Droge zomers
Donderdagochtend, 15 maart 2018. Ik ben onderweg naar Dordrecht voor de jaarlijkse startbijeenkomst van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW). Met zo’n 25 vertegenwoordigers van waterschappen, provincies, KNMI en Rijkswaterstaat bereiden we ons voor op het ‘droogteseizoen’. In waterbeheertermen de periode van 1 april tot 1 oktober.
Deze startbijeenkomst voor het droogteseizoen 2018 doet zijn naam géén eer aan: de regen komt met bakken uit de lucht. De kick-off is hét moment om collega’s uit het land weer te ontmoeten en samen te oefenen, mocht er een droge periode komen. Ik had toen uiteraard nog geen idee wat de zomer van 2018 zou brengen…
De regen die we hard nodig hebben blijft uit
Na die regenachtige bijeenkomst in maart wordt de situatie al snel anders. Ik geniet van het mooie voorjaar. Maar na 2 warme en droge maanden vraag ik me toch af hoe lang dit nog aanhoudt. Vanaf half juni gaat het voor ons als LCW opeens heel snel. Op 26 juni brengen we onze 1e droogtemonitor uit. Daarin melden we: het is droog, maar de wateraanvoer is nog voldoende. De weken daarna is de boodschap minder positief: de rivieren brengen steeds minder water naar Nederland, de grondwaterstand daalt, en de regen die we hard nodig hebben blijft uit.
Verzilting
Binnen de LCW werken we in diensten, en op maandag 16 juli 2018 starten mijn 2 weken als adviseur. Eén van de vraagstukken waar ik me in die periode mee bezighoud, is de verzilting van het Amsterdam-Rijnkanaal. Met de schepen die via de sluizen bij IJmuiden van de Noordzee naar binnenvaren, komt namelijk ook een flinke slok zout water mee. Normaal gesproken spoelen we dat weg met rivierwater dat we bij Wijk bij Duurstede binnenlaten en bij IJmuiden weer richting zee sturen. Maar in die warme en droge periode is er ook veel water uit het Amsterdam-Rijnkanaal nodig voor landbouw en natuur. Daardoor dreigt er onvoldoende zoet water over te blijven om het zoutere water tegen te houden.
Lastige keuze
Er moet dus steeds meer water bij Wijk bij Duurstede het Amsterdam-Rijnkanaal op, maar dat lukt niet meer op de normale manier via het waterinlaatsysteem. Na overleg met verschillende collega’s besluiten we daarom één van de schutkolken bij Wijk bij Duurstede voor de scheepvaart te stremmen. We kunnen die kolk dan gebruiken voor de aanvoer van het benodigde water. Ik vind het een lastige keuze. Schippers moeten dan namelijk langer wachten voordat ze door de sluis kunnen. Aan de andere kant, als het zoute water te ver het Amsterdam-Rijnkanaal instroomt, is dat weer nadelig voor drinkwaterproductie, natuur en landbouw.
Leerzame periode
De maatregel blijkt gelukkig goed uit te pakken. In de loop van de zomer moeten we nog wel extra water vanuit het Markermeer naar het Amsterdam-Rijnkanaal sturen en zelfs schermen van luchtbellen aanleggen tegen het binnendringende zout. Het probleem van verzilting is slechts één voorbeeld van de vele watervraagstukken waar collega’s en ik afgelopen zomer druk mee zijn geweest. Een intensieve, maar op alle vlakken leerzame periode voor mij.
Droogteseizoen 2019
Ook voor het droogteseizoen 2019 hebben we als LCW inmiddels de kick-off gehad. En ook dit jaar regende het. Deze keer is de gezamenlijke oefening uit het programma geschrapt. Wat mij betreft een goede keuze, we hebben vorig jaar meer dan voldoende geoefend. Wel op het programma deze keer: een toelichting over de uitgangssituatie van het nieuwe droogteseizoen. Die is op veel plekken minder goed dan vorig jaar. Met name de grondwaterstanden in de hogere delen van Nederland zijn nog niet hersteld.
Het watersysteem heeft minder vet op de botten dan een jaar geleden
Het watersysteem heeft nu duidelijk minder vet op de botten. Ik merk dat ik daarom met meer interesse, en ook wel spanning, afwacht wat de komende zomer gaat brengen. Dankzij de zomer van 2018 zijn mijn collega’s en ik in ieder geval extra goed voorbereid.
Weer een droge zomer? De tijd zal het leren. Maar dat ook dít droogteseizoen weer met een regenachtige startbijeenkomst is ingeluid, is hoop ik geen voorbode.
