(Esteban, Rijkswaterstaatreporter:) ESTEBAN: We staan hier op de gloednieuwe sluis Terneuzen, een moderne parel van de Nederlandse infrastructuur. Maar een groot deel van onze bruggen, dijken, tunnels en sluizen zijn helemaal niet zo nieuw. Die zijn namelijk gebouwd na de Tweede Wereldoorlog en daarom toe aan vervanging, vernieuwing of renovatie. Daarvoor steekt heel technisch Nederland de handen uit de mouwen, en jij mag meekijken. Welkom bij: In de steigers. (Beeldtitel: In de steigers. Met de deur in sluis vallen. Beeldtekst: Sluis Weurt. + 29.000 binnenvaartschepen per jaar. Oostkolk (1928). Westkolk (1975).) EEN HARDE JINGLE GEVOLGD DOOR STUWENDE MUZIEK Bij sluis Weurt schakelen ze een tandje bij. (Marcel van Vliet, uitvoerder VolkerInfra - Van Oord (VIVO):) MARCEL VAN VLIET: Dit zijn de kabeltrommels en hierachter, in de kist, liggen de nieuwe tandwielen. Die gaan dadelijk met de kraan omhoog. Het is heel precies. We zetten dadelijk tot op de tiende, honderdste nauwkeurig alles neer. (Bij de sluis staat een kraan.) ESTEBAN: Het komt heel precies, maar toch wordt er grof geschut ingezet. MARCEL: Het is best een kraan. We staan wat ver van het punt waar we moeten zijn. Daarom is de kraan zo groot. (Jan Smetsers, voorman Mammoet:) JAN SMETSERS: Ik geloof dat hier iets van 82 meter mast op zit. 's Morgens komen de jongens aan, dan weten ze precies wat ze moeten doen aan de ondergrond voor de druk van het afstempelen van de kraan, de ballast komt erop en dan kan het klusje beginnen. ESTEBAN: Terwijl de mannen zich voorbereiden, nemen wij een kleine pauze om een duik te nemen in de wereld van sluizen. Weten waaraan we werken. Sluizen in één minuut. (Esteban daalt een trap af in een diepe kelder.) Sluizen hebben drie functies. Ze stoppen het water, waarmee ze onze voeten drooghouden. Ze scheiden zoet en zout water, zodat we onder andere vers drinkwater hebben. En ze schutten schepen van een hoog- naar een laagwaterpeil, en andersom. Nederland heeft maar liefst zo'n 2.000 sluizen. In Weurt heeft de sluis hefdeuren, maar er zijn ook roldeuren, en verreweg de meeste hebben puntdeuren. De kleinste sluis is sluisje Vleutense Wetering, 30 meter lang en 3 meter breed. Maar de meeste zijn ietsje groter, zoals Zeesluis IJmuiden. Deze is 500 meter lang en 70 meter breed. En zoals we al zeiden: veel van onze sluizen zijn op leeftijd. Er bestaan zelfs al sluizen uit de negentiende eeuw. Een van de oudste is de Helsluis in de Biesbosch, die komt uit 1863. En de nieuwste? Daar staan we nu. (Bij sluis Weurt tilt de kraan de kabeltrommel op.) ESTEBAN: Terug naar Weurt, waar de kabeltrommel de lucht in gaat. Maar waarom moest deze eigenlijk gerenoveerd worden? (Arjan Thielking, omgevingsmanager Rijkswaterstaat:) ARJAN THIELKING: De hefdeur van Weurt weegt zo'n 160 ton. Dus elke keer dat we die sluis omhoog bewegen, trekken we in één keer honderd personenauto's omhoog. Dat is een enorme belasting, die eigenlijk maar op twee relatief kleine vlakjes omhooggaat. Dat geeft enorm veel druk en uiteindelijk slijtage. (De kabeltrommel zweeft aan de kraan naar de toren van de sluis.) DRUKKE MUZIEK ESTEBAN: Dit onderhoud is een tussenstop. Over een paar jaar wordt de sluis helemaal vernieuwd. ARJAN: Wat we nu doen, is dat we de hele aandrijflijn grotendeels vernieuwen. We hebben nieuwe tandwielen besteld. De kabeltrommels zijn gereviseerd. MARCEL: Er zijn twee kabeltrommels. Deze weegt 3,5 ton, de tandwielen wegen 2,5 ton. Het zit niet in elkaar, ik had het graag in elkaar gezet in de fabriek, het heeft in de fabriek al in elkaar gezeten, maar dan krijg ik het niet door het luik dat boven in het dak zit. Dus het moest in onderdelen naar binnen. JAN: Rustig. Een beetje hijsen erbij. JAN: Het is echt op de centimeter heffen. Dan moet je kijken: past het wel, past het niet? Daarvandaan moet je de zaak aan gaan passen. Of je laat hem een beetje oppoppen of je laat hem zwenken, of wat aftoppen. Je moet wel echt opletten wat je doet en of het allemaal veilig gaat. (Een groot tandwiel wordt uit een kist gehaald en door de kraan opgetild.) STEVIGE MUZIEK ESTEBAN: Om tijdens de werkzaamheden schepen door te laten varen, bedachten ze een slimme oplossing. ARJAN: We zouden ook de deuren aan de grond kunnen zetten, kabels doorknippen en boven ons werk doen, maar doordat we de deur nu iets hoger weggezet hebben dan normaal, kunnen de schepen tijdens de revisie gewoon blijven varen. (Het tandwiel zweeft aan kabels van de kraan hoog door de lucht en verdwijnt door het luik in het dak van de toren.) DE STEVIGE MUZIEK SPEELT VERDER Zo ziet het eruit als straks alles weer in elkaar zit. Dan zijn de tandwielen op de trommels gemonteerd, de assen er weer in gemonteerd. Dan wordt hij volledig uitgelijnd en dan zal over een week of drie alles weer draaien, zoals het hoort te draaien. (De kraan laat het tandwiel heel voorzichtig zakken.) DE STEVIGE MUZIEK SPEELT VERDER JAN: Rustig zwenken naar links. ARJAN: Er zijn heel veel mensen, die hebben er last van op het moment dat deze sluis het niet doet. Denk aan schippers, maar ook iedereen die in de logistiek zit en die afhankelijk is van die schepen. We hebben die mensen ook hiermee naartoe genomen om te laten zien: dit is er aan de hand, dit is het probleem en zo gaan we het oplossen. Dat creëert uiteindelijk wel veel draagvlak voor een probleem. Een tandwiel kost zo rond de 80.000 euro, en dan moet hij er nog in. We hebben vandaag kunnen zien wat er allemaal voor nodig is om hem überhaupt boven in de toren te krijgen. Dus dat kost tijd. ESTEBAN: Deze tandwielen zijn dan ook speciaal voor deze sluis op maat gemaakt. In de toekomst gaat Rijkswaterstaat onderdelen standaardiseren, dan hebben alle bruggen en sluizen bijvoorbeeld dezelfde tandwielen. Een stuk efficiënter en goedkoper. MARCEL: Het is goed gegaan, alles is veilig boven gekomen. Dus als uitvoerder ben ik tevreden. Als een hijsklus erop zit, dan is het altijd weer een mijlpaal die gehaald is, die je op je planning hebt staan, oké, dat hebben we weer gehaald. En met die mijlpaal zit het werk bij sluis Weurt erop, maar de rest van Nederland staat nog volop in de steigers. Kijk daarom ook binnenkort naar de volgende aflevering. Daarin halen we een weg 'weg'. (Hij zwaait.) Tot dan! (Het Nederlandse wapenschild met daarnaast: Rijkswaterstaat. Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het beeld wordt geel met wit. Beeldtekst: Meer informatie? Kijk op rijkswaterstaat.nl. Een productie van Rijkswaterstaat. Copyright 2024.) SNELLE, STEVIGE MUZIEK DIE STOPT
Video's: In de steigers
Een groot deel van onze bruggen, dijken, tunnels en sluizen zijn toe aan vervanging, vernieuwing of renovatie. Daarvoor steekt heel technisch Nederland de handen uit de mouwen. Met de videoserie In de steigers kijkt u mee met deze werkzaamheden.
Aflevering 1: Zo onderhouden wij onze sluizen
De eerste aflevering vertelt meer over de werking van sluizen én neemt u mee naar sluis Weurt bij Nijmegen. Daar renoveren we de sluis. In de video is te zien hoe de aandrijflijn van de hefdeur wordt vervangen. Tijdens dit onderhoud en deze werkzaamheden konden schepen gewoon doorvaren.