodig is voor de waterkwaliteit.

Een kraanschip is begonnen met het verwijderen van 2 of 3 dekluiken van het gezonken vrachtschip. Daarna wordt zo veel mogelijk het resterend zand uit dit deel van het schip gehaald en in de Maas losgelaten. Doel hiervan is het schip zo licht mogelijk te maken.

Nu de stuw bij Borgharen door de aanvaring met het vrachtschip niet normaal gebruikt kan worden, bouwen we een breuksteendam direct aan de achterzijde van stuw Borgharen. Deze breuksteendam functioneert dan als extra waterkering. Zo kunnen we ervoor zorgen dat het waterpeil niet te veel daalt. Dit is een aanvulling op de al functionerende tijdelijke kering bij de overlaatdam Bosscherveld.

Zodra blijkt dat de bergingsoperatie van het schip geslaagd is, de stuw niet beschadigd is en weer gebruikt kan worden, kan besloten worden de aanleg van deze tijdelijke breuksteendam te stoppen. We kiezen alleen nu voor zekerheid als het gaat om het waterbeheer van Limburg en bereiden ons op deze manier voor. 

Werkzaamheden al gestart

De eerste werkzaamheden voor de breuksteendam zijn gisteren, dinsdag 15 oktober, al gestart. De dam wordt zo gebouwd dat hij goed werkt, maar ook zo snel mogelijk klaar is. Mogelijk gebruiken we daarvoor ook nog andere materialen in de constructie, zoals eventueel geladen containers, die deel zouden kunnen uitmaken van de dam.

Daarover wordt later nog een besluit over genomen. Met 2 kranen en een aantal dumpers werken we 24/7 door aan deze dam. Hoe lang de totale aanleg zal duren is nu nog niet bekend. Uiteraard is er ook aandacht dat deze breuksteendam (als hij wat langer nodig blijkt) water moet kunnen doorlaten in geval van hoogwater.

Breukstenen lenen

Rijkswaterstaat beschikt over veel breukstenen in de buurt van stuw Borgharen. Zo lag er nog een restant aan stenen bij Borgharen op de oevers en bieden ook de stenen bij het Julianakanaal een handige voorraad. Daar kunnen alvast breukstenen geleend worden die pas veel later in dat project nodig zijn.

Goedemorgen, daar zijn we weer. 

Afgelopen nacht zijn we om 00.30 uur eerst gestart met het verwijderen van de luiken van het schip. In de uren daarna is een pomp ingezet om de laatste resten zand uit het schip weg te werken. Rond 04.00 uur zijn de trekkabels meerdere keren op spanning gebracht om te testen of er op een redelijk soepele manier beweging in het schip te krijgen is. Dat was nog niet naar onze zin. Om 05.00 uur is daarom besloten om zand dat waarschijnlijk weggezakt is in de voorzijde van het schip nog verder weg te halen. Deze actie start bij daglicht.

We bevestigen op dit moment het nieuwe materiaal en zullen later vannacht opnieuw proberen het schip los te trekken. Wanneer dat moment precies gaat zijn, kunnen we nog niet zeggen. We sluiten daarom voor vanavond het liveblog en gaan morgenochtend weer verder.

De tijdelijke kering bij Bosscherveld is inmiddels klaar. Hiermee kunnen we het waterpeil op de Maas beter controleren en beschermen we de woonboten. Daarnaast nemen we ook op andere plekken preventieve maatregelen om te zorgen voor voldoende water in de Maas. Denk hierbij aan pompen die kunnen zorgen voor extra aanvoer en een breuksteendam.

Het is duidelijk op welke manier we een nieuwe poging kunnen doen om het schip los te trekken. Deze methode zorgt ervoor dat spanning gelijk verdeeld wordt over de kabels. Daarvoor is ander materiaal nodig. Dat materiaal is onderweg naar de locatie en we verwachten dat dit begin van de avond binnen is.

Daarna treffen we voorbereidingen om een tweede poging te doen. Het is lastig hier een tijdslijn voor te geven, maar naar verwachting start de tweede poging vanavond of vannacht nog. Omdat de eerdere voorbereidingen op locatie afgerond zijn, hebben we voor een tweede poging geen daglicht nodig.

Het schip heeft overigens nog maar weinig zand in het ruim. Het meeste zand is intussen weggespoeld.

Bij de tijdelijke kering zijn we gestart met het vullen hiervan. Het eerste stuk ligt nu in het water en rolt zichzelf uit tijdens het vullen. Vanaf de overkant komt nog een stuk dat ook gevuld wordt. Beide stukken komen in het midden tegen elkaar.

Bij Bosscherveld gaan de werkzaamheden voor het plaatsen van de mobiele kering onverminderd door. Door de aanvaring met het vrachtschip tegen stuw Borgharen bij Maastricht, kan Rijkswaterstaat een deel van de stuw niet sluiten. Hierdoor stroomt water weg, waardoor het waterpeil in de Maas tussen België en Borgharen langzaam daalt. Dit kan ertoe leiden dat bijvoorbeeld woonboten in de buurt van de stuw op de grond komen te liggen. 

Om het dalende waterpeil op de Maas tegen te gaan, plaatsen we een mobiele kering. De pompen die nodig zijn voor het vullen van de mobiele kering staan op hun plek. Op dit moment hijsen we de kering naar de juiste plek. De kraan op het schip begeleidt de kering naar de juiste plek. Dan wordt hij neergelegd en gevuld met water. Met het vullen van water zet de kering zich op de juiste plek vast. Het vullen duurt zo'n 4 uur.

Ook bij Bosscherveld zijn we druk bezig. Daar wordt op dit moment de tijdelijke mobiele kering opgebouwd. De tijdelijke kering bestaat uit een soort buis, die op locatie gevuld wordt met water.

Lees meer over de tijdelijke kering en waterstanden op de Maas in het nieuwsbericht Voorbereiding voor mogelijk tijdelijke kering getroffen bij overlaat Bosscherveld.

Ook vanavond en vannacht werken we door aan de voorbereiding om het schip los te trekken dat tegen stuw Borgharen in de Maas bij Maastricht ligt. Het lierponton dat hiervoor ingezet wordt, gaat om 21.30 uur varen om de juiste positie in te nemen voor het lostrekken. Daarom stremmen we vanaf 21.30 uur de scheepvaart op de Maas van Born tot aan Ternaaien. Ook sluiten we op dat moment keersluis Limmel. 

Zodra het lierponton klaar ligt, gaan we de kabels klaarmaken, strak trekken en doorsmeren om het lostrekken zo goed en veilig mogelijk te laten verlopen. Daar zijn we nog tot laat in de avond/begin van de nacht mee bezig.

Morgenvroeg (dinsdag 15 oktober) om 7.30 uur gaat het lostrekken van start. We trekken het schip los, zodat we de stuw kunnen inspecteren en verdere stappen kunnen zetten om het schip te bergen. We doen dit dinsdagochtend vroeg, omdat we dan bij daglicht goed zicht hebben en een veilige situatie is om deze actie uit te voeren.

Dit is de laatste update voor vandaag in deze liveblog. 

Zo zien de voorbereidingen voor de berging van het schip bij stuw Borgharen op de Maas bij Maastricht eruit vanuit de lucht.

Goedemorgen! Afgelopen nacht zijn we doorgegaan met de voorbereidingen voor het bergen van het schip. Lassers zijn gestart met het vastmaken van lierconstructies aan het ponton dat gebruikt gaat worden bij de berging.

Ook zijn er stutpalen gebracht en geplaatst waarmee het ponton op zijn plaats wordt gehouden. Dat laatste in afstemming met de Gasunie, zodat we geen gasleiding zouden raken. 7 van de 8 stutpalen zijn intussen geplaatst.